ІІІ.ИПОТЕКАЛЫҚ НЕСИЕНІҢ ДАМУ ПЕРСПЕКТИВАЛАРЫ

Ипотекалық несиелеу кәсіпорындардың, фирмалардың және құрылыстың қажеттіліктерін мемлекеттік қаржы көздерінің орнын басуында үлкен рөлін атқарады. Ипотекалық несиелеудің дамуы инфляцияның жоғары қарқынды жағдайында және ұзақ мерзімдік несие ресурстарының тапшылығы жағдайында шаруашылық жүргізетін субъектердің инвестициялық белсенділігін үлкейтуге мүмкіндік береді.

Ипотекалық несиелеудің ерекшеліктері:

• Берілуінің ұзақ мерзімділігі (5 жылдан аса)

• Кепілзаттың қарыз алушысының қолында қалуы.

Ипотекалық несиелеу екі бағыттан тұрады:

•Шаруашылық жүргізетін субъетілерге және халыққа тікелей ипотекалық несие беру;

• Ипоткелақ несиелердің қайталама нарығында сату. Бұл несиелеу үшін қосымша ресурстарды тартуды қамтамасыз етеді.

Бірінші ипотекалық несиелеудің бағытымен көбінесе ипотекалық банктер айналысады, ал екінші бағытпен қаржылық компаниялар, ипотекалық банктердің активтерін сатып алатын, кепілзат мүлігімен қамтамасыз етілген және өзінің атынан бағалы қағаздарды шығаратын қорлар айналысады. Бағалы қағаздар кепілзат мүлігімен қамтамасыз етілгені және инвестициялар арқасында ұзақ мерзімді кіріс алуға мүмкіндігі болғаны үшін ликвидті болып келеді. Кейбір шетел қаржылық компаниялардың міндеттері бойынша кепілгер мемлекет болады және бұл сенімді болып келеді.

Тұрғын үйге ипотекалық несиелеу қайталама нарығының жұмыс істеуі ипотекалық банктердің капиталдарының ликвидтілігін қамтамасыз етеді, айналымдағы ақша массасын байланыстырады, елдің аймауқтарына және экономикалық сфераларға капиталды қайта бөлуге көмектеседі, несиенің пайыздық ставкаларды тұрақтандырады.

Ипотекалық несиелеумен айналысатын банктер аталған шарттарда несиелік ресурстармен шектелген болмайды. өйткені қайталама нарықта операцияларды жүзеге асыру арқылы керекті қаражаттарды қосымша мобилизациялауға мүмкіндіктері бар. Осы ақшаны жаңа несиеге беру арқылы ақшаны қайта айналымға түсіреді.

Қазақстан банктеріндегі ипотекалық несиелеудің проблемалары келесіге байланысты: банктердің ресурстық базаларының жетіспеуі; қозғалмайтын мүлікке төлем қабілеті төменгі сұраныс.

Ипотекалық банктердің ірі облигациялық тұрмыстық заемдарды шығару ипотекалық несиелеу үшін ресурстарды тарту проблемасының шешімі болды.

Несиелеу субъектісіне байланысты тұрғын үй құрылысына берілетін ипотекалық ссудалары тікелей оның иесіне берілетін және мердігерге берілетін болып бөлінеді.

Тұрғын үй құрылысын несиелеу салушыға белгіленген тізімде жер учаскесін беру шартымен және тұрғын үй салуға рұқсат еткен шешімнің болу шартымен жүзеге асады.

Тұрғын үй салуға несие көзделген жобаға, келісім шартқа, мерзімдеріне және құрылыстың бағасына байланысты беріледі.

Ипотекалық несиелеу объектілері болатындар:

- Тұрғын үй салуға арналған жерді сатып алу және жабдықтау;

- Ғимараттың салынуы;

- Тұрғын үйді сатып алу.

Несиелеу объектісіне байланысты банктер тұрғын үй несиесін үш түрге бөледі:

- Жер несиесі;

- Құрылыс несиесі;

- Тұрғын үйді сатып алуға арналған несие.

