С. А. Козлова, Т. А. Куликова

137 
сезінушілік пен іріктеулікпен ерекшеленеді. Олар қазірдің 
өзінде қаншалықты көмек көрсетуге болатындығын немесе 
қаншалықты қажет еместігін түсіндіре алады (жолдасқа көмек 
көрсеткен жоқ, себебі жалқау болғандықтан, тырыспағандықтан 
сәтсіздікке ұшырады). 
Бұл жастағы балалар сәбилерге және ересектерге жиі 
көмектесуді қалайды, бірақ аз түрде – құрдастарына. Себебі, 
сәбилермен сөйлескенде балаланың «мұғалімдік» үлкен 
ұстанымсы қызықтырады. Ересектермен қатынаста ұстанымсы 
өзгереді: бала кішкентай болып көрінеді, сонымен қатар кез-
келген ересек адаммен бірлескен әрекет қуанышты әкеледі. 
Құрдасына көмектесу - әдетте, ойыннан айырылған әрекеттер 
болып табылады. Өзара көмек көбінесе таза еңбек шарасы 
ретінде көрінеді. Мұғалім балалардың бірлесіп жұмыс істеуге 
ұмтылуына, 
тапсырылған 
тапсырмаға 
жауапкершілікпен 
қарауға, бастамашылдық пен белсенділікке көрсетуіне назар 
аударуы керек. 
Қоғамдық пікір
Кез келген ұжымның даму деңгейінің сапалық сипаттамасы 
қоғамдық пікірдің және оның бағыттталуының бар болуы 
табылады. Ұжымда қалыптасқан пікір, негізінен, әлеуметтік 
жетілу деңгейіне, ұжымның ақыл-ойында және шын мәнінде 
қоғамдық мүдделердің әрқайсысына дәл түрінде көрсетілуіне 
байланысты. 
Қоғамдық пікір педагогикалық ықпалы үлкен әлеуетке ие, 
оның мәні адам қоғамдық жаратылысы ретінде әлеуметтік 
ортаға, оның ішінде өмір сүретініне адамдарға байланысты. 
В.Г.Белинский атап өткендей, «табиғат адам жасайды, бірақ 
оның 
дамытатын 
және 
қалыптастыратын 
қоғам». 
Айналасындағылар ол туралы не ойлайтынына, оның әрекеті 
қабылданған нормаларға сәйкес келетініне адам байыпсыздық 
болуы мүмкін емес. 
Балалар ұжымында қоғамдық пікір қоғамда қабылданғанын 
сезіну бойынша қалыптасады және жақсылық пен жамандық 

138 
туралы, жақсы мен жаман туралы, әділеттілік пен әділетсіздік 
туралы ойларды жинауына қарай белгілі бір ұжымда 
адамгершілік ережесі жүзеге асырылады 
Мектеп жасына дейінгі балалар топтарында ұжымдық пікір 
бар. Ол қарым-қатынас нормалары туралы бірдей ойлар түрінде 
ғана көрінбейді, сонымен бірге ұжымның әрбір мүшесіне әсер 
етудің жеке маңызды факторы ретінде және ұжымдық қарым-
қатынастың негізі ретінде белсенді пайдаланылуы мүмкін 
Мектепке дейінгі балаларға тек ересектер, сонымен қатар 
замандастары қалай бағалағандары бәрібір емес. Осы бағалаудан 
баланың замандастар тобында эмоциялық жайлылығы, яғни 
оның эмоционалдық күйі байланысты (В.Д. Калищенко, Р.Б. 
Стеркин). Баланың балабақшаға баруын қаламау себебі жиі-жиі 
оның замандастарымен қарым-қатынасы болмағанда, ол туралы 
олардың пікірлері сәйкес келмейтіні болады. 
Мектепке дейінгі жастағы балалар тобында қарым-қатынасты 
зерттейтін әлеуметтік психологтар белгілейді: балабақша тобы, 
тіпті мектеп жасына дейінгі жастағы деңгейде, толық мағынада 
әлі де балалар ұжымы емес.
Дегенмен, бұл ұжымдық пікірі бар, топтық құндылықтары 
және байланыс пен қарым-қатынастардың жоғары және тұрақты 
салыстырмалы деңгейі бар күрделі әлеуметтік жүйе болып 
табылады. 
Ең алдымен қалыптасып жатқан ұжымдық пікір 

жүктеу 4,62 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: