Раисовой Карлыгаш Аскеровны «Совершенствование системы менеджмента качества высшего медицинского образования»

АННОТАЦИЯ 

 

диссертации на соискание ученой степени доктора философии (PhD) 

по специальности 6D110200 – Общественное здравоохранение 

 

Раисовой Карлыгаш Аскеровны 

 

«Совершенствование системы менеджмента качества высшего 

медицинского образования» 

 

Актуальность темы исследования: 

Модели управления качеством подготовки специалистов, используемые 

в  медицинских  вузах  Республики  Казахстан,  опираются  на  Международные 

стандарты ВФМО, Международные стандарты серии ISO 9000 и приоритеты 

Министерства  образования  и  науки  и  Министерства  здравоохранения  РК. 

Однако  по  отношению  к  образовательному  учреждению  необходимо  четко 

понимать, что стандарты ISO не догма, а лишь инструмент для организации 

работ  по  внедрению  принципов  менеджмента  качества.  Главной  задачей 

сегодняшнего дня в образовании является не создание системы менеджмента 

качества  и  ее  сертификация,  а  внедрение  и  использование  современных 

методов управления с целью повышения качества образования. Активизация 

работ  по  внедрению  методов  менеджмента  качества  в  образовании  может 

быть  также  достигнута  посредством  проведения  самооценки  вуза  по 

критериям Модели совершенства EFQM. 

          Цель исследования: 

Научное  обоснование,  внедрение  и  оценка  интегрированной  системы 

менеджмента  качества  высшего  медицинского  образования  на  основе 

Модели совершенства EFQM. 

          Задачи исследования: 

1.  Изучить  особенности  и  подходы  внедрения  Международного 

стандарта    ISO  9001-2008    для  совершенствования  системы  подготовки 

медицинских кадров. 

2. Совершенствовать индикаторы ресурсов, процессов и результатов и 

разработать методику оценки  функционирования ИСМ в медицинском вузе 

при оказании образовательной услуги. 

3. Провести анализ эффективности внедрения ИСМ в деятельность АО 

«Медицинский  университет  Астана»  на  основе  Международного  стандарта  

ISO  9001-2008,  используя  результаты  самооценки  по  критериям  Модели 

совершенства EFQM. 

4. Определить пути оптимизации ИСМ медицинского вуза в интеграции 

со  Стандартами  институциональной  аккредитации  и  критериями  Модели 

совершенства EFQM. 

Материалы и методы исследования: 

Диссертационная  работа  построена  на  методе  организационного 

эксперимента,  социологического  опроса  основных  групп  потребителей  и 

контент-анализа  отчетных  материалов  самооценки  деятельности  АО 

«Медицинский университет Астана». 

Методы: 

историко-аналитический, 

метод 

организационного 

эксперимента, социологический опрос, статистический (программа SPSS 20), 

контент-анализ. 

 

Научная новизна 

В рамках исследования: 

1  Изучены  особенности  внедрения  системы  менеджмента  качества  и 

совершенствования  деятельности  медицинского  вуза  на  основе  Моделей 

управления качеством;  

2.  Разработана  Модель  внутривузовской  системы  менеджмента 

качества  на  основе  принципов  Международного  стандарта  ISO  9001:2005  и 

Модели  совершенства  Европейского  фонда  менеджмента  качества  (EFQM) 

для медицинского вуза.  

 3.  Разработана  и  апробирована  методика  оценки  процессов 

Интегрированной системы менеджмента медицинского вуза; 

4.  Проведен  анализ  эффективности  внедрения  Интегрированной 

системы  менеджмента  в  деятельность  медицинского  вуза  на  основе 

Международного  стандарта    ISO  9001:2008  и  результатов  самооценки  по 

критериям Модели совершенства EFQM. 

5. Определены пути совершенствования менеджмента качества в системе 

высшего  медицинского  образования  в  интеграции  со  Стандартами 

институциональной  аккредитации  и  Моделью  совершенства  Европейского 

фонда менеджмента качества (EFQM). 

 

Практическая значимость 

Будут предложены: 

- Модель внутривузовской системы менеджмента качества; 

- 

система  индикаторов  измерений  результативности  процессов 

Интегрированной системы менелжмента в медицинском вузе; 

- способы самооценки; 

- методика оценки и анализа показателей восприятия услуг медицинского 

вуза  различными  группами  потребителей  (обучающиеся,  персонал, 

работодатели, и др.); 

-  пути  совершенствования  менеджмента  качества  в  системе  высшего 

медицинского образования в интеграции со Стандартами институциональной 

аккредитации  и  Моделью  совершенства  Европейского  фонда  менеджмента 

качества (EFQM). 

-  примеры  внутренних  стандартов,

 

позволяющие  медицинскому  вузу 

разработать,  внедрить  и  совершенствовать  алгоритмы  реализации 

Интегрированной системы менеджмента качества.  

 

 

Положения, выносимые на защиту 

1.  Повышение  результативности  и  эффективности  деятельности 

университета  и  его  подразделений  в  целях  повышения  удовлетворенности 

потребителей  и  других  заинтересованных  сторон  осуществляется 

посредством совершенствования системы менеджмента университета. 

2.  Внедрение  инновационной  Модели  управления  качеством  в 

медицинском  вузе,  ориентированной  на  требования  и  ожидания 

заинтересованных  сторон,  способствует  развитию  культуры  совершенства, 

внесению  стабильности  в  стиль  менеджмента,  оценке  имеющегося  опыта, 

введения инноваций и улучшению своих результатов. 

3.  Проведение  самооценки  в  медицинском  вузе  на  основе  критериев 

Модели  совершенства  EFQM  и  логики  RADAR  позволяет  наиболее  полно 

провести  анализ  реализации  возможностей  вуза  и  определению  путей 

улучшения для достижения устойчивого развития.  

 

 

Публикации 

По теме диссертации опубликовано 11 работ, из них 4 статьи в изданиях, 

рекомендованных  Комитетом  по  контролю  в  сфере  образования  и  науки 

МОН РК, 1работа на английском языке США в журнале The Faseb (ипакт – 

фактор  5,4),  5  статей  в  материалах  международных  научно-практических 

конференций, в том числе – 1 в материалах конференции дальнего зарубежья 

(Франция),  1  статья  в  зарубежном  журнале  «Хирургия,  Морфология, 

Лимфология» (Киргизия). 

 

Область применения: 

Общественное  здравоохранение,  система  подготовки  медицинских 

кадров. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

6D110200 – Қоғамдық денсаулық сақтау мамандығы бойынша философия 

докторы (PhD) ғылыми дәрежесін алу үшін дайындаған диссертацияның 

 

АННОТАЦИЯСЫ 

 

Раисова Қарлығаш Әскерқызы 

«Жоғарғы медициналық білім беру сапа менеджменті жүйесін 

жетілдіру» 

 

Зерттеу  тақырыбының  өзектілігі:

 

Қазақстан  Республикасының 

медициналық  жоғарғы  оқу  орындарында  пайдаланылатын  мамандарды 

дайындау сапасын басқару Моделдері ЖФМББ Халықаралық стандарттарын, 

ISO 9000 сериясындағы Халықаралық стандарттарын және Білім және ғылым 

Министрлігі  мен  ҚР  Денсаулық  сақтау  Министрлігі  құжаттарын  басшылық 

етеді.  Алайда  білім  беру  мекемесіне  қатысты  ISO  стандарттары  міндетті 

қағидат емес, ол небәрі сапа менеджменті принциптерін практикаға ендіруге 

қатысты құрал ғана екенін ұғынуымыз керек. Білім беру саласындағы бүгінгі 

күннің  басты  міндеті  сапа  менеджменті  жүйесін  құру  және  оны 

сертификаттау  емес,  білім  беру  сапасын    арттыру  үшін  заманауи  алдыңғы 

қатарлы жүйелерді ендіріп, пайдалану болып табылады. Білім беру саласына 

сапа менеджменті әдістерін ендіруге қатысты жұмыстарды белсендіру EFQM 

жетілдіру  Моделі  көрсеткіштері  бойынша  ЖОО  өзін-өзі  бағалау  арқылы  да 

жүзеге асырыла алады. 

 

Зерттеу мақсаты:  

EFQM  жетілдіру  Моделі  негізінде  жоғарғы  медициналық  білім  беру 

сапа  менеджментінің  интеграцияланған  жүйесін  ғылыми  тұрғыдан  негіздеу, 

практикаға ендіру және оған баға беру. 

 

Зерттеу міндеттері: 

1.  Медицина  мамандарын  дайындау  жүйесін  жтілдіру  үшін 

Халықаралық  ISO  9001-2008  стандартының  ерекшеліктері  мен  жолдарын 

зерттеу. 

2.  Білім  беру  қызметін  көрсету  барысында  арнайы  қорлар,  үдерістер 

мен нәтижелердің белгіленімдік көрсеткіштерін жетілдіру және медициналық 

жоғары  оқу  орындарында  Интеграциялаңған  менеджмент  жүйесі  қызмет 

жасауын бағалау әдіснамасын құрастыру. 

3.  EFQM  жетілдіру  Моделі  көрсеткіштері  бойынша  Халықаралық  ISO 

9001-2008  стандарты  негізінде  «Астана  Медициналық  университеті»  АҚ 

қызметіне ИСМ ендіру тиімділігіне талдау жұмыстарын жүргізу. 

4.  Институционалдық  аккредитациялау  Стандарттары  және  EFQM 

жетілдіру  Моделі  көрсеткіштерімен  интеграция  құра  отырып  медициналық 

жоғары оқу орынының Интеграциялаңған менеджмент жүйесі оңтайландыру 

жолын айқындау. 

Материалдар және зерттеу әдістері: 

Диссертациялық  жұмыс  ұйымдастыру  сипатындағы  эксперимент, 

негізгі тұтынушылар топтарына әдеуметтік сауалнама жүргізу және «Астана 

медициналық  университеті»  АҚ  қызметіне  өзіндік  баға  беру  есептік 

материалдарының контент-талдау жұмыстары негізінде жазылды. 

Әдістері:  тарихи-талдау  сипатындағы  жұмыстар,  ұйымдастыру 

сипатындағы  эксперимент,  әлеуметтік  сипаттағы  сауалнама,  статистикалық 

әдіс (SPSS 20 бағдарламасы), контент-талдау жұмыстары. 

 

Зерттеудің ғылыми жаңалығы: 

Зерттеу аясында: 

1 Сапаны басқару Моделдері негізінде медициналық жоғарғы оқу орны 

қызметіне  сапа  менеджменті  жүйесін  ендіру  және  оның  қызметін  жетілдіру 

ерекшеліктері зерттелді;  

2.  Халықаралық  ISO  9001-2008  стандарты  мен  Еуропалық  сапа 

менеджменті  қорын    жетілдіру  Моделі  (EFQM)  негізінде жоғарғы  оқу  орны 

ішінде  қолданылатын  сапа  менеджменті  жүйесінің  Моделі  құрастырылып, 

жасалды.  

 3.  Медициналық  жоғары  оқу  орны  қызметін  Интеграцияланған 

менеджмент жүйесі  үдерістері бойынша  бағалау  әдіснамасы  құрастырылып, 

сынақтан өткізілді; 

4

. 

EFQM  жетілдіру  Моделі  көрсеткіштері  бойынша  Халықаралық  ISO 

9001-2008  стандарты  негізінде  медициналық  жоғарғы  оқу  орны  қызметіне 

Интеграцияланған сапа менеджментін ендіру тиімділігіне талдау жұмыстары 

жүргізілді. 

5. Институционалдық аккредитациялау Стандарттары және Еуропалық 

сапа  менеджменті  қорын    жетілдіру  Моделі  (EFQM)  көрсеткіштерімен 

интеграция  құра  отырып  медициналық  жоғары  оқу  орнының  сапа 

менеджментін жетілдіру жолдары айқындалды. 

 

Зерттеудің практикалық маңыздылығы 

Ғылыми ұсыныстар: 

- Сапа менеджменті жүйесінің жоғарғы оқу орнына қатысты Моделі; 

-  Медициналық  жоғары  оқу  орнына  Интеграцияланған  менеджмент 

жүйесі үдерістерінің нәтижелілігін бағамдау индикаторлары жүйесін енгізу; 

- өзін-өзі бағалау жүйесін ендіру; 

-  түрлі  тұтынушылар  топтарының  (білім  алушылар,  қызметкерлер, 

жұмыс берушілер, т.с.с.) медициналық жоғарғы оқу орны көрсететін қызмет 

түрлерін бағалау мен қабылдауына талдау жұмыстарын жүргізу әдіснамасын 

өткізу; 

-  институционалдық  аккредитациялау  Стандарттары  және  Еуропалық 

сапа  менеджменті  қорын    жетілдіру  Моделі  (EFQM)  көрсеткіштерімен 

интеграция  құра  отырып  медициналық  жоғары  оқу  орнының  сапа 

менеджментін жетілдіру жолдарын айқындау. 

