Реферат тақырыбы: «Жүгерінің қасиеттерін зерттеу»

«Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университеті»

ТАҚЫРЫБЫ: « Жүгерінің қасиеттерін зерттеу »

Орындаған: ТПП-206к студенті Мадиярбек Ж.

Тексерген: т.ғ.к., қауым.профессор Козыкан С.

Алматы, 2021
Жоспары:
I. Кіріспе …………………………………………………………………………. 3

II. Негізгі бөлім

1. Жүгерінің тағамдық құндылығы және химиялық құрамы ……………….... 4

2. Жүгерінің органолептикалық қасиеті ……………………………………….. 5

3. Жүгерінің физикалық және химиялық қасиеті ……………………………... 6

4. Жүгеріден өндірілетін өнімдер ……………………………………………… 7

5. Жүгерінің түрлері .............................................................................................. 9

III. Қорытынды .................................................................................................... 14

IV. Пайдаланылған әдебиеттер .......................................................................... 15

I. Кіріспе

Еуропалықтар Оңтүстік Американы ашқан кезде «маис» деп аталатын, осы күнгі жүгері дақылдарын кездестірген. Мұндай атауды ойлап тапқандар ежелгі майя тайпалары екен. Ал майя тайпаларының маистың бірнеше сортын өсіргені белігілі, оның ішінде тез пісуге бейім «Қораз әні» деген түрі бар. «Қораз әні» сорты көктеу басталысымен екі айда пісіп-жетілсе, «Маис-қыз» сорты үш айда жеуге жарамды болады. Сондай-ақ, майялықтар 6-7 айдан кейін пісіп-жетілетін «Маис-кемпір» атты жүгері түрін өсірген. Оның алғашқы өкілін Еуропаға Христофор Колумб әкелген. Бұл данасын Х.Колумб испан короліне сыйға тартады. Ал біздің жүгерінің алғаш орныққан жері Молдавия болған. Дала ауылына кең таралуына оның мол өнім, көк балаусаны аса көп беруі де себепші болды.

Бір жылдық астық тұқымдас жылылықты сүйетін өсімдік. Дара жынысты, бір үйлі өсімдік. Жүгері 12-140 С-та қаулап өседі. Аталық гүлшоғыры – собық. Тамыр жүйесі – шашақ, қосалқы тамырлары болады. В,Е дәрімендері, техникалық май, линолеум, желім, жасанды жібек алынады.

Жүгері біздің ағзаны қанықпаған май қышқылдары мен алмастырылмайтын амин қышқылдарымен қамтамасыз етеді. Жүгері арахидондық, линолендік және линолдық қышқылдардың, сондай -ақ лизин мен триптофанның тамаша көзі болып табылады, олар организм өздігінен өндірілмейді, бірақ сонымен бірге адам ағзасының толық жұмыс істеуі үшін өте маңызды. Бұл амин қышқылдары ішектің жұмысын жақсартады, бұлшықет тонусын сақтайды және денеден жаман холестеринді шығаруға ықпал етеді, бұл жүгері олармен бірге тұтынылатын болса, майлы тағамдарды қабылдауды «бейтараптандырады».

II. Негізгі бөлім

1. Жүгерінің тағамдық құндылығы және химиялық құрамы

2. Жүгерінің органолептикалық қасиеті

4. Жүгеріден өндірілетін өнімдер

Жүгері дəнінен негізінен үш түрлі жарма алуға болады. Олардың түрлері дәндердің мөлшері мен түсіне, сондай-ақ дәндерді өңдеу тәсіліне байланысты: 1) Жылтыратылған - қабықтардан тазартқаннан және эмбриондарды бөлгеннен кейін ұсақтау нәтижесінде алынған жүгері дәндерінің бөлшектері; олардың пішіні әр түрлі және шеттері дөңгеленген.

2) Ірі - қабықтардан тазартқаннан және эмбриондарды бөлгеннен кейін ұсақтау нәтижесінде алынған жүгері дәндерінің бөлшектері; олардың пішіні басқа. Дәнді дақылдардың бұл түрінен сіз қабықшалы дәндер мен жүгері үлпектерін жасай аласыз.

3) Жұқа - қабықтардан тазартқаннан және эмбриондарды бөлгеннен кейін ұсақтау нәтижесінде алынған жүгері дәндерінің бөлшектері; олардың пішіні басқа. Дәнді дақылдардың осы түрінен жүгері таяқшаларын жасауға болады.

Жүгері жармасының құрамында 18 аминқышқыл бар, оның ішінде алмастырылмайтындары бар. Жүгері жармасында В1, В2, РР, В5, В6, В9, холин, бетаин, Е, А, К, бета-каротин, лютеин, макро- және микроэлементтер: калий, фосфор, магний, натрий, кальций, темір, мырыш, марганец, мыс, селен бар.

Жүгері майы — жүгері дәндерінен алынатын өсімдік майы. Жүгері майының иісі мен дәмі жағымды. Ашық сары түстен қызыл-қоңыр түске дейін бола алады. 10 °C -та тығыздығы 924 кг/м3, қату температурасы —10 −15 °C дейін,20 °C-та кинематикалық тұтқырлығы 60,6·10−6 м2/сек, сыну көрсеткіші 1,471 — 1,473. Май қышқылдардың үлесі: қаныққан:10-14%; қанықпаған:85-86%. Жүгері майын сәби тағамдарын, соустарды, нан өнімдерін, қамырды дайындауда қолданады. Қуыруға жарамды.

Дүниежүзінде жиналатын жүгері дәні өнімінің 20-25%-ы азық-түлік ретінде қолданылады, соның өзінде ол, осымақсатта ең көп пайдаланылатын дақыл болып есептеледі. Жүгері дәнінен ұн, жарма, барлығы 250-ден астам тағам түрлері дайындалады. Кондитер бұйымдарын даярлау үшін оны бидай ұнына қосады, өнеркәсіптік жағдайда жүгері дәні крахмал, декстрин, спирт, глюкоза, қант, май, бал, аскорбин және глютамин қышқылдарын алуға қолданылады. Оны техникалық дақыл ретінде де кеңінен пайдаланады. Сүттеніп піскен кезінде жиналған жүгері собықтары консервіленген (қантты жүгері), мұздатылған түрде қолданылады.

4-кесте. Жүгеріден алынатын өнімдер жəне олардың шығымы, % есебімен

Жас сабақтар дәмді, оларды пісіріп жей беріңіз. Түр Қытайда барлық жерде кездеседі, бірақ Ресейде олар осындай жүгеріні өсірумен де айналысады. Балауызды жүгері екпелерін басқа түрлерден үлкен қашықтықта орналастыру керек, өйткені рецессивті ген басқа сорттарға әсер етеді. Оның әсері өсімдіктердің сынғыштығынан, ауруға бейімділігінен, өнімнің төмендеуінен және деградациядан көрінеді. Балауыздан жасалған жүгері дәндерін басқа сорттармен араластырмай, бөлек сақтау керек.Крахмалды балауызды жүгеріден йод тамшысымен ажырату оңай: егер зат қоңыр түске ие болса, оны балауыз дәндерінен жасайды. Жүгері крахмалының басқа түрлері көкшілге айналады.

• 
  әртүрлі жаңа піскен тағамдарды тамақтандыру және тамақтандыру;
  
• 
  сақтау немесе мұздату түрінде дайындау;
  
• 
  ұнға өңделеді.