Құрылыс несиесін беру жөніндегі шешім қарыз алушының өтініші бойынша банк-кредитормен қабылданады.

Несие беруші банк өтінішті қарастырған уақытта қарыз алушының несиені қайтару қабілетілігіне, қаржылық тұрақтылығына комплекстік анализ жасайды; құрылыс бюджетін бағалайды; ғимараттың салынған жерінің нарыққа қажеттілігі.

Банк пен қараз алушының қарым-қатынастарын анықтайтын негізгі құжаттары ретінде несиелік келісім шарт пен кепілзат жөніндегі келісім шарт болады.

Несиелік келісім шартта ссуданы алу мақсаты, мерзімі мен несие мөлшері, несиені беру және өтеу тізімі, пайыздық ставка және оның өзгеруінің шарттары, қарыз алушының несиелік міндеттемелерін қамтамасыз етілуі, ссуданы сақтандыру шарттары, несиені мақсатты пайдалануының және қамтамасыз етілгендігінің тексеру әдістері мен формалары, мақсатты емес пайдаланудың және уақытылы өтілмеуі жағдайындағы қолданылатын санкциялары, айыптарды төлейдің мөлшері мен тізімі, келісім шартты бұзу тізімі қарастырылады.

Негізгі қарыздың соммасын және пайыздарын толық өтеуге дейін қарыз алушы банктің келісімінсіз үшінші тұлғаға қозғалмайтын мүлікті бере немесе сата алмайды. Қарыз алушының несиені қайтара алмай қалған жағдайда банктің шығындарын өтеу үшін мүлікке қолданылатын өндіріп алу айналысы жүзеге асады.

Тұрғын үй сатып алу үшін берілетін несиенің беру шарттары мен схемасы банк пен қарыз алушының келісімі арқылы жүреді. Несиелеу инструменті ретінде ауыспалы пайыздық ставкасының қолданылуы, негізгі қарыздық сомасын индекстеу, қарыз алушының төлемінің мерзімін ұзарту болады. Несиенің түріне байланысты кепілзат жөніндегі келісім шартта несиенің формасы, мөлшері және несиенің кепілзатпен қамтамасыз етілгені қарастырылады.

Көптеген қазақстандықтар өздерінің тұрғын үй мәселелерін ипотекалық несиелердің қолайлылығының артуы арқасында шешуде. Ипотекалық бизнестің Қазақстандағы қарқынды дамуы төрт жыл бұрын басталды, ал мұның алғы шарты болып қаржы нарығында «Қазақстан Ипотекалық Компаниясы» Акционерлік қоғамының пайда болуы табылады. Оны 2000 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ҚР- дағы тұрғын үй құрылысына ұзақ мерзімді несие беру және ипотекалық несие беру жүйесін дамыту концепциясын жүзеге асыру мақсатында құрған.

Ел экономикасының өсуінің жалпы тұрақтылығы, ішкі инвестициялық базаны кеңейту, сондай-ақ ипотекалық облигацияларды шығару нәтижесінде ипотекалық несие беруді дамыту үшін тартылатын инвестициялардың құнын азайтуға қол жеткізілді. Өз кезегінде бұл ипотекалық несиелер бойынша сыйақы ставкаларын біршама азайтуға және ҚИК бағдарламасы бойынша халыққа несиелердің қолайлы болуын көтеруге жол берді.

«ҚИК» АҚ қызметі банктердің арасындағы бәсекелестіктің өсуіне ықпал етті, ал бұл өз кезегінде несиелерді беру жағдайларын жақсартуға ықпал етіп, Қазақстан халқының көп бөлігінің несиелерді пайдалануына мүмкіндік берді.Мысалы, 2001 жылдың басында несиелер 3 жылдан аспайтын мерзімге ғана берілді, ал несиелер бойынша жылдық 28% жетті. «ҚИК» АҚ құрылған күннен бастап сыйақы ставкасы жылдық 18-19%, ал несие беру мерзімі 10 жылға өзгерді. Бүгінгі таңда несие беру мерзімі 20 жылға дейін ұзартылды, ал ставкалары жылдық 13,5% төмендеді.

«ҚИК» АҚ Арнайы бағдарламаның шеңберінде 146100 млн. теңге; 2005 жылы -34,9 млрд. Теңге, 2006-2007 жылдарда -111,2 млрд. Теңге шамасындағы сомаға ипотекалық облигацияларды шығаруды және таратуды жоспарлайды. 2005-2007 жылдарда ҚИК облигациялары нарықтағы бүгінгі ақуалды түбегейлі өзгертеді деп пайымдауға болады.


3.3. Тұрғын үй құрылысын дамыту жөніндегі Мемлекеттік бағдарлама бойынша ұсынылатын бағасы төмен тұрғын үй

Қаржы жүйесінің дамуы, қаржы нарығындағы жағдайдың жақсаруы, ипотекалық несиелендіру көлемдерінің көбеюі несие бойынша төленетін сыйақы мөлшерлемесінің төмендеуіне әкелді. Осы жүйені енгізіп дамыту арқылы халық ұзақ мерзімді ипотекалық несие түрінде берілген қаржыға бастапқы, сондай-ақ екінші нарықта да дайын тұрғын үй сатып алу, сонымен қатар үй салу және жөндеу мүмкіндігіне ие болады.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің бұл бағыттағы жұмысының бірінші сатысы 2000 жылдың 21 тамызында шыққан 1290 Қаулысы арқылы Қазақстан Республикасында Тұрғын үй құрылысын ұзақ мерзімге қаржыландыру және ипотекалық несие беру жүйесін дамыту концепциясын қабылдау болып табылады. Концепцияны іс жүзіне асыру Қазақстанда негізгі әрекеті талап ету құқықтарын сатып алу арқылы екінші деңгейлі банктерді қайта қаржыландыру болып табылатын

«Қазақстан Ипотекалық Компаниясы» Акционерлік қоғамын құру қажеттілігін айқындады.

Халықаралық тәжірибе көрсеткендей, арнайы тәсілмен қалыптастырылған орны толтырылған ипотекалық құнды қағаздар тұрғын үй нарығына инвестор тартудың тиімді құралдарының бірі. 2005 жылдың басындағы жағдай бойынша «ҚИК» АҚ-ның ипотекалық агенттік облигациялар нарығындағы үлесі 91%-ды құрайды. Нарықтың 8% -ы «БТА-Ипотека» АҚ, «БанкЦентрКредит» АҚ, «Астана-Финанс»АҚ тәрізді қаржы ұйымдарына келеді.

2004 жылдың 19 наурызында Президент өзінің Қазақстан халқына жлдауында бүгінгі таңның негізгі мәселелерінің бірі – тұрғын үй мәселесін көтерді.

ҚР Президентінің 2004 жылдың 11 маусымындағы Жарлығын орындау үшін 2005-2007 жылдары тұрғын үй құрылысын дамыту жөніндегі Мемлекеттік бағдарламаны іс жүзіне асыру басталды, бұл жерде «ҚИК» АҚ қаржы операторының рөлін атқарды.

Сөйтіп арнайы бағдарламаны жүзеге асыру Қазақстанның әлеуметтік дамуында да, сонымен қатар оның эконгомикалық дамуында да маңызды рөл атқарады. Аталған бағдарлама арқылы азаматтар жаңа, арзан тұрғын үй алу мүмкіндігіне ие болады, бұл орайда мұндай мүмкіндікке халықтың шынымен де осыған мұқтаж бөлігі ие болады, яғни жылжымайтын мүлік нарығында қызмет жасайтын делдалдардың қатысуы болмайды.

