Рахымбаев а. Б



жүктеу 1,91 Mb.
Pdf просмотр
бет21/26
Дата04.01.2022
өлшемі1,91 Mb.
#31709
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26
менеджмент кітап.pdf 2

6.2. 
Шешімді
 
қабылдаудың
 
рационалды
 
алгоритмі
 
 
Басқару
 
сияқты
 
мəселені
 
шешу
 – 
процесс

себебі
 
сөз
 
ұшы
-
қиыры
 
жоқ
 
бір
-
бірімен

байланысты
   
қадамдардың
 
дəйектілігі
 
жайында

Менеджер
 
шешім
 
жайында
 
ғана
 
емес

шешімге
 
байланысты
 
жəне
 
одан
 
шығатын
 
барлық
 
мəселелер
 
жайында
 
қам
 
жейді

Мəселені
 
шешу
 
үшін
 
бір
 
ғана
 
шешім
 
емес
 
біріккен
 
талғам
 
жасалуы
 
қажет

Сондықтан

мəселені
 
шешу
 
процесі
 5 
кезеңнен
 
тұрады
 
деп
 
болжауға
 
болады

1. 
Мəселенің
 
диагностикасы

Мəселені
 
шешу
 
жолындағы
 
алғашқы
 
қадам
 
анықтау
 
немесе
 
толық
 
жəне
 
дұрыс
 
диагноз
 
қою

Мəселені
 
қарастырудың
 
екі
 
əдісі
 
бар

Біріне
 
сəйкес
 
алға
 
қойған
 
мақсатқа
 
жетпеген
 
жағдайда
 
ситуация
 
мəселе
 
болып
 
саналады

Болатын
 
жағдай
 
болмаған
 
жағдайда
 
сіз
 
проблеманы
 
біле
 
бастайсыз

Осылай
 
істей
 
отырып
 
сіз
 
нормадан
 
ауытқуды
 
түзейсіз

Мысалға

іскер
 
өзінің
 
аумағында
 
өнімділік
 
нормадан
 
төмен
 
екенін
 
анықтай
 
алады

Бұл
 
реактивті
 
басқару
 
болады

оның
 
қажеттігі
 
анық

Бірақ

басшылар
 
тым
 
жиі
 
проблема
 
ретінде
 
болайын
 
деп
 
болмай
 
қалған
 
ситуацияны
 
қарастырады

Потенциалды
 
мүмкіндікті
 
де
 
 
103


проблема
 
ретінде
 
қарастыруға
 
болады

Мысалы

қандай
 
да
 
бір
 
бөлімшенің
 
пшімділігін
 
көтеру
 
əдістерін
 
белсенді
 
іздеу

Іс
 
жақсы
 
жүріп
 
жатса
 
да
 
мекемеге
 
ескерту
 
болып
 
саналады

Бұл
 
жағдайда
 
сөз
 
берілген
 
мүмкіндіктен
 
не
 
пайда
 
табу
 
үшін

не
 
істің
 
жағдайын
 
жақсарту
 
үшін
 
бір
 
нəрсе
 
істеуге
 
болатынын
 
түсінгенде
 
өз
 
мəселеңізді
 
сезінесіз

Осылай
 
істей
 
отырып

сіз
 
менеджер
 – 
кəсіпкер
 
ретінде
 
іс
 
жүргізесіз

П

Дракер
 
мəселені
 
шешу
 
норманы
 
қалпына
 
келтіреді

нəтижесі
 
мүмкіндікті
 
қолдану

Мəселенің
 
шығу
 
себебін
 
анықтау
 
үшін
 
міндетті
 
түрде
 
қажетті
 
ішкі
 
жəне
 
сыртқы
 
ақпаратты
   
жинап

талдау
 
