282
жүйесіне кӛшу. Оқыту үрдісінде оқушы шығармашылығына негізделген
окыту әдістерін пайдалануға түбегейлі кӛшу;
Жалпы білім беретін мектептерде бүгін белең алып отырған кемшіліктері
баршылық:
• білім сапасының тӛмендігі;
• білім саласына мемлекет тарапынан реформалар жүргізілгенімен
оқудың нәтижесінің болмауы;
•
директивалық
құжаттар
кӛптеп
шығарылғанымен
оның
мардымсыздығы;
• оқушылардың ӛздігінен білім алу дағдысының болмауы;
• оқушылардың және окытушылардың бірлескен шығармашылық
еңбегінің болмауы.
Бұл тығырықтан шығудың бірден-бір жолы оқу-тәрбие үрдісінде
инновациялық
әдіс-тәсілдерді
енгізу,
оқушылардың
білімге
деген
қызығушылығын, талпынысын арттырып, ӛз бетімен ізденуге, шығармашылық
еңбек етуге жол салу.
Оқу-тәрбие үрдісіне жаңалықтар енгізу тӛмендегідей жолмен кӛрсетуге
болады:
Білім беру
Ақпарат-
тандыру
Насихат-
тау
Игеру
Жұмысты
жетілдіру,
жаңалықтар
іздестіру
А
Ақпарат
жаңалықтарын
меңгеру
Ә
Оқыту,
игеру
Б
Пайдалану
Инновациялардың таралу үрдісінің бір түрімен (А, Ә, Б) екінші түрінде
ӛту ерекше функцияларды орындайды [2 ].
А - новациялар белгілі болады, кӛпшілікке таралады. Жаңалықтарға жол
ашылады;
Ә - олардың теориялық және әдістемелік жолдары ойлап шешіледі;
Б - жаңалықтарды енгізу жолдары қарастырылады, білім беру
ұйымдарының жұмыстарына енгізіледі;
Оқу – тәрбие үрдісіне педагогикалық жаңалықтарды енгізу IV кезеңінен
тұрады.
I кезең: Жаңа идеяны іздеу
Ақпараттандыру және инновацияларды ұйымдастыру, жаңалықтарды
іздестіру.
II кезең: Жаңалықтарды ҧйымдастыру
Оқу-тәрбие үрдісінде жаңалық енгізулерді алғашқы байқаудан ӛткізу,
ұйымдастыру және кеңес алу.
III кезең: Жаңалықтарды енгізу
283
Оқу-тәрбие үрдісінде инновациялық әдіс-тәсілдерді пайдалану.
IV кезең: Жаңалықтарды бекіту
Оқу-тәрбие үрдісінде енгізілген жаңалықтардың нәтижесін бағалау.
Инновациялық үрдістің негізі - жаңалықтарды қалыптастырып
жүзеге асырудың тұтастық қызметі.
Инновация білім деңгейінің кӛтерілуіне жағдай туғызады. Мектеп
ӛмірінде болып жатқан ӛзгерістер, олардың инновациялық бағытқа бет бұруы
болашақ мұғалімдерді даярлаудағы әдістемелік ӛзгерістермен тығыз
байланысты.
Педагогикалық инновациялар мағынасына, мазмұнына, нәтижесіне
қарай 2 түрге бӛлінеді:
• білім беру жүйесіндегі инновациялар;
•оқу-тәрбиелеу жұмысының жоспарлары мен бағдарламаларының
мазмұны мен құрылысына жататын инновациялар.
Педагогика ғылымында білім алушыны оқыту мен тәрбиелеудің міндеті
жан-жақты дамыған жеке тұлғаны қалыптастыру болғандықтан, жаңа
технология бойынша әдістемелік жүйенің басты бӛлігі оқыту мақсаты болып
қалады. Сондықтан танымдылық іс-әрекеті белгілі бір дәрежеде белсендірілуі
қажет. Бұл әдістемелік жүйенің басқа бӛліктерінің де (мазмұн, әдіс, оқыту түрі
мен құралдарының) ӛзара байланысы қалпында ӛзгертілуін талап етеді. Мұны
орындау үшін тӛмендегідей ұстанымдар жүзеге асуы тиіс.
1. Оқушылардың ӛзіндік іздену іс-әркетінің әдістерін меңгеру талап
етіледі. Ӛйткені бұл әдістердің күнделікті пайдаланып жүрген оқыту
әдістерінен айырмашылығы бар. Яғни жаңа жағдайдағы "оқыту әдістемесі" деп
отырғанымыз: "оқушы - мұғалім" ұстанымының ӛзара тығыз байланыстылығы.
Демек, мұнда бірінші орында оқушы тұрады және оның ӛз бетімен білім
алудағы белсенділігіне баса назар аударылады.
2. Жаңаша оқытудың негізгі түрлері: оқытудың дербес және топтық
түрлері болып табылады. Бұл жерде алға қойылатын басты мақсат - оқушыға
деген сенім, оның ӛз ісіне жауап беру мүмкіндігіне сүйеніп беделі мен қадір-
қасиет сезімін дамыту. Ал оқытудың фронтальды түрі кӛбінесе, бағыт беру,
талқылау және түзету енгізуде ғана пайдаланылады.
3. Жаңа технологияның мақсаты бойынша "оқытуды ізгілендіру" қажет.
Бұл үшін оқу құралдары оқушылардың ӛздігінен танымдық іс-әрекетін жүргізе
алатындай болуы керек. Бұрынғы дәстүрлі оқулықтар мұндай талапты
қанағаттандыра алмайды, сондықтан оқушылардың ӛз бетімен білім алуына аса
бейімделген жаңа типтегі оқулықтар керек-ақ.
Жаңа технологияның тағы бір психологиялық негізі болып табылатын
теория - Л.С.Выготскийдің "оқыту үрдісінде оқушының ақыл-ойының дамуы
"актуалды даму" аймағынан жақын арадағы даму" аймағына ауысуы туралы
теориясы. Бұл ауысу тапсырмаларды қайталап орындауға ғана арналған бірінші
деңгейден ӛнімді іс-әрекетті қажет ететін келесі деңгейлерге ауысу негізіндегі
іс-әрекет арқылы жүзеге асады. В.П.Беспалько бұл деңгейлерді тӛртке бӛледі:
бірінші деңгей - "міндетті, оқушылық", екінші - алгоритмдік, үшінші -
284
эвристикалык, тӛртінші - шығармашылық.
Жаңа педагогикалық мұндай технологиялар арқылы оқытуды ізгілендіру
мен демократияландыруға, оқушылардың ӛздігінен бағыт-бағдарын анықтап,
дамуына, ең бастысы, ӛзін-ӛзі тәрбиелей алатын тұлға ретінде калыптасуына
жағдай жасауға болатыны күмәнсіз. Сондықтан да білім беру жүйесінің
алдында тұрған басты мақсат: жаңа технологияның талаптарына сай жаңа
оқулықтар буынын жазу болып отыр. Бұл жаңа оқулықтар мен дидактикалық
құралдардың ерекшелігі сол, олардың мазмұнын қысқа мерзімде ешқандай
бейімдеусіз-ақ компьютерге кіргізуге болады екен. Себебі, бұл құралдардың
құрылымы электрондық оқулық құрылымдарына ұқсас.[3]
Әрбір педагогикалық технология жеке тұлғаның ӛзін-ӛзі дамытуға, оның
ӛзіндік және шығармашылық қабілетін арттыруға, қажетті іскерліктері мен
дағдыларын қалыптастыруға және ӛзін-ӛзі дамытуына қолайлы жағдай жасауға
қажетті объективті әдістемелік мүмкіндіктерін қамтиды.
Жеке тұлғаның ӛзін-ӛзі дамыту технологиясында оқу пәндері
әдістемелері мен білім беру технологияларын жоспарлау жүйесі қолданылады.
Қазір білім беру саласында жаңа жүйе жасалып, әлемдік білім кеңістігіне
ену бағытында елеулі істер атқаруда. Инновация білім деңгейінің кӛтерілуіне
жағдай туғызады. «Білекке сенер заманда ешкімге есе бермедік, Білімге сенер
заманда, қапы қалып жүрмейік» – деп Абылай хан айтқандай әр мұғалім жаңа
технологияның идеяларын іздене оқып, педагогика саласында ӛз жолын, ӛз тың
еңбегін, ӛз сүрлеуін салуға үлес қосуға тиісті.
Әдебиеттер:
1.
Мынбаева А.К., Садвакасова З.М. Инновационные методы обучения,
или как интересно преподавать. – Алматы, 2012.
2.
Давыдов В.В. Теория развивающегося обучения. – М., 1996.
3.
Оспанов С.И. Кредиттік оқыту жағдайында студенттердің ойлау
белсенділігін кӛтеру әдіснамасы: Жоғары оқу орнына арнлаған әдістемелік оқу
құралы. – Алматы, 2012.
4.
Прищепа Т.А. Педагогическая технология "Альтернатива" в
проблемном обучении // Интернет-журнал "Эйдос". - 2005. - 20 мая. //
http://www.eidos.ru/journal/2005/0520-01.htm
.
5.
Шадриков В.Д. Качество педагогического образования: монография /
В.Д. Шадриков. – М.: Логос, 2012.
6.
Facilitating self-actualization in high school youth: Faculty strategies //
http://search.proquest.com//docview/304704394
7.
Hopson S. Self-Actualization: Definition, Lesson & Quiz //
http://education-portal.com/academy/lesson/self-actualization-definition-lesson-
quiz.html
8.
http://www.at-bristol.co.uk/cz/teachers/Debate%20formats.doc
)
http://www.ltscotland.org.uk/glossary/l/listeningtriads.asp?strReferringChannel=learn
ingaboutlearning
Достарыңызбен бөлісу: | 