Несиелендіру субъектісіне қарай, тұрғын үй құрылысына берілетін ипотекалық ссудаларды оның болашақ иесіне берілетін және мердігерлерге берілетін несиелерге бөлуге болады. Несиелерді берудің сұлбасы мен шарттарын банк қарыз алушымен келісіп белгілейді. Несилендіру құралы ретінде ауыспалы проценттік мөлшерлеме, негізгі қарыз сомасын индекстеу, қарыз алушының төлем енгізу мерзімдерін ұзарту қолданылады. Несиенің түріне қарай, кепілзат (ипотека) туралы келісімде несиені кепілдік қамсыздандырудың нысаны, көлемі және тәртібі көрсетіледі.

Әрбір ипотекалық банк ипотекалық несиелердің өзіндік сұлбасын қолданады. Олар несиелендірудің объектілер мен субъектілері, ресурстарды шоғырландыру, негізгі қарыз бен проценттерді өндіріп алу әдістері бойынша ажыратылады.

Қазақстан Республикасының Үкіметі өткен жылдың тамыз айында ұзақ мерзімді тұрғын үй құрылысын және ипотекалық несиелендіру жүйесін дамыту концепциясын мақұлдаған болатын. Концепция әзірлеу жөніндегі жұмыс Ұлттық бактің бастамасы бойынша жүргізілді. Тұрғын үй құрылысын қаржыландырудың жаңа жүйесін дамыту үшін әжептәуір тұрақты алғы-шарттар баршылық. Әрине, ең алдымен ол - тұрғын үйге мұқтаж азаматтар санының көптігінде, бұған бір жағынан тозған тұрғын үйлердің көптігі де себеп болуда. Сонымен қатар, Қазақстан экономикасының қарқынды дамуы нәтижесінде еңбекке қабілетті халықтың тұрақты табыс табуға мүмкіндіктері мол өңірлерге, мысалы мұнай өндірілетін аумақтарға қоныс аудару үрдісі пайда болды. Ал, бұл жағдай өз кезегінде тұрғын үйге деген сұраныстың өсуіне әкеп соқты.

Ипотекалық несиелендірудің дамуы екінші деңгейдегі «Қазақстанның халықтық банкі» АҚ үлгісінде зерттелді.

Тұтынушылық мақсатқа алынған несиелердің басым бөлігі ипотекалық несиеге келеді.

Куртсық жұмыста ипотекалық несиені «Қазақстанның халық банкі» АҚ алудың сұлбасы қаралды. «Қазақстаның Халық банкі» АҚ салынып жатқан пәтерді кепліге қою арқылы беріледі. Ең төмен бастапқы жарна – 15 %. Несиелендіру мерзімі – 7-ден 15 жылға дейін. Проценттік мөлшерлемесі – жылдық 11%. Қарыз алушы бастапқы жарнаы Халықтық банктің депозитына аударады, одан кейін банк пәтердің 100 % құнына несие береді. Осы сомаға кейін несие бойынша проценттер есептеледі.

Курстық жұмыстың шеңберінде жүргізілген зерттеудің нәтижелері бойынша Қазақстандағы ипотекалық несиелендірудің болашағы зор деп айтуға болады. Бұл үшін елде тұрақты қаржы жүйесі, дамыған нарықтық инфрақұрылым қалыптасқан, сондай-ақ халық тарапынан мол сұраныста орын алып отыр. Алайда, тиісті құқықтық қамсыздандырусыз қойылған мақсаттарға толығымен қол жеткізуге мүмкін емес. Сондықтан, нақ қазірдің өзінде қолға түсіп тұрған мүмкіншіліктерден айырмау үшін жұмысты барынша белсендеткен жөн.

Қаржы мекемелерінің шапшаң дамуы және біржола қайта реттелуі салдарынан тұрғын үй және өзге де жылжымайтын мүлік сатып алушылар қазіргі уақытта бірқатар баламалы қаржыландыру көздерін пайдалана алады.

Екінші рынок тұрғын үй сатып алушыларды қаражатпен қамтамасыз етуде маңызды роль атқарады және оның маңыздылығы күннен күнге артуда.

Тағы бір атап өтетін жайт Ипотекалық бизнестің Қазақстандағы қарқынды дамуы төрт жыл бұрын басталды, ал мұның алғы шарты болып қаржы нарығында «Қазақстан Ипотекалық Компаниясы» Акционерлік қоғамының пайда болуы табылады. Оны 2000 жылы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкі ҚР- дағы тұрғын үй құрылысына ұзақ мерзімді несие беру және ипотекалық несие беру жүйесін дамыту концепциясын жүзеге асыру мақсатында құрған.

Ел экономикасының өсуінің жалпы тұрақтылығы, ішкі инвестициялық базаны кеңейту, сондай-ақ ипотекалық облигацияларды шығару нәтижесінде ипотекалық несие беруді дамыту үшін тартылатын инвестициялардың құнын азайтуға қол жеткізілді. Өз кезегінде бұл ипотекалық несиелер бойынша сыйақы ставкаларын біршама азайтуға және ҚИК бағдарламасы бойынша халыққа несиелердің қолайлы болуын көтеруге жол берді.

«ҚИК» АҚ қызметі банктердің арасындағы бәсекелестіктің өсуіне ықпал етті, ал бұл өз кезегінде несиелерді беру жағдайларын жақсартуға ықпал етіп, Қазақстан халқының көп бөлігінің несиелерді пайдалануына мүмкіндік берді.

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1. 
   «Қазақстан Республикасында құнды қағаздармен жасалатын
   

2. «Жылжитын мүлікті кепілге қоюды тіркеу туралы» ҚР 1998 жылғы 30 маусымдағы № 254-1 Заң;

3.«Қазақстан Республикасының кейбір заң актілеріне ипотекалық

несиелендіру мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы» ҚР Заң;

4.«Тұрғын үй құрылысы жинақтары туралы» ҚР Заңы;

5. Қазақстан Республикасының Құнды қағаздар жөніндегі Ұлттық

Комиссиясы 1996 жылдың 20 желоқсанында бекіткен №156 Облигацияларды шығару мен өтеудің тәртібі туралы ереже;

6. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 1999 жылғы 29 маусымдағы

№ 888 қаулысы.

7. Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы 29 наурыздағы

№ 373 қаулысы.

8. « Жылжымайтын мүліктің ипотекасы туралы» Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар 1995 жылғы 23 желтоқсандағы Жарлығы;

9. Тұрғын үй құрылысын ипотекалық несиелендірудің қалалық бағдарламасы туралы» Астана қ. Маслихатының 1999 жылғы 6 қазандағы № 259/47 шешімі;

10. Астана қ. ипотекалық несиелендіру мен тұрғын үй құрылысын дамыту туралы бағдарлама. Астана қ. Маслихатының 2001 жылғы 25 желтоқсандағы № 123/26-ІІ шешімі.

11. Абишев А. Оптимизм – штука тонкая// Новости недели, вторник 4 марта 2003 года.

Қосымша 2

(аты – жөні)

Маған мына сома бойынша несиені ұсынуды сұраймын:

үшін

мерзімін айға.

Несиені өтеу және сыйақысын төлеу үшін кепіл болады мына берілген:

Несиені мерзімді және толық қайтару үшін мына берілген болады (кепілдік және/немесе мүлік):

Берілген қарыз бойынша, сыйақысы мен басқа да ұсталымдар, берілген келісім шартта қарастырылған және де сонымен қатар сақтандыру төлемдеріне кепіл беремін.

2006 жыл

Қосымша 3

Кәсіпорындағы меншік пайыздары (егер бар болса):

Туылағн күні және жері:

Төлқұжат № сериясы: берілген күні мен орны

Мекен-жайы:тіркелген жері:

Нақты түрде үй телефоны:

Бұрынғы жұмыс орны:

Мекен-жайы:

Білімі:

( оқу орны, факультет, қашан және қай жерде бітірген )

Кәсіпорындағы меншік пайыздары (егер бар болса):

Туылағн күні және жері:

Төлқұжат № сериясы: берілген күні мен орны

Мекен-жайы:тіркелген жері:

Нақты түрде үй телефоны:

Бұрынғы жұмыс орны:

Мекен-жайы:

Білімі:

( оқу орны, факультет, қашан және қай жерде бітірген )

Туылағн күні және жері:

Төлқұжат № сериясы: берілген күні мен орны

Мекен-жайы:тіркелген жері:

Нақты түрде үй телефоны:

Бұрынғы жұмыс орны:

Мекен-жайы:

Білімі:

( оқу орны, факультет, қашан және қай жерде бітірген )

Меншік иелері (басшылардан басқа, аты–жөні, тұратын жері) меншік пайыздары.

