ҚМЖ 7-сынып Қазақ тілі *-сабақ
Сабақ: Мәтіндегі сөздер мен сөз тіркестері
|
Мектеп:
|
күні:
|
Мұғалімнің Т.А.Ә:
|
СЫНЫП: 7
|
Қатысушылар саны:
|
қатыспағандар:
|
Сабақтың оқу мақсаты:
|
Мәтіндердің жасалу жолдары , тақырыптық, стильдік ерекшеліктеріне тоқталады.
Күтілетін нәтиже: Мәтіндегі сөз бен сөз тіркесінің мағынасындағы арақатынасты зерттейді, жасалу жолымен және ерекшелігімен танысады.
|
Тілдік мақсаты
|
Оқушылар: - басқаларды тыңдап, диалогке қатыса отыра мәтін және оның басты белгілері туралы айта алады;
- тақырыптар бойынша сөздік қорын дамытады.
|
|
|
Түйінді сөздер мен сөз тіркестері:
|
|
|
Мәтін, құрылым, тақырып пен идея
|
|
|
Талқылауға арналған тақырып:
|
|
|
Мәтін, ой, тақырып пен идея, құрылым, абзац
|
|
|
Жоспарланатын уақыт
|
Жоспарланған әрекет
|
Ресурстар
|
|
|
Басталуы
0-5 минут
|
Оқушылармен амандасу, түгендеу, зейіндерін сабаққа аудару. Топқа бөлінеді.
|
Топ аттары, ұраны
|
|
|
6-10 минут
|
Қызығушылығын ояту Сұрақтарға жауап береді: -Әдеби тілге жатпайтын сөздер туралы не білеміз? -Орфографиялық, Орфоэпиялық сөздерден нені ұқтыңыздар? -Қазақ тілінің сингорманизм заңының әдеби тіл мен мәтінге қандай қатысы бар деп ойлайсыңдар?
Топқа тақтаға жазылған ілтипатты сөздермен бөлінеді. Мен ақылдымын. Мен жауаптымын. Мен білімдімін.
|
интерактивті тақта
|
ортасы
11-18 минут
|
Қайталау сұрақтарына жауап береді. Үй тапсырмасы сұралады. 1-топ. Эсселерін оқиды. Оқиды. 2-топ. Жұмыстарындағы сөздерге морфологиялық талдау жасайды. 3-топ Сөз тіркестеріне ажыратады, кейбір сөздерге фонетикалық талдау жасайды.
|
|
19-29 минут
|
Негізгі мағынаны тану.«Есімдер» ойынын ойнату. Барлық оқушы өз есімдерінің алғашқы әрпінен келетін сөздер мен сөз тіркестерін жазады.
Ә-әдемі Әдемі көйлек
С-сыпайы Сыпайы оқушы
Е-елгезек Елгезек қыз
М-мейірімді Мейірімді бала
Шығармашылық жұмыс орындату,жұптық жұмыс.
1-топ. Диалог құрау
2-топ. Оқиғаны баяндау
3-топ.Суреттеу
Бағалау критерийлері.
1.Мәтіннің мазмұны мен тақырыбындағы байланыс сақталған.
2.Сөздер мен сөз тіркестерін ұтымды пайдаланады.
3.Сөйлемдерге қатысты сөздер мен сөз тіркетерін ажырата алады.
Тірек сөздерді орынды пайдаланады.
Тақырып таңдаудағы талғамы.
|
|
30-39 мин.
Соңы 40-44мин.
|
Мәтіндердегі сөздер мен сөз тіркестерінің арақатынасына көңіл бөледі.
СКТалдау тапсырмасы беріледі.
Үйге тапсырма: «Тіл мәдениеті және сауаттылық деген не?» ойтолғау жазу.
Бағалау. Топтық,жұптық және мұғалімнің бағалауы.
Әдеби тілдің нормалары бойынша тақырыптарды қайталау.
|
|
|
Рефлексия: қиын сөздерден сөздік диктанты жазылады, қатемен ж.
|
|
45 мин.
|
Кері байланыс
|
|
Қосымша ақпарат
|
ҚМЖ 7-сынып Қазақ тілі 6-сабақ
Сабақ: Мәтіндегі сөздердің арақатынасы
|
Мектеп:
|
күні:
|
Мұғалімнің Т.А.Ә:
|
СЫНЫП: 7
|
Қатысушылар саны:
|
қатыспағандар:
|
Сабақтың оқу мақсаты:
|
Мәтіндердің жасалу жолдары , тақырыптық, стильдік ерекшеліктеріне тоқталады.
Күтілетін нәтиже: Мәтіндегі сөз бен сөз тіркесінің мағынасындағы арақатынасты зерттейді, жасалу жолымен және ерекшелігімен танысады.
Пәнаралық байланыс: Қазақ әдебиеті, БАҚ материалдары.
Сабақтың ресурстары: А.Ысқақов Қазіргі қазақ тілі, Ә.Болғанбаев Қазақ тілінің лексикологиясы
|
Тілдік мақсаты
|
Оқушылар: - басқаларды тыңдап, диалогке қатыса отыра мәтін және оның басты белгілері туралы айта алады;
- тақырыптар бойынша сөздік қорын дамытады.
|
|
|
Түйінді сөздер мен сөз тіркестері:
|
|
|
Сөз тіркесі, жасалуы
|
|
|
Талқылауға арналған тақырып:
|
|
|
Мәтіндегі сөз бен сөзтіркесінің арақатынасы
|
|
|
Жоспарланатын уақыт
|
Жоспарланған әрекет
|
Ресурстар
|
|
|
Басталуы
0-6 минут
|
Оқушылармен амандасу, түгендеу, зейіндерін сабаққа аудару.
|
Топ аттары, ұраны
|
|
|
|
Бұрынғы білімді жандандыру (актуалдандыру) Тірек ұғымдар: сөз, сөйлем, абзац, мәтін. Проблеманы қою және оны шешу әрекеттері. Проблемалық ситуация жасау: Оқушы қызметі: тақтадағы слайдтарға назар аударады. Мұғалімнің қызметі: тақтадағы мәтіннің бірліктері мен белгілері туралы кестеге назар аудартқызады (кесте №1). Қорытынды: Жеке сөздер мағыналық жағынан байланысып сөйлем болғанда, сөйтіп тиянақты бір ойды білдіргенде ғана мәтін бола алады. Сөйлемдер мағыналық жағынан өзара байланысып, тұтас бір абзац құрайды. Бірнеше абзацтың жиынтығынан бүтін мәтін құралады.
|
интерактивті тақта
|
ортасы
7-13 минут
|
Жаңа білім мазмұнын меңгерту және жаңа әрекет тәсілдерін қалыптастыру. Жаңа ұғымдар: сөйлем- мәтіннің төменгі сатысы; Күрделі синтаксистік тұтастық- мәтіннің орта сатысы; Күрделі синтаксистік бүтіндік- мәтіннің жоғары сатысы. Мәтінге бір автордың, тіпті оқушының да жазған шығармасы, я шығарманың үзіндісі немесе музыкалық шығарманың жазылған сөздері, басылған мақаланың, ауызша жасалған баяндаманың тұтас мазмұны жататындығы әңгімеленеді.Бүтін мәтін( бүтін өлең, мақала, әңгіме т.б.) күрделі синтаксистік бүтіндік деп, мәтінді құрайтын абзацтар күрделі синтаксистік тұтастық деп аталады.
|
диктафон
|
14-25 минут
|
Жазылым. Берілген мәтінге СКТалдау жасалады
|
Оқулықпен
|
25-39 мин.
|
Шығармашылық жұмыс. Марат Омаровтың орындауында «Астана» әні тыңдатқызылады. Ән сөзінің неше шумақтан (абзацтан), қанша сөйлемнен тұратындығы тапқызылып, оның күрдел синтаксистік тұтастық, не күрледі синтаксистік бүтіндікке жататындығы анықтатқызылады. мен дағдыларды қалыптастыру. Ән сөзінің мазмұнын жазып шығу оқушыларға тапсырылады.
Мәтінмен жұмыс. 7-жаттығу. Мәтіннің тақырыбы ретінде алынған сөздерге (мағынасы мен қолданылу мақсатына) талдау жасаңдар. Мәтін неге бір ғана абзацтан құралған?
Мәтіннен өз тұсында норма болып, қазіргі кезде орфографиялық нормаға жатпайтын сөздік қолданыстарды тауып, талдау.
|
Дәптер, тақта, бор
|
Соңы 40-42мин.
|
8- жаттығу(ауызша) Мәтінде не жайында айтылған? Мәтінді көркем етіп тұрған қандай дыбыстардың қайталануы?
|
Диктанттар жинағы
|
43-45 мин.
|
9-жаттығу (ауызша) 1.Қай ғылымның саласына қатысты мәтін екеніні түсіндіріңдер. 2. Қазіргі тіл нормасында қолданылмайтын қандай сөздер бар? Сабақты қорытындылау. Мәтін дегеніміз не? Мәтін қалай жасалады? Кез келген сөздер тізбегін мәтін дей аламыз ба?
Үйге: 1. 10-11 жаттығу. 2. Ережені оқу.
Бағалау.
|
|
Қосымша ақпарат
|
ҚМЖ 7-сынып Қазақ тілі 7-сабақ
Сабақ: Зат есімнің түрленуі
|
Мектеп:
|
күні:
|
Мұғалімнің Т.А.Ә:
|
СЫНЫП: 7
|
Қатысушылар саны:
|
қатыспағандар:
|
Сабақтың оқу мақсаты:
|
|
Тілдік мақсаты
|
Оқушылар: - басқаларды тыңдап, диалогке қатыса отыра мәтін және оның басты белгілері туралы айта алады;
- тақырыптар бойынша сөздік қорын дамытады.
|
|
|
Түйінді сөздер мен сөз тіркестері:
|
|
|
Мәтін, құрылым, тақырып пен идея
|
|
|
Талқылауға арналған тақырып:
|
|
|
Мәтін, ой, тақырып пен идея, құрылым, абзац
|
|
|
Жоспарланатын уақыт
|
Жоспарланған әрекет
|
Ресурстар
|
|
|
Басталуы
0-5 минут
|
Оқушылармен амандасу, түгендеу, зейіндерін сабаққа аудару. Топқа бөлінеді.
|
Топ аттары, ұраны
|
|
|
6-10 минут
|
Қызығушылығын ояту Сұрақтарға жауап береді: -Әдеби тілге жатпайтын сөздер туралы не білеміз? -Орфографиялық, Орфоэпиялық сөздерден нені ұқтыңыздар? -Қазақ тілінің сингорманизм заңының әдеби тіл мен мәтінге қандай қатысы бар деп ойлайсыңдар?
Топқа тақтаға жазылған ілтипатты сөздермен бөлінеді. Мен ақылдымын. Мен жауаптымын. Мен білімдімін.
|
интерактивті тақта
|
ортасы
11-18 минут
|
Қайталау сұрақтарына жауап береді. Үй тапсырмасы сұралады. 1-топ. Эсселерін оқиды. Оқиды. 2-топ. Жұмыстарындағы сөздерге морфологиялық талдау жасайды. 3-топ Сөз тіркестеріне ажыратады, кейбір сөздерге фонетикалық талдау жасайды.
|
|
19-29 минут
|
Негізгі мағынаны тану.«Есімдер» ойынын ойнату. Барлық оқушы өз есімдерінің алғашқы әрпінен келетін сөздер мен сөз тіркестерін жазады.
Ә-әдемі Әдемі көйлек
С-сыпайы Сыпайы оқушы
Е-елгезек Елгезек қыз
М-мейірімді Мейірімді бала
Шығармашылық жұмыс орындату,жұптық жұмыс.
1-топ. Диалог құрау
2-топ. Оқиғаны баяндау
3-топ.Суреттеу
Бағалау критерийлері.
1.Мәтіннің мазмұны мен тақырыбындағы байланыс сақталған.
2.Сөздер мен сөз тіркестерін ұтымды пайдаланады.
3.Сөйлемдерге қатысты сөздер мен сөз тіркетерін ажырата алады.
Тірек сөздерді орынды пайдаланады.
Тақырып таңдаудағы талғамы.
|
|
30-39 мин.
Соңы 40-44мин.
|
Мәтіндердегі сөздер мен сөз тіркестерінің арақатынасына көңіл бөледі.
СКТалдау тапсырмасы беріледі.
Үйге тапсырма: «Тіл мәдениеті және сауаттылық деген не?» ойтолғау жазу.
Бағалау. Топтық,жұптық және мұғалімнің бағалауы.
Әдеби тілдің нормалары бойынша тақырыптарды қайталау.
|
|
|
Рефлексия: қиын сөздерден сөздік диктанты жазылады, қатемен ж.
|
|
45 мин.
|
Кері байланыс
|
|
Қосымша ақпарат
|
Қазақ тілінен 7-сыныпқа арналған ҚМЖ
Сабақ № 1
Сабақтың тақырыбы: Қазақ тілі- қазақ халқының әдеби тілі және мемлекеттік тіл
Сабақта меңгерілетін оқу, дағдылық мақсаттары: Мұғалімнің көмегімен қазақ тілінің мемлекеттік тіл ретінде қызмет етуінің алғышарттарымен танысады, Тіл туралы Заңның тараулары мен баптарын оқып біледі; берілген тақырыптардың бірін таңдап, өз ойларын жаза біледі. «Мен-Ана тілім- Болашақ» тақырыбында пікір алмаса алады.
Сабақ мақсаттары:
-барлық оқушылар білуге тиісті: әдеби тіл мен мемлекеттік тілдің аражігін ажыратады; тілдік талдаулар жасайды;
-көпшілік оқушылар білуге тиіс: әдеби тілдің нормаларын ажырата біледі, тілдік талдауларды түрлендіріп жасай алады;
-кейбір оқушылар білуге тиіс: әңгіме-дебат өрбітіп, тартысқа түседі, өз пікірін дәлелдейді.
Бұрыннан бар білімдері:оқушылар әр түрлі мақсатта жазылған әдеби емес мәтіндермен таныс, диалект сөздерді біледі.
Оқу ресурстары: оқулық, стикерлер, түрлі түсті бағалау парақшалары, интербелсенді тақтада (Тіл туралы заңның тарихына байланысты слайд көрсетіледі)
Сабақтың барысы.
1.Ұйымдастыру кезеңі. Оқушылармен амандасу, түгендеу, оқушыларының санына байланысты топтарға бөлу, зейіндерін сабаққа аудару.
Ой қозғау сұрақтары арқылы жаңа сабақтың тақырыбы ашылады.
ҚР Конституциясы қай жылы қабылданды?
Тіл саясаты туралы Заң қай жылы қабылданды?
Қазақ тілі –мемлекеттік тіл мәртебесін қай жылы алды?
Сабақтың тақырыбы анықталып, мақсаты айқындалады.
2. Жаңа сабақ
Әдеби тіл дегеніміз- белгілі бір қалыпқа түскен, қарапйым сөйлеу тілінен жоғары тұрған, жалпыға бірдей міндеті әрі дұрыс қабылданған нормасы бар тіл.
Сөздердің жазылуында да, айтылуында да, грамматикасында да және терминдердің жұмсалуында да орнығып, қалыптасқан бірізділікті норма деп атайды.
Нормаға түспеген тіл әдеби тіл деп есептелмейді.
Қазақ халқының әдеби тілі-қазақ тілі.
1989 жылы қазан айында республиканың Жоғарғы Кеңесі қабылдаған Қазақстанның Тіл туралы заңына сәйкес қазақ тіліне мемлекеттік мәртебе берілді.
3.Сұрақтар мен тапсырмалар. Топтық жұмысы
Қазақ тілін әдеби тіл деп атаудың мәнін түсіндіріңдер.
Қазақстанда қазақтардан басқа қандай халықтар тұрады?
Қазақ халқы Қазақстаннан басқа тағы қай жерлерде тұрады? Олардың ана тілі қай тіл?
4. Оқулықпен жұмыс.
1-жаттығу. 1. Өлеңді оқып, жаттап алыңдар.
2. Қазақ тілін неліктен баба тілі дейтінін жазбаша түсіндіріңдер.
5. Тіл дамыту. 2-жаттығу. Алдыңғы сыныптарда оқыған материалдарыңды еске түсіріп, ана тілінің қадірі-қасиеті жайында ауызша әңгімелеңдер.
6. Морфологиялық талдау. Төмендегі мақалдарды оқып, олардың мағыналарын анықта.
1.Абыройлы боламын десең, Өз жұмысыңның ұстасы бол. 2. Құт-құтты болса құт, Құтсыз болып келсе жұт. 3. Күн құлақтанса, күрегіңді сайла, Ай құлақтанса, араңды сайла. 4.Ақылды мың жасар, Ақымақ бір жасар.
Құт, жұт, Күн,Ай- дегендер қандай ұғымдардың атаулары екенін айт.
* Қарамен жазылған сөздерді сөз құрамына талда.
Үлгі: Абыройлы- абырой+лы, дара, туынды,сын есім (зат есім+лы)
Сабақты қорыту.
Әңгіме-дебат: Әдеби тіл мен мемлекеттік тілдің айырмашылықтары неде? (Топтарбір-бірінің пікірлеріне вербальдік қолданыс арқылы баға береді).
Кері байланыс.
Не білдім? Нені білгім келеді?
8. Үйге тапсырма. 3-жаттығу.
1. Мәтінге ат қою. Тырнақшаға алынып жазылған сөздердің мәнін ашу.
2. Қазақ тілінің өте бай әрі көркем тіл екендігін мәтіннен аңғарып, пікірлерін жазбаша жазып келу. 3.«Баба тілі» өлеңін жаттау.
Бағалау: Топбасылары әр тапсырмадан соң қойып отырған ұпаймен таныстырады. Мұғалім бағаны жинақтайды.
Сабақтың тақырыбы: Әдеби тілдің лексикалық нормасы
Сабақта меңгерілетін оқу, дағдылық мақсаттары: 6-сыныпта алған білімдерімен сабақтастыра меңгерту; қазақ тілі заңд ылықтарының жасанды еместігін, тілдің өз табиғатынан туып отырғаныны жеткізе отырып, ана тілдің сұлулығын, байлығын, әуезділігін оқушы бойына сіңіру арқылы қызығушылығын арттыру.
Сабақ мақсаттары:
-барлық оқушылар білуге тиісті: әдеби тілдің лексикалық нормасы туралы түсінікті меңгереді, сөз мағыналарын ажыратады, мәтінге лингвистикалық талдаулар жасайды;
-көпшілік оқушылар білуге тиіс: лексикалық норманы сақтау талаптарын меңгереді, сөзді әр түрлі мағынада қолдана біледі, сатылай кешенді талдауларды түрлендіріп жасай алады;
-кейбір оқушылар білуге тиіс: тақырып аясында шығармашылық тапсырмалар орындайды, өз пікірін дәлелдейді.
Бұрыннан бар білімдері: әдеби тіл туралы түсінікті біледі, нормалар туралы нақты теориялық білімі болмаса да, нормаға сай сөйлеп және жаза біледі.
Достарыңызбен бөлісу: |
