24
қоршаған ортаны қорғауға экологиялық сауаттылығын дамыту кезінде ішкі
сезімін оятып, өзін танып біліп, кез келген әрекетке жауапкершілікпен,
шығармашылықпен қарау деңгейіне жеткізу.
Биология пәні бойынша, өсімдіктің көбею мүшелері « Вегетативтік және
гүл бүршіктерінің құрылысы» тақырыбындағы зертханалық сабақта осы
технологияның тиімді әдістерін қолдануға болады. Онда «Кубизм»,
«Топтастыру», «Түртіп алу жүйесі», «Венн диаграммасы», «Ойын элементтері
және сызбалар» стратегиясылары тиімді. Сабақта:
- оқушыларға өсімдіктердің көбею мүшесі, гүлдің құрылысы жайлы және
гүл бөліктерінің атқаратын қызметі туралы түсінік қалыптастыру;
- ойын т
үрлерін пайдалана отырып, оқушының ойлау қабілетін,
белсенділік және есте сақтау шапшаңдық қабілеттерін дамыту;
- гүлдің құрылысын, гүл бөліктерінің қызметін түсіндіре отырып,
гүлсеріктерінің бөліктерін айыра білуге және өсімдіктерді анықтауға үйрету;
- өсімдіктерді қорғауға, әсемдігін тамашалауға тәрбиелеу мақсаттары
қойылды.
Сабаққа гүл құрылысының сызбанұсқасы, өсімдіктің көбеюіне арналған
кестелер, бейнефильмдер, кеспе қағаздар, сөзжұмбақтар, «Өсі мдіктің көбеюі»
кубигі ойыны, тірек-сызбалар, кеппешөп түрлері қолданылды. Ойын түріндегі
бұл сабақ ауызша баяндау, көрнекіліктерді демонстрациялау, ойын
элементтерін пайдалана отырып өтілді. Жаңа тақырыпты түсінікті баяндау
және ойын элементтерін пайдалану саба
қтың мазмұнын аша түсіп,
оқушылардың тиянақтыда терең білім алуына мүмкіндік береді.
Оқушылардың пәнге деген қызығуын арттыру үшін осындай тиімді
әдістердің пайдасы зор. Бұл сабақтардың дәстүрлі сабақтардан ерекшелігі
оқушылар жеке, жұпта, топта ойларын ортаға салып талдайды. Осы
стратегияларды пайдалана отырып өткізілген сабақтарда оқушылардың өз ойын
анықтап, өзін еркін ұстап, өз білімін өзі толықтыруға мүмкіндік жасалынады.
Оқушылар ортаға салған ойларын мәтіндегі негізгі ойға сәйкестендіріп қағаз
бетіне түсіріп қорғайды. Әр топ қағаз бетіне түсірілген сызбаларды талқылап
жатқанда сөйлейтін оқушы да топ мүшелерінің аргументтерін жинақтап
сөйлеуге дайындалады. Бірінші кезеңде оқушылар әрі ойналып, әрі еске түсіріп,
әрі жазып, өз ойларын саралап, өзге оқушылардың пікірін тыңдап, білімін
тереңдете түседі.
Осы сабақта байқағанымыздай, сыныптағы барлық оқушылардың жаппай
жұмыс жасауларына мүмкіндік беріледі. Оқушы белсенді іс-әрекетте болады.
Ортамен қарым -қатынас жасай білуге, басқаны тыңдай білуге, топта бір
тұжырымға келуге, топ алдында өз ойын қорғай білуге, айта білуге үйренеді. Ең
маңыздысы оқушылар қате жіберуден, өз ойын анық жеткізе алмаудан
қорықпау керек.
Жалпы жоғарыдағы айтылған стратегияларды орындау барысындағы
оқушы іс әрекетіне тоқталсақ:
- мақсат қоюға үйренеді;
- әр нәрсеге өз көзқарасы қалыптасады;
25
- бұрынғы білетіндерін салыстырады;
- бірігіп жұмыс жасайды;
- бір-бірімен тіл табысады келісімге келуді үйренеді;
- қорытынды жасай алады.
Сын тұрғысынан ойлау технологиясының негізіндегі зертх аналық және
практикалық сабақ процесіндемұғалім нәтижеге жетеді:
- жүйелі тапсырма беруге ұмтылады;
- оқушыны басқа жақтарынан таниды;
- өзін жетекші, бағыттаушы ретінде таниды;
- өзі білмейтін ақпараттарға тап болады;
- оқушының жұмысын бағалайды.
Қазіргі оқыту процесінде модульді оқыту технологиясы кеңінен қолдануда
және өз тиімділігін көрсетуде. Бұл технологияның ерекшеліктері:
- құрылымның үш бөлімнен тұруы (кіріспе, сөйлеу, қорытынды);
- өзін – өзі бағалау;
- топтық жұмыстағы белсенділік;
- көру, есту, жазу, сөйлеу құбылыстарының қатар жүруі;
- еркін тәрбиеге баулу.
Әрбір тарауға құрылған жоспар бойынша кіріспе бөлімінде сабақ
түсіндіріледі. Сөйлесу бөлімінде оқыту, үйрету ойындары нәтижесінде
оқушының ізденісі, қызығуы, жалпы білім деңгейі анықталады. Қорытынды
бөлімінде тарауды қорытындылау мақсатында тест алынады, соңынан сынақ
тапсырылады. Барлық оқушыларға тест пен сынақ бағасы бойынша қорытынды
баға шығарылады. Төменде 6-сыныпқа құрылған модульді ұсынамыз (1-кесте).
1-
кесте - 6-сыныпқа құрылған модуль
Бөлімі
Сабақтың реті
Сабақтың мазмұны
Кіріспе
1-
сабақ
Споралы ж
әне тұқымды өсімдіктермен
танысу. Ұлғайтқыш құралдармен және
зертханалық құрал-саймандармен танысу.
Даражарнақты және қосжарнақты өсімдік
тұқымдарының құрылысы.
Диалог
2-
сабақ
3-
сабақ
«Ашық тұқымды және жабық тұқымды
өсімдіктер еліне саяхат» ойыны
№ 1, 2 зертханалық жұмыс.
«Көкөніс
дақылдарының
алуан
түрлі
тұқымдары еліне саяхат» ойыны
№ 3 зертханалық жұмыс.
Қорытынды 4-сабақ
Тест: «Споралы және тұқымды өсімдіктермен
танысу.
Ұлғайтқыш
құралдармен
және
зертханалық
құрал-саймандармен
танысу.
Даражарнақты және қосжарнақты өсімдік
тұқымдарының
құрылысы»
тақырыптары
бойынша.