1.

3.

Қосымша 4

Алматы қ.

Жарғының ереженің және « ». № сенімхаттың

негізінде әрекет етуші басшы тұлғасында

бір жағынан және ары қарай «Қарыз алушы»,

Жарғының негізінде әрекет етуші тұлғасында

екінші жағынан төмендегі келімісшартты бекітті.

1.1. Банк қарыз алушыға сомасы теңге, мерзімі

бастап дейін несие ұсынады.

1.2. Несиені пайдаланғаны үшін Қарыз алушы банкке %

жылдық пайыз төлеуге міндеттеме алады.

1.3. Несиелік ресурстарды қалыптастыру шарттары заң шығарушы

органдардың, Қазақстан Республикасы Үкіметінің ҚР Ұлттық банк шешімдеріне байланысты өзгерген жағдайда, Банк пайыздық

мөлшерлеме мен несиелік келісімшарт бойынша өсімді біржақты өзгертуге құқылы, ол туралы Қарыз алушыға хабар береді,қарыз алушы жаңа шарттарды қабылдауға немесе нақты қарызды нақты пайдаланған уақытқа пайыз төлей отырып алдын ала өтеуге міндеттеме алады. Қарыз алушы хабар алғаннан кейін үш күн ішінде өзінің шешімі жөнінде Банкке хабарлайды.

1.4. Несие келесідей мақсаттарға берілді:

1.5. Қарыз алушы несиені мақсаты бойынша осы келісімнің барлық шарттарын орындай отырып, тиімді пайдалануға міндеттеме алады.

2.2. Қарыз алушы несиені өтеуді келісімшарттың 1.1. бөлімінде көрсетілген мер-

нен кешіктірмей жүзеге асырады.

2.3. Несиені пайдаланғаны үшін пайыздарды төлеу келесідей мерзімдерде жүзеге

асырылады:

2.4. Берілген несиені қамтамасыз ету үшін, Қарыз алушы өзіне тиесілі, оның кепілдік берушісіне немесе кепілгеріне тиесілі мүлікті, осы келісімшартқа тіркелген кепілдік хатына болмаса ұйымның

(келісімшарттың және кепілдік хаттың нөмірі, күні)

сәйкес Банкке ұсынады.

3.1. Қарыз алушы несие мен төленетін пайызды өтеуді қамтамасыз ете алмаса, Банкке, Қарыз алушыдан кепілдікке алынған мүлікті өз бетімен сатып өткізуге, сол сияқты өтелмеген несие, оның пайдаланғаны үшін төленетін пайыз, несие мен пайызды өз уақытылы қайтармағаны үшін өсім сомаларын қарыз алушының немесе гаранттық есеп-айырысу шотынан сөзсіз аударып алуға құқық береді.

3.2. Қарыз алушы Банкке келесідей құжаттарды ұсынуы керек:

- тоқсандық бухгалтерлік баланс және статистикалық есептілік;

- есептемелер және несиеге деген мұқтаждықты анықтау, несиені қамтамасыз ету мен мақсатты пайдалануын тексеруі үшін қажетті басқа да құжаттар;

- кепілдікке салынған мүлікке деген меншік құқығын, шаруашылық жүргізу және оперативті басқару құқықтарын растайтын құжаттардың түпнұсқасы.

