ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ТӘУЕКЕЛДІ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚҚА, ЖЫНЫСТЫҚ ҚАНАУШЫЛЫҚҚА ЖӘНЕ АДАМ САУДАСЫНА ОСАЛДЫҒЫН БАҒАЛАУ
164
6-кесте. Жыныстық белгісіне қарай бөлінген адам саудасының құрбандарына ықпал ет-
кен қызықтырушы факторлар
Әйел жынысты
адам саудасының
құрбандары
Саны=88
Ер жынысты
адам саудасының
құрбандары
Саны=15
Саны
%
Саны
%
Жұмыс істеп ақша табу мүмкіндігі
Үйден кетуді жұмыс істеп ақша тауып, оны жанұясына жіберіп
тұрудың мүмкіндігі деп санаған
45
51,1
5
33,3
Үйден кетуді көп ақша табу мүмкіндігі деп санаған
62
70,5
8
53,3
Үйден кетіп қалған достарынан/жанұясы мүшелерінен үлгі алуы
Бұрын үйден кетіп қалған достары жұмыс істеп ақша тауып,
оны жанұясына жіберіп тұрған
41
46,6
6
40,0
Жанұясының балаға жақын мүшесі жұмыс істеп ақша табу
мақсатымен шетелге кеткен
22
25,0
4
26,7
Жанұясының балаға жақын мүшесі жұмыс істеп ақша табу
мақсатымен Қазақстанның басқа аймағына кеткен
17
19,3
4
26,7
Әлдекім жұмысқа тартқан
Достары үйден кетуге үгіттеген
37
42,0
1
6,7
Жұмысқа тартқан адам олар бет алған қалада жұмысқа тұру
мүмкіндігі молырақ екенін айтқан
46
52,3
2
13,3
Жақсырақ өмір сүру ниеті
Үлкен қалада тұрғысы келген
61
69,3
4
26,7
Ешкімге тәуелді болмай өз бетімен өмір сүргісі келген
68
77,3
10
66,7
Өздері бет алған басқа қалада жақсырақ өмір сүремін немесе
тіршілік деңгейі жоғары болады деп ойлаған
65
73,9
10
66,7
көп жағдайларда ерте жасында үйден кету тура-
лы шешім қабылдауына ықпал ететін маңызды
мәселе және итермелеуші фактор екені анық.
Сонымен қатар ер жынысты адам саудасының
құрбандарымен салыстырғанда (13,3%), әйел
жынысты адам саудасының құрбандарының
өз жанұяларының әлдекімнің алдында қарызы
болғанын көбірек айтқанын (20,5%) атап өткен
жөн.
Сонымен қатар 5-кесте әйел жынысты адам
саудасының құрбандарымен салыстырғанда
(сәйкесінше 11,4% және 11,4%) ер жынысты
адам саудасының құрбандарының өздерінің
ата-аналарымен тұрмағанын (20,0%) және
жанұяларының баспанасы болмағанын неме-
се баспанасынан айрылып қалғанын (20,0%)
көбірек айтқанын көрсетеді.
6-кесте адам саудасының құрбандарының үйден
кету туралы шешім қабылдауына ықпал еткен
қызықтырушы факторларға қатысты кейбір
едәуір жыныстық айырмашылықтарды көрсетеді.
Ер жынысты адам саудасының құрбандарымен
салыстырғанда (сәйкесінше 53,3% және 33,3%),
әйел жынысты адам саудасының құрбандарының
үйден кетер алдында кедейлік жағдайында өмір
сүргендерін мәлімдегенін көрсетеді. Осылайша,
кедейлік әйел жынысты құрбандар үшін де, ер
жынысты құрбандар үшін де күшті итермелеуші
фактор болып табылады.
