Рахымбаев а. Б

асыру
 
қажеттілігі
 
жəне
 
олардан
 
тартылу
 
жөніндегі
 
ойластырылған
 
қорытынды
. 
Шешім
 
қабылдау
 
қажеттілігі
 
соған
 
байланысты
 
мəселелердің
 
баршылығымен
 
анықталады
, 
яғни
 
ненің
 
бар
 
жəне
 
ненің
 
болуы
 
керек
 
тəжірибелік
 
сұрақтарымен
 
сипатталады
. 
Мысалы
, 
мұндай
 
ашықтық
 
ұйымның
 
өз
 
мүшелері
, 
іскерлік
 
серіктестері
 
жəне
 
жалпы
 
қоғамның
 
тұтастай
 
сол
 
ұйымынан
 
күткен
 
мүмкіндіктері
 
мен
 
оның
 
күткен
 
ойларда
 
қанағаттандыру
 
қабілеттілігінің
 
арасында
 
болуы
 
мүмкін
. 
Мəселе
 
əрдайым
 
белгілі
 
бір
 
мағынада
  (
не
?) 
нақты
 
бір
 
жермен
 
(
қайда
?) 
байланыстылығында
 
пайда
 
болуы
 
жəне
 
шешілу
 
уақытымен
, 
қайталану
  (
қашан
?) 
жылдамдығымен
; 
мөлшерлік
 
параметрлерімен
 
(
қанша
?) 
соған
 
қатысты
 
адамдардың
 
аясымен
  (
кім
?) 
болады
. 
Бұл
 
адамдар
 
мəселенің
 
тууына
 
себепкер
, 
сақталуында
 
қызығушылығы
 
бар
 
оның
 
шешілуіне
 
жол
 
табушылар
 
болуы
 
мүмкін
 
əдетте
. 
Мəселенің
 
туу
 
себебі
 
не
 
оны
 
шешудің
 
жолдары
 
немесе
 
екеуі
 
де
 
анық
 
болмайды
. 
 
Мəселенің
 
туу
 
алғышарттары
 
Мəселе
 
қайда
 
бар
 
Мəселе
 
неде
 
жоқ
? 
Алғышарттардың
 
табиғатын
 
максималды
 
спецификалық
 
ашып
 
беру
 
Мəселе
 
дегеніміз
 
не
? 
Өзімен
 
нені
 
түсіндірмейді
? 
Алғышарттардың
 
қашан
 
көрінгендігін
 
айқындау
 
Қашан
 
көрінеді
? 
Қашан
 
көрінбеді
? 
Қай
 
жерде
 
көрінгендігін
 
анықтау
 
Қайда
 
көрінді
? 
Қайда
 
көрінбеді
? 
Неге
 
əсер
 
еткендігін
 
көрсету
 
Неге
 
əсерін
 
тигізді
? 
Неге
 
əсерін
 
тигізбеді
? 
Болған
 
қандай
 
да
 
бір
 
өзгерістерді
 
көрсету
 
Алғышарттарға
 
байланысты
 
өзгерістер
 
Басқа
 
да
 
өзгерістер
 
Бұл
 
алғышарттар
 
себебін
 
түсіндіре
 
ме
 
Иə
 
Егер
 
жоқ
 
болмаса
, 
басқа
 
себептерін
 
іздеу
 
  
Сондықтан
 
шешім
 
табу
 
мəселелердің
 
өзіндік
 
құрылымын
 
түсіну
 
мен
 
оның
 
жеке
 
элементтерінің
 
ішкі
 
өзара
 
байланысына
 
жол
 
ашатын
 
арнайы
 
зерттеулерді
 
қажет
 
етеді
. 
Кепнер
 
мен
 
Трего
 
мəселені
 
айқындаудың
 
қызықты
 
алгоритімін
 
жасап
 
шығарды
. 
 