3.3. Егер де қарыз алушы есептілік өндіріс табыстары мен несиені қамтамасыз ету

жөнінде анық емес жалған мәліметтер берген болса, сол сияқты бухгалтерлік есебідұрыс жүргізілмесе және несие алынған мақсатында пайдаланылмаса, Банк қарызалушыны несиелеуді, есеп – айырысу кассалық қызмет көрсетуді тоқтатуға, одан несиені мерзімінен бұрын қайтаруды талап етуге құқылы.

3.4. Банк, кепілдікке салынған тауарлы– материалдық және басқа құндылықтардың

түгелдігі мен сақталу шарттарын тұрған жеріне барып тексеруге, егер де ондай тексеруге рұқсат етілмесе келісімшартты бұзуға және несиені мерзімінен бұрын өндіріп алуға құқылы.

3.5. Қарыз алушы төлемге қабілетсіз болса және қызметінен зиян шегетін болса, Банк Арбитражды соттың алдына оны банкрот деп танып, кредиторлардың мүдделерін белгіленген тәртіппен қамтамасыз ете отырып жою мәселесін қоюға құқылы.

3.6. Қарыз алушы несиені мерзімінен бұрын өтеуге құқылы.

4.1. Қарыз алушы несиенің төлеу мерзімі өтіп кеткен әрбір күні үшін өтелмеген несиенің сомасынан % мөлшерінде Банкке өсім төлейді.

4.2. Қарыз алушы несиені пайдаланғаны үшін төленетін пайыз бойынша төлеу мерзімі өтіп кеткен әрбір күн үшін, төленбеген сомада %

мөлшерінде Банкке өсім төлейді.

4.3. Осы келісімшартты орындау барысында пайда болатын келіспеушіліктер мен дауларды, екі жақ өзара тиімді шешім қабылдау мақсатында алдын ала қарастырады.

4.4. Реттелінбейтін даулар Арбитражды соттың қарауына жіберіледі.

5. Басқа да жағдайлар
5.1. Келісімшартты өзгерту, бұзу мерзімін ұзарту екі жақтың келісім бойынша қосымша ресімделеді.

5.2. Осы келісімшарттағы қарастырылған шарттармен қатар, оны орындау барысында, екі жақ іс жүзіндегі заңдылықтарды және Қазақстан Республикасының Ұлттық банк нұсқауларын басшылыққа алады.

5.3. Келісімшарттың әрекет ету мерзімі Банктің шотынан қаржыларды аударған күннен басталып, несиелік ресурстарды пайдаланғаны үшін төленетін пайыздар мен есептелген өсімді қоса есептегендегі несиелік борыштарды өтеу сәтімен аяқталады.

Осы Келісімшарт әрқайсысының заңды күші бірдей екі данада құрастырылған бірінші данасы Банкте қалады, екінші данасы қарыз алушыға беріледі.

(төлеушінің атауы)

Өтініш

(банк атауы) Салалық есепте:

№ №

Бөлім сызба

смвол

Қарыз алушының

позициясы

санменен

жазбаша мың теңге

сомада, келесідей мақсаттарға

1. 1.Лимит

2.

3.

Қарыз беруіңізді сұраймыз. 2.Борышы

мәліметтерге сәйкес тауарларлы банкке кепілдікке 3.Еркін

лимит

береміз.

қамтамасыз ету

Несиелеу және кепілдік бойынша

банктердің мөрі және қолтаңбасы.

5.Борышы

6.№ 2

8.
Несиелік қызметкердің

көлемінде қарыз беремін

Сомасы Өтеу күні Сомасы Операция тттттттттттт түрі

ОРДЕР №

Берілген несиеден аудару керек:

а) № несиелік шот бойынша № шоттың

дебеті,теңге

Берешектерді өтеу

ә) мерзімі өтіп кеткен несиелерді өтеу № шоттың

кредиті, теңге

б) осы күнгі мерзімі өтіп кеткен

несиелерді өтеу

№ шоттың

кредиті, теңге

в) .№ 2 және 1 картотекадағы

құжаттарды төлеу

г) есеп-айырысу шоты № шоттың

кредиті, теңге

д)

« » 200 ж.