140
Ой икемділігі - тапсырманың шегіне шыға алу қабілеттігі.
Ой ерекшелігі, шынайлығы - ӛзбеттілік, даралық ерекшелік, ерекше шешім
шығару.
Үшiншi кeзeң (жaлпылaушы) мaзмұны – бoлжaуды қaйтa жүpгiзу, болашақ
физика мұғалімдерінің креативтілік кӛрсеткіштерінің деңгейлерін қайта
анықтау және aлынғaн экcпepимeнттiк нәтижелерді тaлдaу, oлapдың
экcпepимeнт мaқcaты мeн мiндeттepiнe қaтынacы, нәтижeлepдi cтaтиcтикaлық
ӛңдeу, aлынғaн мaтepиaлдapдaн oй қopыту, oлapдың жaлпылaнуы.
Жоғарыда аталған креативтілік кӛрсеткіштерін анықтауға арналған
вербальды қосалқы тесттерді қарастырайық.
Қосалқы тест 1.
Заттарды қолдану. Тапсырма. Берілген затты қолданудың қарапайым
тәсілінен басқаша қолдану тәсілдерінің сандық кӛрсеткіші.
Аталған тест бойынша ұпайларды анықтау әдісі:
Ой ұшқырлығы – жауаптардың жалпы саны, әр бір жауапқа 1 ұпайдан
беріледі. Жалпы ұпай саны есептелінеді.
Ой икемділігі – қолданылған жауаптар категориясының саны, бір
категорияға 3 ұпай беріледі. Категориялар бір рет қана есептелінеді.
Ой ерекшелігі – қарапайым болмаған жауап, яғни басқалардың жауабынан
ӛзгеше, ерекше болған жауаптар, ерекше жауап үшін – 5 ұпай.
1 қосалқы тест бойынша жиынтық кӛрсеткіш мына формуламен
анықталынады:
p
m
n
К
5
3
1
мұндағы, К-жиынтық кӛрсеткіш, n – орынды
жауаптардың жалпы саны, m – категория саны, p-ерекше жауаптар саны.
Қосалқы тест 2.
Қорытынды. Тапсырма. Болжаулық жағдаяттардың әр түрлі салдарын атап
шығу.
Аталған тест бойынша ұпайларды анықтау әдісі:
Ой ұшқырлығы – болжаулық жағдаяттар салдарының келтірілген жалпы
саны. Әр бір жауапқа 1 ұпайдан беріледі.
Ой ерекшелігі – қарапайым болмаған жауап, яғни басқалардың жауабынан
ӛзгеше, ерекше болған жауаптар, ерекше жауап үшін – 5 ұпай.
2 қосалқы тест бойынша жиынтық кӛрсеткіш мына формуламен
анықталынады:
p
n
К
5
2
мұндағы, К-жиынтық кӛрсеткіш, n –аталған салдар
саны, p-ерекше жауаптар саны.
Қосалқы тест 3.
Білдіру. Тапсырма. 4 сӛзден тұратын, белгіленген 4 әріп бойынша сӛйлем
құрастыру.
Аталған тест бойынша ұпайларды анықтау әдісі:
Ой ұшқырлығы – ойлап табылған сӛйлемдер саны. Әр бір сӛйлемге 1
ұпайдан беріледі.
Ой икемділігі – қолданылған сӛздер есептелінеді. Сӛз бір рет қана
есептелінеді. Әр бір сӛзге 0,1 ұпайдан беріледі.
Ой ерекшелігі – қарапайым болмаған жауап, яғни басқалардың жауабынан
ӛзгеше, ерекше болған сӛйлемдер, ерекше болған сӛйлем үшін – 5 ұпай.
141
3 қосалқы тест бойынша жиынтық кӛрсеткіш мына формуламен
анықталынады:
p
m
n
К
5
1
,
0
3
мұндағы,
К-жиынтық
кӛрсеткіш,
n
–
орындалған сӛйлемдер саны, m – қолданылған сӛздердің саны, p-ерекше
жауаптар саны.
Қосалқы тест 4.
Сӛздік құрама.
Тапсырма. Жалпы қолданылымдаңы сӛздерге барынша кӛп анықтама беру.
Аталған тест бойынша ұпайларды анықтау әдісі:
Ой ұшқырлығы –келтірілген анықтамалар саны. Әр бір анықтамаға 1
ұпайдан беріледі.
Ой икемділігі – қолданылған жауаптар категориясының саны. Әр бір
категория үшін 3 ұпайдан беріледі.
Ой ерекшелігі – қарапайым болмаған жауап, яғни басқалардың жауабынан
ӛзгеше, ерекше болған анықтамалар, ерекше болған анықтама үшін – 5 ұпай.
4 қосалқы тест бойынша жиынтық кӛрсеткіш мына формуламен
анықталынады:
p
m
n
К
5
3
4
мұндағы, К-жиынтық кӛрсеткіш, n – келтірілген
анықтамалар саны, m – жауаптардың категория саны, p-ерекше анықтамалар
саны.
Әрбір қосалқы тесттің орындалуы ұпай арқылы бағаланады. Әр қайсы тест
бойынша жалпы кӛрсеткіш есептелінеді.
Аталған әдіс әр түрлі бағыттарда, психологиялық-педагогикалық
зерттеулерде кең қолданыс тапқан:
• психология - Е.И. Банзелюк, Т.Н. Галич, О.Н. Каприенкова,
И.М. Кыштымова, И.В. Львова, О.А. Халифаева;
• оқу-тәрбиелік үдеріс (жалпы білім беру) - Т.А. Сидочук, Г.В. Терехова,
Е.В. Тихонов;
•кәсіби дайындық - Е.В. Батоврина, Е.А. Дедовских;
•пәндәк оқыту - Т.А. Гартунг;
•кәсіби іс-әрекет - Э.М. Коротков, Е.В. Волкова.
Біз ӛз зерттеуімізде Е.П. Торренстің вербальды тестін физикалық
контекстке қарай бейімдедік, сол арқылы оның қолданысын кеңейттік. Бақылау
және
эксперимент
тобындағы
2
курс
студенттерінің креативтілік
кӛрсеткіштерінің алғашқы деңгейін анықтау мақсатында біз вербалды тестті
студенттердің 1 курста оқыған «механика», «молекулалық физика» сонымен
бірге «оптика» бӛлімдеріне бағыттап, тапсырмаларды осы бӛлімдер бойынша
дайындадық.
Диагностикалау барысында жиынтық кӛрсеткіштерді ӛңдеу нәтижелері
студенттерді тӛмен, орта, жоғары деп жіктеуге алып келді, бұл жерде жиындық
кӛрсеткішті ӛңдеу арқылы 3 топқа жіктеуде мына формуланы қолдандық:
Тӛмен ұпайлар шекарасы –
3
2
/
m
Жоғары ұпайлар шекарасы -
3
2
/
m
мұндағы, m-арифметикалық орташа,
- стандартты ауытқушылық.
Достарыңызбен бөлісу: |