-  медициналық  жоғарғы  оқу  орнына  интеграцияланған  сапа 

менеджменті  жүйесін  құрастыру,  практикаға  ендіру  және  жетілдіру 

алгоритмдерін  жүргізу  мүмкіндігін  беретін  ішкі  стандарт  үлгілерін  кеңінен 

пайдалану.  

 

Диссертациялық 

зерттеудің 

қорғауға 

шығарылған 

негізгі 

қағидалары: 

1.  Тұтынушылар  мен  өзге  қызығушылық  танытатын  тараптардың 

қанағаттануын  университеттің  сапа  менеджменті  жүйесін  жетілдіру  арқылы 

арттыра  түсу  мақсатында  университет  пен  оның  бөлімдері  қызметтерінің 

нәтижелігі мен тиімділігін жоғарылату. 

2.  Қызығушылық  танытатын  тараптардың  мүддесін  көздеуге  бағыттай 

отырып,  медициналық  жоғарғы  оқу  орнында  сапаны  басқарудың 

инновациялық  Моделін  ендіру  ұдайы  дамып-жетілу  мәдениетін  дамытып, 

менеджмент  сипатына  тұрақтылық  береді,  қолданыстағы  тәлім-тәжірибенің 

дұрыс  бағалануына,  инновациялардың  ендірілуіне,  өз  мүмкіндіктері  мен 

нәтижелерінің жақсара түсуіне ықпалын тигізетін болады. 

3. EFQM жетілдіру Моделі

 

көрсеткіштері мен RADAR логикасы негізінде 

медициналық жоғарғы оқу орнында өзін-өзі бағалау жұмыстарын өткізу оқу 

орнының  мүмкіндіктерін  аша  түсуге,  жүзеге  асыруға  және  тұрақты  сипатта 

дами  түсу  жолдарын  ашып  айқындау  бойынша  талдау  жұмыстарын  жүргізу 

мүмкіндігін береді.  

 

 Басылымдар 

Диссертация тақырыбы бойынша 11 еңбек жарық көрді, оның ҚР БжҒМ 

білім  және  ғылым  саласын  бақылау  Комитеті  ұсынған  басылымдарда 

жарияланған  4  мақала,  АҚШ  The  Faseb  (ипакт  –  фактор  5,4)  журналында 

ағылшын  түрінде  жарияланған  1  еңбек,  халықаралық  ғылыми-практикалық 

конференциял  материалдарындағы  5  мақала,  оның  ішінде  –  1  алыс  шет  ел 

(Франция) конференциясында,  1  мақала  шет  елдік  «Хирургия, Морфология, 

Лимфология» журналында (Қырғызстан) жарияланған материал. 

 

Қолдану аймағы 

Қоғамдық денсаулық сақтау, медицина мамандарын дайындау жүйесі. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ANNOTATION 

To the doctoral thesis for the degree of 

Philosophy Doctor (PhD) on the specialty 6D110200 – Public health 

 

RAISSOVA KARLYGASH ASKEROVNA 

Improvement of quality management system in high medical education 

 

 

Research actuality: 

The  models  of  quality  management  in  specialists  training  employed  in  the 

medical  high  educational  institutions  of  RK  are  based  on  the  International 

standards  UFME,  International  standards  ISO  9000  and  priorities    of  Ministry  of 

education and science and Ministry of Public Health RK. 

But relating to educational institution it is necessary to understand clearly that  

standards  of  ISO  are  not  dogma,  it  is  rather  tool  for  arrangement  the  process  on 

implementation of quality management principles. 

The current task in education is not designing management quality system and 

its  certification  but  implementation  and  employment  of  up-to  –date  methods  of 

management to improve Quality of Education.  

The  process  of  implementation  quality  management  methods  intensification 

in education  can be achieved by means of university’s self-assessment by criteria 

of Model perfection of EFQM. 

 

Research aim:  

Scientific substantiation,  implementation and evaluation of integrated quality 

management  system  in  high  medical  education  on  the  basis  of  Model  perfection 

EFQM. 

 

Research objectives: 

1.  To  study  peculiarities  and  approaches  to  implementation    of  International 

standard ISO 9001-2008 for improvement the system of training medical staff 

2.  To  improve  indicators  of  resources,  processes  and  the  results  and  to 

develop  assessment  techniques  of    IMS    functioning  in  medical  university    on 

provision of educational services. 

3.  To  analyze  efficiency  of    IMS  implementation  into  activity  of  JSC 

“Medical University Astana” on the basis of International standard ISO 9001-2008,  

employing the results of self-assessment by criteria of Model perfection of EFQM 

4.  To  define  the  ways  of  ISM  optimization  at  the      medical  university 

integrated  with  Standards  of  institutional  accreditation  and  criteria  of  Model 

perfection EFQM  

 

Research materials and methods: 

The thesis is structured on experimental methods, social questioneering of the 

main group of consumers and content-analysis of  self-assessment reporting papers 

on  the activity of JSC “Medical University Astana” 

Methods:  historic-analytical,  arranged  experimental  method,  static  (program 

SPSS 20), content-analysis. 

Scientific novelty 

In this research, for the first time:  

1.  Peculiarities  of    quality  management  system  implementation  and 

improvement  the  activity  of  medical  university  on  the  basis  of  quality  

management Models have been studied; 

2.  The  Model  of  quality  management  system  at  the  university  has  been 

developed  on  the  basis  of    International  standard  ISO  9001-2005  principles    and  

the Model perfection of EFQM  for medical university.  

3. Assessment  techniques   of processes of  Integrated  management  system  in 

medical university  have been developed and approved; 

4. Efficiency of  IMS implementation into activity of  medical university  on 

the  basis  of  International  standard  ISO  9001-2008  and  the  results  of  self-

assessment by criteria of Model perfection of EFQM have been analyzed. 

5.  The  ways  of  quality  management  improvement  in  the  system  of  high 

medical  education  integrated  with    Standards  of  institutional  accreditation  and  

Model perfection  of EFQM have been defined.  

 

Practical significance 

Will be proposed: 

- The model of quality management system within the university; 

-  the system  of  measurement  indicators  of    efficiency  process in  Integrated 

management system at the medical university; 

- the ways of self-assessment; 

- assessment techniques and analysis of indicators of appealing the medical 

services by the group of consumers( students, personnel, employers, etc. );   

-  the  ways  of  quality  management  improvement  in  the  system  of  high 

medical  education  integrated  with    Standards  of  institutional  accreditation  and  

Model perfection  of EFQM; 

- examples of  internal standards allowing the medical university to develop, 

to  implement  and  to  improve  algorithm  of  employing  the  integrated  quality 

management system. 

 

Provisions, submitted for the defense: 

1. Improvement of productivity and activity efficiency of the university and 

its  subdivisions  for  meeting  the  consumers’  expectations  and  other  concerned 

partners are realized through the improvement of quality management system.  

2.  Implementation  of  innovative  quality  management  Models  at  medical 

university,  focused  on  requirements  and  expectations  of  concerned  partners 

promotes  perfection  culture  development,  stabilization  in  the  style  of  

management,  evaluation  of  experience  obtained,    implementing  innovations    and 

improvement of their results. 

3.  Self-assessment  provision  at  the  medical  university  on  the  basis  of    Model 

perfection criteria of EFQM and logics RADAR enables to carry out the analyses 

of  implementation  the  university’s  capacities  and  determining  the  ways  of 

improvement to achieve stable development. 

 

Research results publication:  

The  11works  on  theme  of  thesis  were  published  and  4  of  them  in  issues, 

recommended by Committee of control in the field of education and science MES 

RK, one work in English the USA in the journal The Faseb(impact- factor 5,4), 5 

articles  were  published  in  the  papers  of  international  scientific-  practical 

conferences,  including-  1article  in  the  papers  of  overseas  conference(France),    1 

article in the foreign journal “Surgery. Morphology. Lymphology”(Kirgizia). 

 

 

Field of application:  

Public Health Care, the system of medical specialists training.