5-кесте адам саудасының құрбандарының үйден
кету туралы шешім қабылдауына ықпал еткен
итермелеуші себептерге қатысты кейбір едәуір
жыныстық айырмашылықтарды көрсетеді. Ер
жынысты адам саудасының құрбандарымен
салыстырғанда (6,7%), әйел жынысты құрбандар
(22,7%) анасының және/немесе әкесінің
есірткімен және/немесе алкогольді ішімдіктермен
байланысты мәселелері болғандықтан үйден
кеткендіктерін көбірек айтқан. Сонымен бірге
ер жынысты адам саудасының құрбандарымен
салыстырғанда (сәйкесінше 20,0% және 0,0%),
әйел жынысты адам саудасының құрбандарының
отбасында ұрыс-керіс/төбелес оқиғалары жиі
болғандықтан (46,6%) және оларды ата-ана-
сы немесе жанұясының басқа мүшелері ұрып-
соққандықтан үйден кету (28,4%) ықтималдығы
жоғарырақ болған. Қыздар мен әйелдерге
қатысты отбасындағы зорлық-зомбылықтың
әйел жынысты адам саудасының құрбандарының
ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ БАЛАЛАРДЫҢ ТӘУЕКЕЛДІ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚҚА, ЖЫНЫСТЫҚ ҚАНАУШЫЛЫҚҚА ЖӘНЕ АДАМ САУДАСЫНА ОСАЛДЫҒЫН БАҒАЛАУ
165
үйден кетуді жұмыс істеп ақша табу (70,5%) және
жұмыс істеп тапқан ақшаларын үйлеріне салып
тұру (51,1%) мүмкіндігі деп санау ықтималдығы
жоғарырақ болған. Сонымен бірге, ер жынысты
адам саудасының құрбандарымен салыстырғанда
әйел жынысты адам саудасының құрбандарының
өздерін әлдекімнің жұмысқа тартқанын және
үйден кетуге үгіттегенін мәлімдеу ықтималдығы
жоғарырақ болған; жекелеп айтқанда, әйел жы-
нысты адам саудасының құрбандарының 42,0%
оларды үйден кетуге үгіттеген достары болған
және 52,3% өздерін жұмысқа тартқан адамның
олар бет алған қалада жұмысқа тұру мүмкіндігі мол
екенін айтқанын мәлімдеген. Сонымен қатар, жы-
нысты адам саудасының құрбандарымен (26,7%)
салыстырғанда, әйел жынысты адам саудасының
құрбандарының (73,9%) үлкен қалада тұру ниеті
болу ықтималдығы жоғарырақ болған. Ер және
әйел жынысты адам саудасының құрбандарының
көпшілігі өздерінің үйден ешкімге тәуелді болмай
өз бетімен өмір сүргісі келгендіктен және өздері
бет алған басқа қалада жақсырақ өмір сүремін
немесе тіршілік деңгейі жоғары болады деп
ойлағандықтан кеткенін мәлімдеген.
ҚАНАуШЫЛЫҚ ТүріНЕ ҚАрАй
ЖЫНЫСТЫҚ АйЫрМАШЫЛЫҚТАрЫ
7-кесте. Жыныстық белгісіне қарай
бөлінген қанаушылық түрлері
Әйел жы-
нысты адам
саудасының
құрбандары
Саны=88
Ер жыны-
сты адам
саудасының
құрбандары
Саны=15
Саны
%
Саны
%
Жыныстық қанау-
шылық мақсатымен
жасалған адам
саудасының
құрбандары
71
80,7
0
0,0
Еңбекпен қанау-
шылық мақсатымен
жасалған адам
саудасының
құрбандары
17
19,3
15
100,0
Сауалнамаға жауап берген 103 адам саудасының
құрбандарының ішінде 68,9% (67 адам)
жыныстық қанаушылық мақсатымен жасалған
адам саудасының құрбандары және 31,1%
еңбекпен қанаушылық мақсатымен жасалған
адам саудасының құрбандары болған. 7-кесте
әйел жынысты құрбандардың 80,7% жыныстық
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандары болғанын және 19,3%
еңбекпен қанаушылық мақсатымен жасалған
адам саудасының құрбандары болғанын, ал ер
жынысты құрбандар еңбекпен қанаушылық
мақсатымен жасалған адам саудасының
құрбандары болғанын көрсетеді.
АДАМ САуДАСЫНЫң ҚҰрБАНДАрЫНЫң
ЖЫНЫСТЫҚ ҚАНАуШЫЛЫҚ БОйЫНША
ЖЫНЫСТЫҚ АйЫрМАШЫЛЫҚТАрЫ
8-кесте. Жыныстық белгісіне қарай
бөлінген жыныстық қанаушылық
Әйел жы-
нысты адам
саудасының
құрбандары
Саны=88
Ер жыны-
сты адам
саудасының
құрбандары
Саны=15
Саны
%
Саны
%
Қашан да бол-
масын ақша
үшін жыныстық
қатынасқа түскен
70
79,5
0
0,0
Ақша үшін
жыныстық
қызмет көрсетуді
бастаған жасы
Саны=70
12-13 жас
5
7,1
14-15 жас
19
27,1
16-17 жас
25
35,7
18-19 жас
11
15,7
20-21 жас
3
4,3
22+ жас
7
10,0
Ақша үшін жыныстық қызмет көрсету
Күн сайын
49
70,0
Аптасына бірнеше
рет
16
22,9
Аптасына бір рет
4
5,7
Тек бір немесе екі рет
1
1,4
8-кесте әйел жынысты адам саудасының
құрбандарының 79,5% қашан да болмасын ақша
үшін жыныстық қатынасқа түскенін көрсетеді.
Жыныстық қанаушылық мақсатымен жасалған
адам саудасының әйел жынысты құрбандарының
көпшілігі бала кезінде (< 18 жас) адам саудасының
құрбанына айналған, атап айтқанда, олардың 7,1%
12-13 жаста, 27,1% жасы – 14-15 жаста және 35,7%
16-17 жаста жыныстық қанаушылық мақсатымен
жасалған адам саудасының құрбандарына
айналған. Салыстыра келе, олардың 30,0% ере-
сек кезінде (18 жас немесе одан үлкен) жыныстық
қанаушылық мақсатымен жасалған адам
саудасының құрбандарына айналған. Сауалнама
мәліметтері бойынша анықталғандай, жасына
қарамастан, жыныстық қанаушылық мақсатымен
Достарыңызбен бөлісу: |