жасау
 
қажет

Мұндай
 
ақпаратты
 
формалды
 
əдіс
 
негізінде

мəселен
 
мекемеден
 
тыс
 
рынокқа
 
талдау
 
жасау

ал
 
ішінде
 – 
қаржылық
 
есеп
 
беруді
 
талдау

жасауға
 
болады

Ақпаратты
 
формалды
 
емес
 
түрде

туған
 
жағдай
 
туралы
 
кеңес
 
жүргізе
 
жəне
 
жеке
 
бақылау
 
жасай
 
отырып
 
жинауға
 
болады

Шешім
 
қабылдаудың
 
шарты
 
мен
 
шектеуін
 
тұжырымдау
 
шешім
 
қабылдау
 
мақсатында

менеджер
 
мəселені
 
анықтағанда
 
онымен
 
не
 
істеуге
 
болатыны
 
жайында
 
өзіне
 
есеп
 
бере
 
білуі
 
керек

Мекеменің
 
көптеген
 
мүмкін
 
мəселелерін
 
шешу
 
реалисті
 
болмайды

себебі
 
шешім
 
қабылдау
 
үшін
 
не
 
басшы

не
 
мекеме
 
қоры
 
жеткіліксіз

Одан
 
басқа

менеджер
 
өзгерте
 
алмайтын
 
мекеме
 
сыртындағы
 
күштер
 – 
заңдар
 
мəселе
 
себебі
 
болуы
 
мүмкін

Іс
-
əрекетке
 
шектеу
 
қою
 
шешім
 
қабылдаудың
 
мүмкіндіктерін
 
тарылтады

Процестің
 
тек
 
содан
 
кейін
 
ғана
 
боламасын
 
анықтау
 
босқа
 
кетеді

Шектеу
 
басшылар
 
мен
 
жағдайға
 
байланысты
 
түрленеді

Кейбір
 
ортақ
 
шектеулер
 
қаржының
 
адекваттығы
 
емес

қажетті
 
мамандығы
 
мен
 
тəжірибесі
 
мол

жұмысшы
 
санының
 
аздығы

тиімді
 
бағамен
 
ресурс
 
сатып
 
алуға
 
жағдайдың
 
жоқтығы

өте
 
қымбат
 
немесе
 
жетілдірілмеген
 
технологияға
 
қажеттілік
 
үлкен
 
бақталастық

заңдар
 
немесе
 
этикалық
 
пікірлер

Көбінесе
 
көп
 
қиындықты
 
жеңген
 
немесе
 
кіші
 
мекемеге
 
қарағанда
 
ірі
 
мекеме
 
үшін
 
шектеу
 
аздау
 
қойылады

Шектеуді
 
теңестіруге
 
қосымша
 
менеджер
 
таңдаудың
 
альтернативті
 
нұсқасын
 
бағалайтын
 
үлгі
 
қалыбын
 
анықтау
 
қажет

Бұл
 
үлгі
 
қалыптарды
 
шешім
 
қабылдаудың
 
межесі
 
деп
 
атау
 
қажет

Олар
 
шешімнің
 
бағасы
 
бойынша
 
кепілдеме
 
ретінде
 
жүреді

Мысалы

автомобиль
 
сатып
 
алу
 
туралы
 
шешім
 
қабылдай
 
отырып
 
сіз
 
оның
 
құны
 10 
мың
 
доллардан
 
қымбат
 
емес

үнемділігі
 1 
литр
 
бензинге
 10 
шақырымнан
 
кем
 
емес

кеңдігі
 – 5 
үлкен
 
адамдық
 
əдемілігі
 
мен
 
күтімі
 
жағынан
 
жақсы
 
мінездемесі
 
бар
 
көлікті
 
болжамдай
 
аласыз

Бұл
 
жағдайда
 
межені
 
салмақтау
 
жүреді

2.
 
Альтернативаны
 
анықтау

Мақсатта
 
шыққан
 
мəселенің
 
себебін
 
табу
 
үшін
 
барлық
 
іс
-
əрекетті
 
жасап
 
мекеменің
 
мақсатына
 
жетуіне
 
жағдай
 
жасау
 
қажет

Тəжірибеде
 
басшы
 
əр
 
альтернативаны
 
бағалап
 
 
104


жəне
 
қорытындылап
 
шығуға
 
уақыты
 
да
 
білімі
 
де
 
жетпеуі
 
мүмкін

Өте
 
көп
 
альтернативаны
 
қарастыру
 
реалисті
 
болса
 
да
 
шатысуға
 
əкеледі

Сондықтан
 
басшы
 
қалаулы
 
дейтін
 
бірнеше
 
альтернативаны
 
қарастыруға
 
қалдырып
 
таңдаудың
 
нұсқаларына
 
шектеу
 
қояды

Осыған
 
байлансты
 
ықтимал
 
шешімдердің
 
кең
 
спектірі
 
ескерілгені
 
жөн

Бірнеше
 
ерекшеленген
 
альтернативаны
 
жетілдіру
 
үшін
 
қиын
 
мəселелерді
 
терең
 
сараптау
 
қажет

Не
 
болатынын
 
басшылық
 
болжалдай
 
алмаған
 
жағдайда

ешқандай
 
əрекет
 
қолданбаса

шұғыл
 
əрекет
 
жасайтын
 
кезде
 
талаптарға
 
жауап
 
бере
 
алмайтын
 
қаупі
 
бар

Əрекет
 
жасау
 
үшін
 
іс
-
əрекет
 
жасау
 
мəселенің
 
басты
 
себебіне
 
емес

сыртқы
  
белгілерін
 
сезіну
 
мүмкіндігін
 
жоғарылатады

4. 
Альтернативаны
 
бағалау

Ықтимал
 
альтернативаны
 
тапқан
 
жағдайда
 
алдын
-
ала
 
бағалау
 
қажет

Зерттеу
 
тұжырымды
 
ойдың
 
бағасынан
 
алғашқы
 
ойдың
 
генерациясы
 
бөлінген
 
жағдайда
 
альтернативалық
 
ойдың
 
саны
 
да

сапасы
 
да
 
өсетінін
 
көрсетті

Бұл
 
барлық
 
идеяны
 
тізімге
 
алғаннан
 
кейін
 
ғана
 
əр
 
альтернативаны
 
бағалауға
 
көшу
 
керектігін
 
көрсетеді

Басшы
 
шешімді
 
бағалағанда
 
əрқайсысының
 
жақсы
 
жəне
 
жаман
 
жағын
 
анық
 
ортақ
 
салдарын
 
қарастырады

Əр
 
альтернатива
 
жарамсыз
 
аспектілермен
 
байланысты
 
екені
 
түсінікті

сондықтан
 
барлық
 
басшылық
 
шешімдер
 
келісімділікті
 
қажет
 
етеді

Ықтимал
 
шешімді
 
бағалауда
 
менеджер
 
алдында
 
не
 
болатынын
 
болжауға
 
тырысады

Болашақ
 
əрқашанда
 
белгісіз
 
шешімді
 
іске
 
асыруға
 
мүмкіндіктің
 
жоқтығы
 
жəне
 
сыртқы
 
ортаның
 
өзгеруімен
 
қоса
 
көп
 
факторлар
 
ойлағанды
 
іске
 
асыруға
 
кедергісін
 
тигізуі
 
мүмкін

Сондықтан

мақсаттарға
 
сəйкес
 
əр
 
ықтимал
 
шешімді
 
іске
 
асыру
 
болып
 
саналады

Егер
 
қандай
 
да
 
бір
 
шешімнің
 
салдары
 
қолайлы
 
болып
 
бірақ
 
іске
 
асыру
 
мүмкіндігі
 
аз
 
болса

ол
 
көп
 
қаланбайтын
 
нұсқасы
 
болуы
 
да
 
мүмкін

Басшы
 
тəуекелділік
 
пен
 
белгісіздік
 
дəрежесін
 
ескере
 
отырып
 
мүмкіндікті
 
бағалауға
 
қосады

Альтернативаны
 
таңдау

Егер
 
мəселе
 
дұрыс
 
анықталса
 , 
ал
 
альтернативалық
 
шешімдер
 
түпкілікті
 
таразыға
 
салынып

бағаланса

талғам
 
альтернативаны
 
таңдайды

Бірақ
 
егер
 
мəселе
 
қиын
 
жəне
 
көп
 
мəселені
 
ескеруге
   
тура
 
келсе

егер
 
ақпарат
 
пен
 
қорытынды
 
субъективті
 
болса

бірде
-
бір
 
альтернатива
 
дұрыс
 
талғамды
 
болмауы
 
мүмкін

Бұл
 
жағдайда
 
басты
 
рөл
 
тəжірибе
 
мен
 
пікірге
 
беріледі

Менеджер
 
үшін
 
тиімді
 
шешімге
 
жету
 
əр
 
түрлі
 
альтернативтік
 
нұсқауларды
 
қарастыру
 
көп
 
жақты
 
процесс
 
сияқты

Зерттеуші
 
Т

Саймон

мəселені
 
шеше
 
отырып
 
басшы
  «
мақсимизациялық
» 
емес
 
«
қанағаттанарлық
» 
мінез
-
құлыққа
 
мойын
 
ұсынатынын
 
көрсетеді

Негізінде
 
тиімді
 
шешім
 
барлық
 
жөнді
 
альтернативалар
 
мен
 
ақпаратты
 
 
105


ескеруге
 
мүмкіндіктің
 
жоқтығы
 
мен
 
уақыттың
 
жетіспейшілігінен
 
табыла
 
бермейді

Осындай
 
шектеулерге
 
байланысты
 
басшы
 
іс
-
əрекеттің
 
қолайлы
 
бағытын
 
таңдайды

Тарату

Осыны
 
іске
 
асырғаннан
 
кейін
 
ғана
 
шешімнің
 
нағыз
 
құндылығы
 
белгілі
 
болады

Альтернативаны
 
таңдаумен
 
мəселелерді
 
шешу
 
процесі
 
аяқталмайды

іс
-
əрекеттің
 
бағытына
 
қарапайым
 
таңдау
 
жасау
 
мекеме
 
үшін
 
құндылығы
 
аз
 
болып
 
саналады

Қолда
 
бар
 
мүмкіндіктен
 
пайда
 
табу
 
немесе
 
мəселені
 
шешу
 
үшін
 
шешім
 
таратылуы
 
қажет

Іске
 
қатыстылармен
 
шешім
 
мойындалса

шешімді
 
іске
 
асырудың
 
тиімді
 
деңгейі
 
өседі

Кейбір
 
жағдайда
 
менеджер
 
атқарушы
 
адамға
 
шешімді
 
қабылдауды
 
жүктейді

Жиірек
 
менеджер
 
мекемеге
 
жəне
 
оның
 
əр
 
мүшесіне
 
оның
 
таңдауы
 
пайда
 
əкелетінін

мекемедегі
 
басқа
 
адамдарға
 
өзінің
 
көзқарасы
 
дұрыс
 
екендігін
 
дəлелдеуге
 
тура
 
келеді

Кейбір
 
менеджерлер
 
өз
 
көзқарасын
 
дəлелдеу
 
бос
 
уақыт
 
өткізумен
 
бірдей
 
деп
 
есептейді

бірақ
  «
дұрыс
 
болса
 
да

бұрыс
 
болса
 
да
 
мен
 
бастықпын
» 
деген
 
көзқарас
 
білімді
 
адамдар
 
əлемінде
 
жүрмейді

Осыған
 
қатысты
 
адамдар
 
өз
 
үлесін
 
қосып
 
не
 
істеп
 
жатқандарына
 
қатты
 
сенгенде
 
ғана
 
тиімді
 
тарату
 
мүмкіндігі
 
əлдеқайда
 
өседі

Сондықтан
 
процесті
 
қабылдауға
 
басқа
 
адамдарды
 
тартып

шешімді
 
мойындату
 
жақсы
 
əдіс
 
болып
 
табылады

Менеджердің
 
ісі
 
кім
 
шешімді
 
тарататынын
 
таңдау

Бірақ

қолдау
 
жасау
 
шешімі
 
қабылдаудың
 
кепілдемесі
 
бола
 
алмайды

Шешімді
 
толық
 
іске
 
асыру
 
бүкіл
 
басқару
 
процесін

əсіресе
 
мотивациялық
 
жəне
 
ұйымдастыру
 
функцияларын
 
іске
 
қосуды
 
талап
 
етеді

 

жүктеу 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   18   19   20   21   22   23   24   25   26




©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет
рсетілетін қызмет
халықаралық қаржы
Астана халықаралық
қызмет регламенті
бекіту туралы
туралы ережені
орталығы туралы
субсидиялау мемлекеттік
кеңес туралы
ніндегі кеңес
орталығын басқару
қаржы орталығын
қаржы орталығы
құрамын бекіту
неркәсіптік кешен
міндетті құпия
болуына ерікті
тексерілу мемлекеттік
медициналық тексерілу
құпия медициналық
ерікті анонимді
Бастауыш тәлім
қатысуға жолдамалар
қызметшілері арасындағы
академиялық демалыс
алушыларға академиялық
білім алушыларға
ұйымдарында білім
туралы хабарландыру
конкурс туралы
мемлекеттік қызметшілері
мемлекеттік әкімшілік
органдардың мемлекеттік
мемлекеттік органдардың
барлық мемлекеттік
арналған барлық
орналасуға арналған
лауазымына орналасуға
әкімшілік лауазымына
инфекцияның болуына
жәрдемдесудің белсенді
шараларына қатысуға
саласындағы дайындаушы
ленген қосылған
шегінде бюджетке
салығы шегінде
есептелген қосылған
ұйымдарға есептелген
дайындаушы ұйымдарға
кешен саласындағы
сомасын субсидиялау