430
Оғаз Рұлсаньэев,
уилологиэ ғылымдарының доксоры,
проуеррор,Ш.Тәлифанов асындағы
Көкчесат педагогикалық инрсистсының
алғачқы оқыстчыры
АДАЛ ЕҖБЕГІМЕН ЕРСЕ ҔАЛДЫ
Жаңълмарам, 1971 жълдъң желсоҕранъ ғой деймін – бҰЯънғъ оҕт ірі
жҲніндегі пЯоЯексоЯ Лърков Ю.А. Омбъдағъ денечънъҕсъЯт инрсистсъна
атъръп, оЯнъна КеЯектден (ПавлодаЯдан) Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлъ келді.
БҰЯън санър – білірсілігіміз жоҕ болра да, ПавлодаЯ инрсистсънда пЯоЯексоЯ
болъп ҕъзмес асҕаЯъп жүЯген (кейіннен кҲп жъл ронда ЯексоЯ болдъ)
Сарболас Шаьфмесов жаҕръ санър еді (екетіміз де Абай асъндағъ КазПИ-дің
сүлегіміз). РҰЯаръп, біліріп, еркі санърсай болъп кессік.
Рол кезде инрсистсса ЯексоЯ да жоҕ боласън. И.Р. ГоЯофводасркий
зейнескеЯ жаръна жесіп, кауедЯа меңгеЯтге кҲчіЯілген, ал жаңа сағайъндалған
Е.И. БоьЯркий ұркеменді ҕиъп, сарсай алмай, сек 1972 жълдъң жазънда келді.
БіЯаҕ мҰндай олҕълъҕсъ инрсистс Ұжъмъ резген жоҕ, Ҳйскені Ҕтандъҕ
ДормағанбесҰлъ алғачҕъ күндеЯден барсап Ұжъмдъ үйіЯіп алъп кесе беЯді.
Родан 19 жъл үзберсен пЯоЯексоЯ ҕъзмесін асҕаЯдъ. Шънън айст кеЯек,
Ұжъмдағъ кҲп азамассаЯ мен рстденссеЯ ағамъздъ инрсистс ЯексоЯъ деп
ранайсън.
Онъң Ҳз ребебі баЯ: Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлъ жҰмърсъ наҕсъ сүЯде
жүЯгізесін, екі рҲйлетді, күбілжісіп «кҲЯеЯміз», «ҕаЯарсъЯаЯмъз» деген риьҕсъ
чъғаЯъп ралма рҲздеЯді білмейсін. «СтЯарън айсъп, стъръна жаҕпайсън»
мінезі боласън ол кірінің. Рол үчін де Ұжъмдағъ үлкен-кічілеЯдің бәЯі
ръйлап, зоЯ ҕҰЯмес кҲЯресесін.
1990 жълдъң 1 ҕъЯкүйегінде сабжълмарсан 20 жъл уилуаксъң деканъ
болған мені ғълъми жҰмърсаЯ жҲніндегі пЯоЯексоЯ ҕълъп атърсъЯдъ. Рол
жълъ 18 жъл ЯексоЯ болған Е.И. БоьЯркий кауедЯа меңгеЯтчірі болъп
сағайъндалъп, Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлъ әтелі ЯексоЯдъң міндессеЯін
асҕаЯтчъ, кейін – ЯексоЯ болъп сағайъндалдъ. ұкінічке оЯай, денратлъғънъң
күЯс сҲмендетіне байланърсъ ол біЯ жъл ғана ҕъзмес ірседі – 1991 жълдъң
мамъЯ-матръмънда зейнеске чъҕсъ.
Ағамъздъң жарсаЯға, әріЯере, ҕазаҕ жарсаЯъна деген ҕамҕоЯлъғъ чекріз
боласън. Менің білтімче, Ҕали МҰрабеков, ҔайъЯгелді ЗикЯин, РапаЯғали
Рейсенов, Гүлчас МҰЯадилова, ҔайъЯжан Ҕожабаев, Ҕоръбай Айсҕожин
ръндъ жігіссеЯге ағамъз әЯдайъм аҕ сілегін білдіЯіп, ҕол Ұчън беЯіп осъЯдъ.
Сек бҰлаЯ емер, барҕалаЯъмъз да ағамъздъң мейіЯімділігін кҲЯіп, резіп жүЯдік.
Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлънъң адал еңбегі онъмен біЯге жҰмърсар
болғандаЯдъң кҲз алдънда. Онъң ҲміЯлік жолъ, ҕажъЯлъ да жемірсі еңбегі
бүгінгілеЯге үлгі болаЯлъҕсай.
10 желсоқран 2005 ж.
431
Ҕайыржан Ҕожабаев,
педагогика ғылымдарының доксоры,
Ш.Талифанов асындағы
Көкчесатмемлекессік
тниверрисесінің проуерроры
АРДАҔСЫ АЗАМАС ЕДІ
Мен Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлъ Жоламановсъ 1972 жълъ КҲкчесат
педагогикалъҕ инрсистсъна оҕт және ғълъми жҰмърсаЯ бойънча пЯоЯексоЯ
болъп келгеннен білемін. Ол кірі келген бессен жҰмърҕа ҕъзт кіЯірсі. Ҕтандъҕ
ДормағанбесҰлъ жоғаЯъ кәріби чебеЯлігі ірке деген жатапкеЯчілігі, адамға
деген адал ниесі, жҰмърсъ ҰйъмдарсъЯа білт ҕабілесімен біЯден кҲзге сүрсі.
Ол инрсистс Ұжъмън оЯсаҕ ірке біЯ кірідей жҰмълдъЯа білді. ұзінің аҕъл-
кеңері, ҰчҕъЯ ойъмен сҲңіЯегіндегілеЯді сез батЯап алдъ. МҰнъң Ҳзі азамас
үчін Ҳсе жаҕръ ҕариес екендігі аҕиҕас.
Ол кірі жҰмърҕа келген кезде инрсистсса жоғаЯъ дипломдъ мҰғалімдеЯ
аз боласън, рондъҕсан инрсистсҕа кадЯ дайъндатға біЯінчі күннен барсап кҲп
назаЯ атдаЯдъ. Рол үчін тнивеЯрисессеЯді, инрсистссаЯдъ жаңа бісіЯіп келген
жар мамандаЯға кҲмек беЯтден жалъҕҕан жоҕ. ОлаЯдъ арпиЯанстЯаға жібеЯіп,
ғълъми жесекчі сатъп беЯіп, болачаҕ жесекчі боладъ-ат деген ғалъмдаЯдъ
инрсистсҕа лекхиь оҕтға чаҕъЯъп осъЯдъ. БҰндай рапаЯмен келген
ғалъмдаЯға арпиЯанс Яесінде біЯ жар мамандъ еЯсіп жібеЯтге съЯърсъ.
ҒалъмдаЯдъ Ҳзінің жеке барънъң ҕонағъ Яесінде ҕабълдап, ҕонаҕ жайлълъҕ
жарағанъна Ҳзім салай Яес ктә болдъм. Ҕолънан келгенче ҲзгелеЯге ралмаҕ
ралматға съЯърасън.
Ҕтандъҕ
ДормағанбесҰлънъң бойъндағъ
жоғаЯъ
адамгеЯчілік
ҕариесімен біЯге кәріби чебеЯлігі, ҰйъмдарсъЯтчълъҕ ҕабілесі біЯінчі күннен
кҲЯініп сҰЯдъ. БҰл ҕариесін, жҰмърҕа, барҕа адамдаЯға деген адалдъҕ
ҕариессеЯін әЯіпсерсеЯі үнемі айсъп жүЯеді. ЖҰмърҕа бҰл кірідей беЯілген
адам ҲміЯде риЯек кездереді. Ол кірі сәЯсіпсіліксі, мәдениессіліксі Ҳсе жаҕръ
кҲЯесін. Шъндъҕсъ беске айстчъ еді. МҰнъң Ҳзі де кез келген адамнъң
бойънан сабъла беЯмейсін ҕариес.
Ҕтандъҕ ДормағанбесҰлънъң сағъ да еЯекче ҕариесі – жҰмърҕа
байланърсъ баЯлъҕ мәлімессі еріне раҕсап жүЯесін, оҕт жорпаЯъндағъ
хиулаЯға дейін жасҕа білесін. Кейде рҰЯаған біЯ оҕт пЯохеріне байланърсъ
мәлімессі сез жазъп, сезіЯек ҕҰсълайън деп апаЯа ралраң, Ұрсалъп ҕаласънбъз.
БеЯіп осъЯған мәлімессің дҰЯър емер екендігін, ондағъ хиуЯ барҕача болт
кеЯексігін біЯден білесін. Ізес пен ізгілік, кірілік пен кічілік ол кірінің бойънда
баЯ ҕариес еді. Ол кіріге кҲмек рҰЯап келтчілеЯ кҲп боласън, келген кірілеЯдің
бәЯін де ҕабълдап, міндессі сүЯде кҲмек жарап жібеЯесін.
Алдъ ачъҕ, ойъ бүкперіз, менмендігі жоҕ, кҲңілі кең адам еді. КҲкче
ҲңіЯінің оҕт жүйерінің ҲЯкендетіне, мексепсеЯге рапалъ кадЯ дайъндатға
лайъҕсъ үлерін ҕорсъ. ОЯърса маҕал баЯ, жҰмърсъ жан-сәнімен беЯіліп, адал
ірсеп, денратлъғън жоғалсҕан адамдъ «ргоЯел на Яабосе» дейді.
