Меморганның сыбайластықпен қатысы жоқ рейтингісі
Мемлекеттік кіріс органдарының сыбайластықпен қатысы жоқтығын («Салық (кеден) органдарының сыбайластықпен қатысы жоқ дегенге келісесіз бе? –д еген сұраққа жауап») қызметті алушылар 8,4 балл деңгейінде (10 балдық шкала) бағалады. Сұхбаткерлердің пікірі бойынша салық органдарының сыбайластықпен қатысы жоқ деген пікірлері (8,8) балл кеден органдарына (7,9 балл) қарағанда 1,1 балға артық.
Меморганның сыбайластықпен қатысы жоқ деп түсінік бойынша бизнес пен тұрғындар арасында айтарлықтай айырмашылық жоқ. Алайда тұрғындар кеден қызметтерін (7,6 балл) салық қызметтерімен (9 балл) салыстырғанда төмен бағалайды. Сондықтанда халық үшін кеден қызметтерін алу күрделі екендігі туралы қорытынды шығаруға болады, шекарадағы кеден қызметі автоматтандырылмаған, сол сияқты жеке тұлғаларға арналған салық қызметтерінің көбісі қағаз жүзінде орындалады.
23-кесте. Мемлекеттік кіріс органдарының сыбайластықпен қатысы жоқтығғын бағалау, орташа балл
|
Бизнес
|
Халық
|
Орташа
|
Салық қызметтері
|
8,7
|
9,0
|
8,8
|
Кеден қызметтері
|
8,0
|
7,6
|
7,9
|
Орташа
|
8,8
|
7,9
|
8,4
|
Сыбайластықпен қатысы жоқ қызметтерге салық төлеушілерді тіркеу (9,1 балл) және ЖТ арналған қарызының бар/жоғы туралы анықтама беру (9 балл) жатады. Ал кеден қызметіне байланысты ең жоғары балға «Есептесулердің салыстырма актілерін беру» жатады (8,5 балл).
12-диаграмма. Қызмет бойынша сыбайластықпен қатысы жоқты бағалау, орташа балл
Сыбайластықпен қатысы жоқ туралы сұраққа жауап беру де жоғары, бірақ теріс таңбада сыбайластық деңгейісен арақатынас орнатқан (сыйақы немесе таныс арқылы қызмет көрстеу, r=-0,934), сондай-ақ сыбайластықты мәселе ретінде көрсетті (r=-0,941). Сондықтанда сыбайластықпен қатысы жоқ жәіне сыбайлас жемқорлық мәселе ретінде туралы тәртіппен келіскен осы сұрақтар болжалмалы әлеуетке ие, сыбайлас жемқорлық деңгейі туралы пікір білдіруге мүмкіндік береді.
Мемлекетік кіріс органдарының сыбайластықпен қатысы жоқ көшбасшы болып Қостанай, Солтүстік Қазақстан және Павлодар облыстары табылады (әрқайсысы 9,9 балға ие). Астана қаласында (6,8 балл), Ақтөбе (7) мен Жамбыл (7,1) облыстарында басқа балдармен салыстырғанда сыбайластықпен қатысы жоқ көрсеткіш төмен.
13-диаграмма. Сыбайластықпен қатысы жоқ өңірлер, балдар
Салық қызметтері бойынша бизнес және тұрғындар бойынша ең төменгі көрсеткіштермен Астана қаласы (7,1 балл), Шығыс Қазақстан (7,3 балл) және Ақтөбе облыстары (7,7 балл) ерекшеленді.
24-кесте. Сауалнама жүргізілген жерлерге қатысты өңірлерге және қызметтерге шаққандағы сыбайластықпен қатысы жоқ түсінікті қабылдау, 10 балдық шкала бойынша орташа балл
|
Салық қызметтері
|
Кеден қызметтері,
Бизнес
|
Орташа
|
Бизнес
|
Халық
|
Орташа
|
Астана қ.
|
6,8
|
7,3
|
7,1
|
6,5
|
6,8
|
Алматы қ.
|
9,5
|
9,4
|
9,5
|
9,4
|
9,4
|
Ақмола обл.
|
9,3
|
9,5
|
9,4
|
9,6
|
9,5
|
Ақтөбе обл.
|
7,6
|
7,3
|
7,5
|
6,5
|
7,0
|
Алматы обл.
|
8,6
|
9,8
|
9,2
|
6,4
|
7,8
|
Атырау обл.
|
7,9
|
7,8
|
7,9
|
6,5
|
7,2
|
ШҚО
|
7,0
|
7,9
|
7,5
|
7,9
|
7,7
|
Жамбыл обл.
|
7,7
|
7,7
|
7,7
|
6,5
|
7,1
|
БҚО
|
9,7
|
9,7
|
9,7
|
8,7
|
9,2
|
Қарағанды обл.
|
9,1
|
9,4
|
9,3
|
9,3
|
9,3
|
Қостанай обл.
|
9,9
|
9,9
|
9,9
|
9,9
|
9,9
|
Қызылорда обл.
|
9,6
|
9,6
|
9,6
|
9,6
|
9,6
|
Маңғыстау обл.
|
7,8
|
8,2
|
8,0
|
6,6
|
7,3
|
Павлодар обл.
|
9,9
|
9,8
|
9,9
|
9,9
|
9,9
|
СҚО
|
9,9
|
9,9
|
9,9
|
9,9
|
9,9
|
ОҚО
|
9,4
|
9,3
|
9,4
|
8,0
|
8,7
|
Орташа
|
8,9
|
8,9
|
8,9
|
8,3
|
8,6
|
Кеден қызметтері бойынша (шекарадағы кедендік бақылау қызметін есепке алмағанда) осы көрсеткіштің аутсайдері болып Алматы облысы (6,4 балл), Жамбыл, Ақтөбе, Атырау облыстары табылады (әрқайсысы 6,5 балдан).
Сыбайластықтың деңгейін ыңғайлы түрде түсіну үшін 8-9-10 балмен (10 балдық шкала бойынша) бағалаған сұхбаткерлердің үлесін қарастыру керек. Сондықтанда бұдан әрі 8-9-10 балдармен меморганның сыбайластықпен қатысы жоқтығын бағалаған сұхбаткерлердің үлесі сыбайластықтың төменгі деңгейі деп алынатын болады. Мұндай жағдайда мемлекеттік кіріс органдарының сыбайластықпен қатысы жоқ деп белгілеген сұхбаткерлердің үлесі 66,7%: 73,5%-ы салық қызметтері бойынша, ал 58,6%-ы кеден қызметтері бойынша.
25-кесте. Меморганның сыбайластықпен қатысы жоқтығы, %
|
Бизнестің бағалауы
|
Халықтың бағалауы
|
Орташа
|
Салық қызметтері
|
67,5
|
83,2
|
73,5
|
Кеден қызметтері
|
59,2
|
55,8
|
58,6
|
Орташа
|
63,1
|
75,5
|
66,7
|
Салық қызметтері бойынша ең жоғары сыбайластықпен қатысы жоқ деңгей салық тіркеушілер – 88,25%, салық берешегі жоқ/бар туралы анықтама беру – 85,7% бойынша байқалады, ал кеден қызметтері бойынша – есептесулердің салыстырмалы актісін беру – 73,7% деңгейінде.
26-кесте. Қызметтер бойынша сыбайластықпен қатысы жоқтығы, %
Салық қызметтері
|
ЖК тіркеуге алу
|
78,6
|
Салықтың төленген сомасын шегеру және
қайтару
|
80,2
|
Заңды тұлғаны тарату, ЖК қызметін
тоқтату
|
78,2
|
Салық төлеушіні тіркеу
|
88,2
|
Салық берешегі жоқ (бар) туралы анықтама
беру
|
85,7
|
Кеден қызметтері
|
Тауарларды кедендік тазалау және шығару
|
67,7
|
Есептесулердің салыстырмалы актілерін беру
|
73,7
|
Тауарларды жіктеу жөнінде алдын ала шешімдер қабылдау
|
71,1
|
Тауардың құнына байланысты қосымша тексеріс жүргізу
|
68,9
|
ЗТ шекарада кедендік бақылау
|
54,6
|
ЖТ кедендік бақылау
|
67,7
|
Достарыңызбен бөлісу: |
