С. Ш.Құмарғалиева коллоидтық химия


Газ тәрізді қабыршықтардың ерекшеліктері



жүктеу 5,89 Mb.
бет42/105
Дата25.10.2023
өлшемі5,89 Mb.
#44020
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   105
treatise128700

9.3. Газ тәрізді қабыршықтардың ерекшеліктері

Ерімейтін қабыршықтың екі өлшемді газ тәрізді күйі БАЗ-дардың сұйытылған ерітінділерінің беттік қабат күйіне ұқсас келеді. Ленгмюр таразысы әдісімен алынған эксперименттік мәліметтер бойынша, π-дің аз мәндерінде беттік қабат күй теңдеуін (8.40-теңдеуі) ерімейтін қабыршықтарға қатысты қолдануға болады:




; (9.1)

мұндағы k – Больцман константасы, егер А нм-де берілсе, бөлме температурасында (Т = 300 К)




(9.2)


(9.1)- және (9.2)-теңдеулерді идеалды газ тәрізді қабыршықтарға қатыстыруға болады. Егер тәжірибе мәліметтерін πА–π координаталарында бейнелесек (14-сурет), реалды қабыршықтар үшін идеалды күйден ауытқу байқалады (І қисық). πА=20 шамасына жақын өтетін ІІ қисық қабыршықтағы молекулалардың жұптық ассоциациясын көрсетеді. І қисық πА=40 шамасына жақын, бірақ π-дің аз мөлшерінде төменірек, ал үлкен π шамасында жоғары өтеді. Мұндай ауытқуды түсіндіру үшін молекулааралық әрекеттесулер мен жеке молекуланың ауданын ескеру қажет. Реалды қабыршықтардың қисықтары әйгілі Ван-дер-Ваальс теңдеуіне сәйкес теңдеумен сипатталады:


, (9.3)

мұндағы а – молекулааралық әрекеттесуді сипаттайтын Ван-дер-Ваальс константасы; b – молекуланың тиімді қима ауданы (b ≈ A0).


Аз π үшін А>>b, а/А2 болғандықтан және (9.3)-теңдеуден πА. Яғни π-дің аз шамасында πА қисығы идеалды газ сызығынан төмен өту керек.
π-дің үлкен және А-ның аз шамаларында (9.3)-теңдеуден π(А–b)шарты шығады. Мұндай жағдайда эксперименттік нәтижелер Фольмер теңдеуімен жақсы сипатталады:


. (9.4)

Мұндағы β ≤ 1 – физикалық мәні екі өлшемді активтілік коэффициентіне сәйкес константа. Ол молекулааралық әрекеттесулерді сипаттайды және мұндай әрекеттесулердің күшеюімен 1-ден азаяды.


(9.4)-теңдеу қисықтың екінші сызықтық бөлігіне сәйкес келеді және b мен β константаларын анықтауға мүмкіндік туғызады. Осы теңдеу арқылы полимерлер мен белоктардың молекулалық массаларын есептеуге болады. Онда (9.4)-теңдеуді қабыршықтың жалпы ауданы мен моль саны арқылы жазады:


(9.4a)

Белоктар үшін β ≈ 1, бұл жағдайда




(9.4ә)

мұндағы G – белоктың салмағы. 15-сурет бойынша молекулалық массаны табады.


Газ тәрізді қабыршықтың тегіс қабыршыққа ауысу жағдайын қарастырайық. Тізбектің ұзаруымен көршілес когезия күшейеді, яғни кинетикалық энергиясы E > Wc болатын газ тәрізді қабыршықтағы молекулалардың саны азаяды. Сондықтан екі өлшемді қаныққан будың беттік қысымы тізбектің ұзаруымен кемиді. Бір негізді қаныққан майлы қышқылдардың сығылу қисықтарында (16-сурет) идеал газдың қисығы үзілмелі сызық (πA ≈ 40), ал реал қисықтар тегіс сызықтармен келтірілген. Лаурин қышқылының қисығы (1) идеалды қисыққа жақын жатыр және π-дің артуымен алшақтап, конденсацияланған қабыршықтың вертикалды түзуіне айналады. Үш өлшемді моделмен салыстырсақ, мұндай қабыршықты критикалық температурадан жоғарғы екі өлшемді газ (сұйыққа айналмайтын) ретінде қарастыруға болады. Мұндай қабыршықтарды газ тәрізді-созылмалы деп атайды.


жүктеу 5,89 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   38   39   40   41   42   43   44   45   ...   105




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау