395
терминдерді түсіндіреді.
Критерий:
а) терминді атау,
ә) мағынасын түсіндіру,
б) анықтамасын айту.
Орта деңгей:
2) Теорияны практикамен
ұштастырып, ой картасын
жасайды.
Критерий:
а) мысал келтіру,
ә) оны теориямен
байланыстырып дәлелдеу,
б) сӛздерді тақырыпқа сай
таңдау.
Жоғары деңгей:
3) Ғалымдардың пікірін
саралап, қысқаша мақала
жазады.
Критерий:
а) мәселені анықтау,
ә) талдау,
б) қорыту
түсіндіреді, сұрақтар
қойып, жауап алады.
Жеке тапсырмаларды
орындайды.
қосымша
оқулықтар
Тренер
(10 минут)
«Ашық
сҧрақтар»
тәсілі
Ашық сұрақтар құру.
Ашық сұрақтарға
жауап береді.
Сұрақтардың
логикалық жүйеде
құрылғанын түсінеді.
Ашық
сұрақтар
парағы
Практика
(30 минут)
«Жексенбіні
қалай
ӛткіздің» кино
АКТ-ны қолдану. Кино
кӛрсету. Тапсырма
орындау.
Тӛменгі дейгей:
1) Сұрақтар құрастырып,
тіл мен ойлаудың
мағынасын ашу.
Критерий:
а) оңай және қиын
сұрақтар құрастыру,
ә) толық жауап беру,
б) фильмнен мысал
келтіріп мағынасын ашу.
Орта деңгей:
2) Тіл мен ойдың
кинофильмдегі кӛрінісі
бойынша мазмұндама жазу
Критерий:
а) кӛргенфильм бойынша
ӛз ойларына талдау жасау;
ә) проблема бойынша ӛз
кӛзқарасына рефлексия
жасау;
б) 50-100 сӛз.
Жоғары деңгей:
3) «Тіл қаруы-ой, ой-
қаруы тіл» деген
тақырыпқа эссе жазу.
Критерий:
а) проблеманы анықтау,
ә) оны шешу,
б) тақырыптан ауытқымау,
в) кӛлемі 100-500 сӛз.
Кино кӛреді,
тапсырманы
орындайды.
Интерактив
ті тақта
Рефлексия
Тәсіл: «Бес
Сабактын табыс
Студенттер берілген
Бес
396
(5 минут)
саусақ».
критерийімен кері
байланыс жасату
суретке сабақ туралы
ӛз ойларын жазады.
саусақтың
суреті
Жоғарыдағы сабақ жоспарын іске асыру кезінде «арнайы қажеттіліктері»
бар студенттер анықталды. Бұл сабақ жоспарында ескерілді. Үздік студенттер
дарынды және талантты балаларға теңестіріледі, сондықтан оларға күрделі,
ойландыратын және үлкен жауапкершілікпен орындайтын тапсырмалар
жоспарланды. Атап айтсам, тіл мен ойлауға қатысты ғалымдардың пікірін
саралай келе, мақала жазу, ӛзіндік тұжырым жасау, кинофильм мазмұны
бойынша эссе жазу, эссе жазған уақытта оның талаптарын қатаң сақтау
керектігі ескерілді. Себебі бұл топтағы студенттердің ойлау қабілеттері
дамыған, ӛз ой тұжырымдарын жасай алады. Үлгерімі орташа студенттерге
тапсырма беруде қарапайымнан күрделіге қарай принципі басшылыққа
алынды. Сондықтан тіл мен ойлау сӛздеріне қатысты ой картасын жасатып,
кинофильм бойынша мазмұндама жаздыру мақсат етілді. Себебі орта топтағы
студенттердің жұмыс жасауға деген ынталары жақсы, тез қабылдайды,
тапсырманы мақсаты бойынша толық орындай алады, десек те ӛзіндік
қорытынды жасауға қиналады, себебі ӛздеріне сенімсіздік танытады. Ал
үлгерімі тӛмен студенттерге кӛп жауапкершілік жүктелмеді, себебі олардың
білімге деген құштарлығы мол болса да, тапсырманы орындауда белсенділік
танытпайды. Сондықтан оларға ӛтілген тақырыптың терминдерінің мағынасын
ашу, анықтамасын білу және әр түрлі сұрақтар құруды тапсырылды. Бұл
тапсырмаларды олар еркін орындай алады. Келесі кезекте топта қарастырылған
теориялық материалдың қаншалықты деңгейде орындағанын білу мақсатында
ашық сұрақтар тізбесі ұсынылды. Онда үш деңгейдің үшеуін де қамтитын
сұрақтар қамтылды. Оларға жауап беру кезінде тӛмен деңгейдің сұрақтарына
барша студент тез ойланбастан жауап берді, ал орта деңгейдегі сұрақтарға
топтың 80 пайызы жауап берді, ал жоғары деңгейдің сұрақтарына 40 пайызды
құрайтын студенттер жауап берді. Ол ойлануды қажет етті. Себебі «ойлау-
ойлану» арқылы іске асады.
Әлемдік білім беру тарихында балалардың бойындағы талант пен
дарындылықты анықтау зерттеушілерді ерте кездерден-ақ толғандырғаны
белгілі. Ол жӛнінде педагогика ілімі тарихында қалыптасқан ұстанымдар мен
кӛзқарастар
баршылық.
Мәселен,
зерттеушілер
Платон,
А.Кастлер,
Ф.Гамильтондар «дарындылықты» туа біткен ерекшелік деп таныған. Ал,
психолог-ғалым В.А.Крутецкий «Қабілеттік ұғымын жеке психикалық қасиет
деп түсінсек, онда дарындылық деген ұғымды адамның ерекше қабілеті
жиынтығының
бірлігі»
деп
топшылайды 1 .
Ал
педагогикалық
энциклопедияда: «Дарындылық дегеніміз – адамдардың қабілеттерін жете
жақсы дамуының жоғары сатысы» - деп кӛрсетіледі 2 . Сондықтан инклюзивті
оқыту мәселесіне байланысты ғылыми-теориялық еңбектерді оқып, дарынды,
талантты балалармен жұмыс жасаудың жаңа стратегияларын анықтап, оны
саралап қолдану қажет. Интербелсенді әдіс-тәсілдерге негізделген жұмыстарды
ұйымдастырып, сабақ жоспарына ӛзгеріс енгізген тиімді болады.Тақырыпқа
орай студенттердің танымдық қабілеттерін арттыруға байланысты деңгейлік
