Дәріс 4
Тақырып. Газ тәрізді және сұйық отынның жануы.
Сұрақтар
1 Біртекті газ қоспасының жануы.
2 Ламинарлы және турбулентті диффузиялық жану.
3 Жануды тұрақтандыру.
4 Сұйық отынның жануы.
5 Жанармай тамшысын жағу.
6 Сұйық отынды шашырату.
7 Сұйық және газ тәрізді отынды жағуға арналған пеш және оттық қондырғылары.
8 Жануды күшейту әдістері.
9 Мазут пен газ тәрізді отынды жағатын жану камераларын жобалауға қойылатын талаптар.
10 Сұйық және газ тәрізді отынның жануының сенімділігі мен тиімділігін арттыру үшін мұнай-газ оттықтары мен май инжекторларының құрылымына қойылатын негізгі талаптар.
11 Мазут пен табиғи газды жағуға дайындық схемалары.
12 Газ және мазут жану кезіндегі қауіпсіздік ережелері.
Газ тәрізді отынның жануы. Қоспа тұтанатын минималды температура тұтану температурасы деп аталады. Бұл температураның әр түрлі газдар үшін мәні бірдей емес және жанғыш газдардың термофизикалық қасиеттеріне, қоспадағы отынның құрамына, тұтану жағдайларына, әрбір нақты құрылғыдағы жылуды кетіру шарттарына және т.б.
Тотықтырғышпен араласқан жанғыш газ алауда жағылады. Газды жағудың екі әдісі бар - кинетикалық және диффузиялық. Кинетикалық жану кезінде газ жанар алдында тотықтырғыш затпен алдын ала араласады. Газ бен тотықтырғыш алдымен оттықтың араластырғыш құрылғысына түседі. Қоспа араластырғыштың сыртында жағылады. Бұл жағдайда жану жылдамдығы химиялық жану реакцияларының жылдамдығынан аспауы керек.
Диффузиялық жану жанғыш газды ауамен араластырғанда пайда болады. Газ жұмыс көлеміне ауадан бөлек түседі. Процестің жылдамдығы газ бен ауаның араласу жылдамдығымен шектеледі.
Сонымен қатар, аралас (диффузиялық-кинетикалық) жану бар. Бұл жағдайда газ белгілі бір мөлшерде ауамен араласады, содан кейін алынған қоспалар жұмыс көлеміне енеді, мұнда қалған ауа бөлек жеткізіледі.
Қазандық қондырғыларының пештерінде негізінен отынның жануының кинетикалық және аралас әдістері қолданылады.
Газ оттықтары:
кинетикалық - толық алдын-ала араластыру (оттықтан шыққанға дейін газ бен ауа араласады);
диффузиялық-кинетикалық - ішінара алдын-ала араластыру;
диффузия - сыртқы араластыру.
Ауаны беру әдісі бойынша оттықтар айдау және үрлеу (ауаны мәжбүрлеп беру) болып бөлінеді.
Сұйық отынның жануы. Жылуэнергетика және өнеркәсіптік жылу техникасында қолданылатын негізгі сұйық отын - мазут. Төмен қуатты қондырғыларда техникалық керосиннің шайырмен қоспасы да қолданылады.
Бүріккіш күйінде жағудың ең кең қолданылатын әдісі. Бұл әдіс жануды айтарлықтай тездетуге және жанармай мен тотықтырғыштың жанасу бетінің ұлғаюына байланысты жану камераларының көлемінде жоғары жылу кернеулерін алуға мүмкіндік береді.
Сұйық отынның жану процесін келесі кезеңдерге бөлуге болады:
- отынды жылыту және буландыру;
- жанғыш қоспаның түзілуі;
- жанбайтын қоспаның бөтен көзден тұтануы (ұшқын, қызыл спираль және т.б.);
- қоспаның нақты жануы.
Пештерде жағылатын сұйық отын оттықтың элементі болып табылатын форсунка (бүріккіш) көмегімен алдын ала бүркіледі. Жалпы жағдайда оттық деп форсункадан басқа ауа бағыттаушы аппаратты, тұтану құрылғысын және басқару механизмін қамтитын қондырғы түсініледі.
Сұйық отынның сапалы жануы оның тозаңдануының жұқа болуына байланысты. Осы мақсатта қосымша отын шығынын бақылаудың және қоспаның тұрақты тұтануын қамтамасыз ететін форсункалар қолданылады.
Жанармайды бүрку әдісіне байланысты форсункалар төрт классқа бөлінеді:
- механикалық;
- бу;
- ауа (пневматикалық);
- біріктірілген.
Механикалық бүріккіш саптамалар:
- тікелей ағынды (прямоструйные);
- ортадан тепкіш (центробежные);
- Айналмалы (ротационные).
Тікелей ағынды форсункаларда жанармай ағыны кішігірім диаметрлі саптама арқылы айтарлықтай қысыммен (1-ден 2 МПа-ға дейін) итерілген кезде ұсақ тамшыларға бөлінеді.
Ортадан тепкіш форсункаларда отын отынның айналуынан пайда болатын центрифугалық күштермен бүркіледі.
Айналмалы форсункаларда отын жылдам айналатын бүріккіш стакандарға түседі, ол ортадан тепкіш күштерінің әсерінен жайылып, жұқа қабықша түзеді. Стаканның шығыс ернуінде жұқа қабықша жеткізілген бастапқы ауамен ары қарай әкетіледі.
Паровые и пневматические форсунки можно объединить в один класс – форсунки с распыливающей средой. В паровых форсунках в качестве такой среды используют водяной пар с давлением от 0,4 до 1,6 МПа, а в пневматических форсунках используют воздух низкого (от 0,002 до 0,008 МПа) и высокого (от 0,2 до 1 МПа и выше) давления.
Бу және пневматикалық форсункаларды тозаңдатқыш орталы форсункалар деп бір классқа біріктіруге болады. Булы форсункаларда су буы 0,4-тен 1,6 МПа-ға дейінгі қысыммен осындай орта ретінде қолданылады, ал пневматикалықта төмен (0,002-ден 0,008 МПа-ға дейін) және жоғары (0,2-ден 1 МПа-дан жоғары) ауа қолданылады.
Өзін-өзі бақылауға арналған сұрақтар
1 Тұтану температура қалай аталады?
2 алау деп нені атайды?
3 Газды жағу үшін қандай әдістер бар?
4 Кинетикалық жанудың сипаттамасы қандай?
5 Диффузиялық жану немен сипатталады?
6 Жалынның қалыпты таралу жылдамдығы қандай?
7 Сұйық отынның жануын қандай кезеңдерге бөлуге болады?
8 Отынды үнемді жағу үшін не істеу керек?
9 От ошағы қалай аталады?
10 Сұйық және газ тәрізді отынның жану камераларын жобалауға қандай талаптар қойылады?
11 Форсункалардың төрт класы қандай?
12 Газ жаққыштардың түрлері қандай?
Достарыңызбен бөлісу: | 
