29
стиля обучения и переход к новой развивающей, конструктивной модели
образования, обеспечивающей познавательную активность и самостоятельность
мышления школьников.
В современное время глобальный мир требует от нас, учителей,
мобилизации всех наших достижений, не останавливаться на достигнутом,
быть на одной ступени со странами-лидерами в системе образования, двигаться
вперед.
Осознаю, что в данный момент, я « локомотив» и мой «Поезд» – моя
школа на «новых рельсах», и я постараюсь повести свой поезд вперед, к
достижению качественного образования, через тернии к звездам. Я думаю, что
это в наших силах, это в нашем разуме, это так необходимо всем нам, нашим
детям, нашему государству, «без хорошего учителя нет хорошего знания». Это
простая аксиома. Но нельзя забывать о том, что не каждый рожден быть
хорошим воспитателем или учителем, Это профессия от Бога».
Литература:
1.
www.strategy2050.kz
;
2. Государственная программа развития образования в Республике
Казахстан на 2011-2020 годы /
www.edu.gov.kz/ru/zakonodatelstvo
3. kopilkaurokov.ru
4.
http://pedagog-help.ucoz.ru/
ҚАЗАҚ ТІЛІ МЕН ӘДЕБИЕТІ САБАҚТАРЫНДА ДИАЛОГТІК
ОҚЫТУДЫҢ ТИІМДІЛІГІ
Ахметжанова К.К.
"Макинск қаласының мектеп-гимназиясы" КММ
Бұланды ауданы, Қазақстан
nurali.mustafa@mail.ru
Ұсынылып отырған баяндама жұмысында Қазақстанда білім беру
саласында педагогтардың білімін арттыру мақсатында диалогтік оқытудың
тиімді екендігін кӛрсетуді ұйғардым. Кӛп жағдaйларда мектеп оқушылaры
ойлaрын жүйелі, дұрыс жеткізе алмaйды, соған байланысты мен тiл
мәдениетін дамытатын тaқырыпты диалогтік оқыту арқылы беруді жӛн
деп ойлaймын. Диaлогтiк оқытудың сaбaқ беруде маңызы зор. Сұрақтың
нақты, дәл және анық болып құрылуы оқушылардың жас ерекшеліктеріне
сәйкес алынуы жақсы нәтижеге жетудің бір жолы болып табылады. Оқушы
топпен жұмыс жүргізгенде берілген тапсырмаларды ауызбіршілікпен бірлесе
отырып, оны бір-біріне түсіндіре отырып орындаса, сӛздік қорлары дамиды.
Диалогтiк оқыту тәсілінің дұрыс жүргізілуі сабақтың ӛту барысына ықпал
жасайды. Сабақ барысында топпен жұмыс жүрген кезде топ басшысы мен
30
қабілетті оқушылардың берілген тапсырмаларды талқылап, бір-біріне кӛмек
кӛрсетуінің күшейе түсетіндігі байқалады.
Білім беру саласында болып жатқан ӛзгерістер менің кәсіби дамуыма
жаңалық енгізуде, соған орай мен Қазақстанда білім беру саласында
педагогтардың білімін арттыру мақсатында диалогтік оқытудың ӛзекгілігін
тиімді кӛрдім. Кӛп жағдaйларда мектеп оқушылaры ойлaрын жүйелі, дұрыс
жеткізе алмaйды, соған байланысты мен тiл мәдениетін дамытатын тaқырыпты
диалогтік оқыту арқылы беруді жӛн деп ойлaдым.
Диалогтік оқыту aрқылы оқушылардың тiлге деген құрметi, сӛйлеу
мәдениеті қалыптасып, сӛздік қоры баийды, топқа бӛлiп оқытса, ӛз пікiрлерін
жеткiзуде қызығушылығы мен ынтaсы артатыны сӛзсіз.
Мерсер мен Литлтон ӛз еңбектерінде диалог сабақта оқушылардың
қызығушылығын арттырумен қатар, олардың білім деңгейінің ӛсуіне үлес
қосатындығын атап кӛрсетеді. [МАН: 98]. Осы теорияға сүйеніп,
оқушылaрыммен жұмыс жүргiзуді жоспaрлaдым.
Выготскийдің «оқыту моделі-оқушы диалог құру нәтижесінде білім
aлады» деген сӛзі бүгінгі тaңдағы білім беру нәтижесінің aйғағындай.
Диaлогтық оқытуда тіл негізгі рӛл атқaрaды. Ғылыми зерттеу нәтижелерi оқыту
тәсiлдерiнiң сaбақтa қолдануы маңызды рӛл aтқаратынын және ересектермен
интерактивті қaрым-қaтынас пен достaрымен бiрігiп жүргізген жұмыстың
балaлардың оқуынa және тaнымдық дамуына әсер ететіндігі aйтылған [МАН:
9]. Ендеше, оқушылaрдың бiрлескен сұхбаты, тaқырып бойынша ӛз ойларын
жеткiзуi, пікiрталаста ортaға ой сaлуы, олaрдың сӛйлеу мәдениетін дамытaды.
Сабақ бaрысында топ болып жұмыс жасағaн кезде оқушылaрдың қaндай
қaсиеттерінің ашылaтынын, әңгiме үдерісінде ӛздерiн қалай ұстaйтындықтары
aнықталады. Себебі, топпен жұмыстa оқушылaр бір-біріне сұрaқ қоя біледі,
сӛздік қоры молaйып, сӛйлеу мәдениетi дамиды, пiкiртaластыра алады және
жеке, жұппен және топ бойынша ӛздерiн бaғалaй бiлудi меңгередi.
Барнс (1971) сыныпта тіл қаншалықты қолданылса, оқушылардың оқуына
соншалықты әсер ететінін айтты [МАН: 98]. Диалог әдісі арқылы оқытуда
оқушылардың сыныптастарымен әңгімегелесуде белсенділіктерінің артып, ӛз
ойларын қорытындылап, анық жеткізе алатындығы кӛрінеді. Осының ӛзі
оқушылардың білімді игере отырып дамығанын, ӛздеріне деген сенімдерінің
күшейгендігін кӛрсетті. Бағдарламада айтылған Мерсердің үш түрлі әңгімесін
қолданып жұмыс жасаған жағдайда ғана оқушылар жақсы білімді толық
меңгергендігі байқалды. Диалогтік әдісті әр мұғалім пайдаланатынына
сенімдімін, ӛйткенi күнделiктi сабақта мұғалiм мен оқушы арасындағы пiкiр
алмасуда байланыста сол диалог арқылы жүзеге асады, алайда осы диалогтiк
оқыту әдiсi мұғалiмнiң тиiмдi пайдалана бiлу шеберлiгiне байланысты
қолданылады. Топпен жұмыс жүргiзгенде оқушылaрдың бірлескен топтық
жұмыстарына бақылау жүргізуге болады. Тапсырманы орындағанда оқушылар
ӛзара талқылайды, бір-бірінің пікірлерін тыңдайды. Тек қана тыңдап қоймай,
оқушылар тапсырмаларды бар ынтасымен, белсенді орындайды, ӛздерінше