Ұйымдық
 
шешімдер
 
 
Нəтижелі
 
шешім
 – 
коммерциялық
 
кəсіпорынның
 
тіршілік
 
етуінің
 
кепілі
. 
Бұлар
 
басқарудың
 
əрекеттегідей
 
өз
 
бөлімшелерінің
 
жемісті
 
еңбегіне
 
қажет
 
шешімдер
 
шығаруды
, 
ал
 
жаңа
 
бастаған
 
басқарушы
 
 
98

шешімнің
 
маңызын
 
тез
 
түсініп
, 
дұрыс
 
шешім
 
қабылдаудың
 
қиын
 
екендігін
 
сезінеді
. 
шешім
 
қабылдау
 – 
басқарушының
 
күнделікті
 
жұмысының
 
бөлігі
. 
Профессор
 
Ф
. 
Харисонның
 
айтуы
 
бойынша
 
шешім
 
қабылдау
 
бұл
 – 
əр
 
түрлі
 
ұйымның
 
басқаруындағы
 
интегралды
 
бөліп
, 
берілген
 
аумақтағы
 
жауаптылық
 
менеджерді
 
менеджер
 
еместен
 
жəне
, 
ең
 
бастысы
, 
нəтижелі
 
жұмыс
 
атқаратын
 
менеджерді
 
өзінен
 
белсендігі
 
төмен
 
қызметтесінен
 
ерекшелейді
. 
Профессор
 
Минсбергтің
 
нұсқауы
 
бойынша
, 
əрбір
 
басқарушының
 
тұлғааралық
 
қарым
-
қатынаста
, 
ақпарат
 
алмасуында
 
жəне
 
шешім
 
қабылдауында
 
өзгеше
 
орны
 
бар
. 
Шешім
 
қабылдау
 
тұрғысында
 
Минсберг
 
басқарушының
 
төрт
 
түрін
 
ашып
 
көрсетті
: 
кəсіпкер
, 
жұмыстағы
 
кемшіліктерді
 
қалпына
 
келтіруші
 
маман
, 
қорларды
 
таратушы
 
жəне
 
келісімге
 
келтіруші
 
маман
. 
Менеджердің
 
жұмыс
 
сипаты
 
өзі
 
тұрған
 
басқару
 
деңгейіне
 
байланысты
  
болғандықтан
, 
түрлі
 
деңгейде
 
қабылданатын
 
шешімдер
 
түрінің
 
өзгешелігі
 
болады
. 
Шешім
 
қабылдау
 
процесі
 – 
альтернативаларды
 
таңдауында
. 
Бұл
 
негізінде
 
бірнеше
 
сұраулардың
 
жауабы
. 
Бүгінгі
 
күрделі
 
əрі
 
шапшаң
 
өзгеретін
 
ұйымдардың
 
өмірінде
 
көптеген
 
альтернативалар
 
менеджерлердің
 
қоластында
 
сондықтан
, 
адамдар
 
тобының
 
алдына
 
мақсат
 
қайып
 
жəне
 
оған
 
жету
 
үшін
 
көптеген
 
сұрауларға
 
жауап
 
беру
 
қажет
. 
Əрбір
 
басқарушылық
 
қызмет
 
өмірде
 
іске
 
асырылуы
 
тиіс
 
бірнеше
 
жалпы
 
маңызы
 
бар
 
шешімдермен
 
байланысты
. 
Ұйымдық
 
шешім
 
дегеніміз
 – 
əрбір
 
басқарушының
 
өзіндік
 
қызметіне
 
сəйкес
 
міндеттерді
 
орындауындағы
 
таңдау
. 
Ұйымдық
 
шешімнің
 
мақсаты
 – 
ұйым
 
алдына
 
қойылған
 
міндеттердің
 
іске
 
асыруын
 
қамтамасыз
 
ету
. 
Сондықтан
, 
нəтижелі
 
ұйымдық
 
шешім
 
шынымен
 
іске
 
асырылған
 
жəне
 
соңғы
 
мақсаттарға
 
жетуге
 
үлкен
 
үлесін
 
қосқан
 
таңдау
 
болып
 
табылады
. 
Ұйымдық
 
шешімді
 
бағдарланған
 
ұйымдық
 
жəне
 
бағдарламаған
 
деп
 
бөліп
 
қарастыруға
 
болады
. 
А
. 
Бағдарланған
 
шешім
. 
Нобель
 
лауреаты
 
Г
. 
Сайман
 
шешімді
 
құрылымдық
 
жағынан
 
түсіндіру
 
үшін
 
компьютерлік
 
технология
 
тілінен
 
алынған
 
терминді
 
пайдаланды
. 
Бағдарланған
 
шешім
 
дегеніміз
 – 
математикалық
 
теңдеуді
 
шешу
 
барысында
 
қолданылатындай
 
белгілі
 
бір
 
тəрізді
 
іс
-
əрекеттерді
 
іске
 
асыру
 
қорытындысы
. 
Əрекеттегідей
, 
мүмкін
 
болатын
 
альтерантивалар
 
саны
 
шектелген
, 
таңдау
 
ұйымның
 
оның
 
алдына
 
қойған
 
бағыттары
 
шегінде
 
жасалуы
 
тиіс
. 
Мысалға
, 
аурухана
 
инспекторы
 
медбикелер
 
мен
 
санитарлардың
 
жұмыс
 
графигін
 
құрған
 
кезде
 
аурулар
 
саны
 
мен
 
күтуші
 
қызметкер
 
арасындағы
 
белгілі
 
бір
 
ара
-
қатынасын
 
талап
 
ететін
 
формулаға
 
сүйенуі
 
мүмкін
. 
Егер
 
аурухана
 
тəртібі
 
бойынша
 5 
ауруға
 1 
медбикеден
 
келсе
, 
 
99

шешім
 
автоматты
 
түрде
 
қабылданады
, – 50 
ауруы
 
бар
 
қабатқа
 10 
медбике
 
болуы
 
керек
. 
Сол
 
сияқты
 
егер
 
қаржы
 
бөлімінің
 
басшысына
 
сол
 
уақытта
 
дəл
 
ненің
 
инвестициялық
 
капиталға
 
кірісті
 
қамтамасыз
 
етіп
 
отырғанына
 
қарай
 
артық
 
ақшаны
 
депозиттік
 
сертификатқа
, 
муниципалитет
 
облигацияларына
 
жəне
 
кəдімгі
 
акцияларға
 
салуды
 
талап
 
етсе
, 
таңдау
 
əр
 
вариантты
 
ғана
 
есептеу
 
нəтижелері
 
мен
 
анықтап
 
жəне
 
ең
 
ыңғайлысы
 
белгіленеді
. 
Бағдарламаны
 
нəтижелі
 
ұйымдық
 
шешімдер
 
қабылдауға
 
маңызды
 
көмекші
 
құрал
 
деп
 
есептеуге
 
болуы
. 
Шешімнің
 
қандай
 
болу
 
керектілігін
 
анықтап
, 
басшылық
 
қате
 
жіберу
 
ықтималдығын
 
азайтады
. 
Сондай
-
ақ
 
уақыт
 
үнемделеді
, 
себебі
 
сəйкес
 
жағдай
 
туындаған
 
кезде
, 
бағынушылар
 
жаңа
 
дұрыс
 
процедура
 
жасап
 
жатпайды
. 
Сондықтан
, 
басшылық
 
жиі
 
шешімдерді
 
белгілі
 
бір
 
ретпен
 
қайталанып
 
отыратын
 
жағдайға
 
қарай
 
бағдарлайды
. 
Басшының
 
шешім
 
қабылдау
 
процедурасы
 
шын
 
мəнінде
 
керек
 
жəне
 
дұрыс
 
екендігіне
 
сенімі
 
болуы
 
керек
. 
Егер
 
бағдарланған
 
процедура
 
керек
 
емес
 
жəне
 
дұрыс
 
болмаса
, 
соған
 
сүйеніп
 
қабылданған
 
шешім
 
нəтижелі
 
болмайтыны
 
анық
. 
Ал
 
менеджер
 
болса
 
өз
 
жұмыскерлері
 
жəне
 
қабылдаған
 
шешімі
 
ықпалын
 
тигізген
 
ұйымнан
 
тыс
 
адамдар
 
арасында
 
беделін
 
жоғалтады
. 
Сонымен
 
қатар
, 
осы
 
əдіс
-
тəсілді
 
қолданушыларға
 
бағдарланған
 
шешім
 
қабылдау
 
тəсілінің
 
негізі
 
жөнінде
 
айтқаны
 
жөн
. 
Шешім
 
қабылдау
 
процедурасына
 
байланысты
  «
неге
» 
деп
 
басталатын
 
сұраққа
 
жауап
 
бере
 
алмаушының
 
бұл
 
процедураны
 
қабылдауы
 
тиіс
 
адамдар
 
арасында
 
түсінбеушілік
 
туғызады
. 
Нəтижелі
 
ақпарат
 
алмасу
 
нəтижелі
 
шешім
 
қабылдауды
 
көтереді
. 

жүктеу 1,91 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: