ҚР Қылмыстық іс жүргізу қҰҚЫҒы пәні бойынша дәрістер конспектісі

Егер үкім сотталушы (ақталушы) білмейтін тілде оқылса, онда аудармашы үкім жарияланысымен немесе ілеспе түрде оны сотталушының ана тіліне немесе ол білетін басқа тілге дауыстап аударуға тиіс.

Төрағалық етуші сотталушыға (ақталушыға) процестің басқа да қатысушыларына үкімге шағым жасаудың тәртібі мен мерзімін, сот отырысының хаттамасымен танысу және оған ескертулер жасау құқығын, сондай-ақ істі апелляциялық қарауға қатысу туралы өтініш беру құқығын түсіндіреді.

Ақталушыға оның заңсыз ұстаумен, айыпкер ретінде тартумен, бұлтартпау шараларын қолданумен, сотқа заңсыз тартумен келтірілген зиянның орнын толтыруға деген құқығы, сондай-ақ осы құқықты жүзеге асыру тәртібі түсіндірілуге тиіс.

Егер сотталушы ерекше жаза түрі - өлім жазасына кесілген болса, төрағалық етуші оған кешірім жасау туралы өтініш беру құқығын түсіндіреді.

Сотталушы ақталған кезде не жаза тағайындамай немесе жазаны өтеуден босатумен, сондай-ақ бас бостандығынан айырумен байланысты емес немесе бас бостандығынан шартты түрде айыруға жаза кесу арқылы айыптау үкімін тағайындаған кезде қамауда ұсталған сотталушы сот отырысы залында қамаудан дереу босатылуға жатады (ҚР ҚІЖК 385-бап).

Үкім жарияланғаннан кейін бес тәуліктен кешіктірмей оның көшірмесі сотталушыға немесе ақталушыға, қорғаушы мен айыптаушыға табыс етілуге тиіс. Егер сотқа аталған адамдардың өтініші түскен болса, үкімнің көшірмесі жәбірленушіге, азаматтық талапкерге, азаматгық жауапкерге және олардың өкілдеріне нақ сол мерзімде табыс етіледі.

Жеке қаулы алу. ҚР ҚІЖК-нің 387-бабына сәйкес сот оған негіз болған кезде кеңесу бөлмесінде жеке қаулы шығарады, онда мемлекеттік органдардың немесе лауазымды адамдардың, ұйымдардың немесе олардың басшыларының назарын іс бойынша анықталған заңның бұзылу фактісіне, қылмыс жасауға себепші болған және тиісті шаралар қабылдауды талап ететін себептер мен жағдайларға аударады.

Сот ісін талқылауда сот тараптарына айыппұл салынуы мүмкін.

Айыппұл негізінде сот процесіне келмеген, төрағалық етушінің тәртібіне бағынбаған жағдайда сот процесінің қатысушыларына салынады. Егер адамның іс-әрекетінен қылмыс жасауға себепші болатын әкімшілік теріс қылық анықталған жағдайда сот оған заңда көзделген жаза қолдануға құқылы.

Жеке қаулы, сондай-ақ сот анықтау, алдын ала тергеу жүргізу кезінде немесе істі төменгі сот қараған кезде жіберілген, азаматтардың құқықтарын бұзу және заңның басқа да бұзылуы байқалған кезде шығарылуы мүмкін.

Сот жеке қаулысымен ұйымдар мен еңбек ұжымдарының назарын жекелеген азаматтардың өндірістегі немесе тұрмыстағы теріс мінез-құлқына немесе олардын қызметтік не азаматтық борышын бұзуына аударуға құқылы немесе ұйымдар мен еңбек ұжымдарының назарына қылмыстың жолын кесуге немесе ашуға жәрдемдескен азаматтың азаматтық немесе қызметтік борышын өтеу кезінде көрсеткен жоғары саналылығы, ерлігі туралы жеткізе алады.

Жеке қаулы алуда сот тарапынан бақыланып отырады. ҚР ҚІЖК-нің 387 бабының 6-бөліміне сәйкес, жеке қаулы бойынша бір ай мерзімнен кешіктірілмей қажетті шаралар қабылдануы және оның нәтижелері туралы жеке қаулы шығарған сотқа хабарлануы тиіс.

Бас бостандығынан айыруға сотталған адамның кәмелетке толмаған балалары, қарт ата-анасы, қараусыз калған басқа да асырауыңдағылар бар болған кезде, сот айыптау үкімін қабылдаумен бір мезгілде аталған адамдарды қамқоршылыққа немесе туысқагдарының не басқа адамдарының немесе мекемелердің қорғаншылығына өткізу туралы, ал сотталушының қараусыз қалатын мүлкі немесе үй-жайы бар болған кезде оларды күзету жөнінде шара қолдану туралы қаулы шығарады.

Қажет болған жағдайда сот қылмыстың салдарынан жәбірленушінің ауыр жарақат алуына немесе қайтыс болуына байланысты оның қараусыз қалған кәмелетке толмаған балаларын, еңбекке жарамсыз ата-аналарын, қамқорлығындағы басқа да адамдарды орналастыру туралы, сондай-ақ жәбірленушінің мүлкі мен тұрғын үйін қорғау туралы қаулы шығарады.

Іске тағайындау бойынша қорғаушы қатысқан жағдайда, сот үкім қабылдаумен бір мезгілде сотталушыға заң көмегін көрсеткені үшін төлеуге жататын сыйақының мөлшері туралы қаулы шығарады.

1. 
   Сотталушыдан жауап алу.
   
2. 
   Сотталушының жауабың жариялау.
   
3. 
   Жәбірленушіден, куәдан жауап алу. Кәмелетке толмаған жәбірленуші мен куәдан жауап алу ерекшеліктері.
   
4. 
   Жәбірленушінің, куәнің жауаптарын жариялау.
   
5. 
   Сараптама тағайындау. Сарапшыдан жауап алу.
   
6. 
   Заттай дәлелдемелерді қарау. Жерлерді және тұрғын үйді қарау. Танытуға ұсыну, куәландыру, айғақтарды оқига болған жерде тексеру мен нақтылау, эксперимент жүргізу, сараптамалық зерттеу үшін үлгілер алу. Тергеу әрекеттерінің хаттамаларын және қүжаттарын жариялау.
   
7. 
   Дәлелдемелерді зерттеуді шектеу негіздері. Сот тергеуінің аяқталуы.
   
8. 
   Сот талқылауында істі қысқартылған тәртіппен қарау: түсінігі, негіздері.
   
9. 
   Сот жарыссөзінің мазмұны, тәртібі, олардың мазмұны. Сот жарыс сөзіне қатысушы тұлғалардың репликалары.
   
10. 
    Сотталушының соңғы сөзі: түсінігі, маңызы. Сот тергеуін қайта жаңғырту. Соттың үкімді шығару үшін кеңесу бөлмесіне кетуі.
    

1. 
   Апелляциялық өндіріс сатысының ұғымы, маңызы және міндеттері. Апелляциялық тәртіппен істерді қарайтын соттар. Бірінші сатылы соттың қаулысына жеке шағым мен наразылық беру. Апелляциялық қараудың пәні, және апелляциялық сатыда істі қараудың шегі. Істі апелляциялық сатыда қараудың мерзімі.
   
2. 
   Апелляциялық шағым мен наразылық: нысаны мен мазмұны. Апелляциялық сатылы сотта отырысты тағайындау. Істі апелляциялық сатыда қараудың іс жүргізу тәртіптері мен мерзімдері. Апелляциялық сатының өкілеттіктері. Бірінші сатылы соттың үкімін өзгерту мен жоюдың негіздері.
   
3. 
   Ақтау үкімін жою мен өзгертудің жағдайлары. Сот тергеуінің біржақтылығы мен толықсыздығы. Үкімде көрсетілген соттың тұжырымдары істің фактілі мән жайларына сэйкес келмеуі. Қылмыстық іс жүргізу заңын елеулі бүзылуы. Қылмыстық заңды дұрыс қолданбау. Сот тағайындаған жазаның сэйкес келмеуі.Қылмыстық қысқартумен айыптау үкімін жою. Жаңа сот талқылауына жіберуарқылы үкімді жою. Үкімді өзгерту.
   
4. 
   Апелляциялық қаулының мазмұны, оны шығарудың тәртібі. Апелляциялық сатылы соттың каулысын орындауды жүзеге асырудың тәртіптері. Апелляциялық сатылы сотта істі қайта қарау. Бастапкы үкім жойылганнан кейін бірінші сатылы сотта істі қарауы.
   

«Апелляция» термині латынның «арреііасіо» - жүгіну» деген сөзінен шыққан. Яғни бұл істі қараған төменгі сатыдағы соттың үкімін, қаулысы мен өзге де шешімін қайта қарау мақсатында жоғары тұрған аппеляциялық сотқа жүгіну табылады.

Аппеляциялық тәртіпте істі қарайтын сот үкімнің заңдылығын, негізділігін, әділдігін тек үкімге шағым берілген немесе наразылық білдірілген бөлігінде және тек шағым немесе наразылық білдірілген сотталушыларға қатысты ғана тексереді.

Егер істі қараған кезде заңсыз үкімнің қабылдануына алып келген сотталушылардың құқықтары мен занды мүдделерінің бұзылуы белгілі болса, сот занда көрсетілген ережелерді сақтай отырып, үкімді сондай-ақ шағым берілмеген, наразылық білдірілмеген бөлігінде де және шағым бермеген, наразылық білдірмеген адамдарға қатысты да жоюға немесе өзгертуге құқылы.

Сондықтан, аппеляциялық сатыдағы сот аппеляциялық шағымдар мен наразылықтар бойынша істің накты мән-жайын анықтаудың және қылмыстық занды қолданудың дұрыстығын, іс жүргізуді жүзеге асыру кезінде қылмыстық іс жүргізу заңы нормаларының сақталуын, істе бар және қосымша табыс етілген материалдар бойынша бірінші сатыдағы сот үкімінің немесе қаулысының заңдылығы мен негізділігін толық көлемінде тексереді.

Аппеляциялық өндірістің мәні мынада:

- Сот шешімдеріне шағым беру мен наразылық келтірудің еркіндігінде;

- Үкімнің зандылығы мен негізділігін міндетті тексеруде;

- Іс материаддарын тексеруде;

- Қосымша дәлелдемелерді қарастыру мүмкіндігінде;

- Сотталушының жазалау мерзімінің ұзартылуына немесе оған неғұрлым ауыр қылмыс жөніндегі занды (ҚР ҚК бабын) қолдануға жол бермеуде.

Сот шешімдеріне шағым беру мен наразылық келтірудің еркіндігі сот талқылауы тараптарынын екінші сатыдағы сотқа шағымдарын, ал прокурордың наразылығын еркін нысанда өз тілінде, жазбаша түрде бере алуынан көрінеді.

Үкімнің зандылығы мен негізділігін міндетті тексеру нысанының оның мазмұнына, дәлірек айтсақ алдын ала тергеу өндірісі мен сотта істі қарау барысында қылмыстық занды және қылмыстық іс жүргізушілік нормаларды дұрыс қолдануды білдіреді (ҚР ҚІЖК 405-бап).

Аппеляциялық өндірістің ревизиялық басы екінші сатыдағы сот барлық сотталғандарға, сонымен қатар үкімге шағымданбаған сотталғандарға да қатысты істі толық көлемінде тексереді, сондай-ақ сотталушының үкімді толығымен немесе кейбір бөліктеріне шағым келтіргеніне қарамастан сотталушыға қарсы тағылған барлық айыптарды қарастырады.

Сотталушының жазалау мерзімінің ұзартылуына немесе оған неғұрлым ауыр қылмыс жөніндегі занды (ҚК бабын) қолдануға жол бермеу соттың аппеляциялық тәртіпте істі қарай отырып жазаны күшейтіп ауырлатуға немесе неғұрлым ауыр қылмыс туралы заңды қолдануға құқығы жоқтығын, керісінше сот бірінші сатыдағы соттың шығарған үкімінің жазасын неғұрлым жеңіл жазаға алмастыруын, соған сәйкес неғұрлым жеңілдететін занды қолдануын көрсетеді.

- Төменгі тұрған соттардың үкімдері мен қаулыларына жоғары тұрған соттардың бақылау жасауы;

- жоғары тұрған соттардың жіберген қатесін жоғары сатыда өзгерте алу мүмкіндігі;

-тараптар жоғары тұрған соттардың барлық үкімдеріне шағымдана алады;

-Үкімдер мен өзге де сот шешімдеріне шағым жасау, наразылық келтіру адам құқықтар мен бостандықтарының сақталуын сот өндірісінде қамтамасыз етеді.

Аппеляциялық өндіріске қатысушы субъектілер. Үкімдер мен өзге де сот шешімдеріне шағым жасау құқығына ие субъектілер қатарына заң сотталушыны, ақталған адамды, оның қорғаушысы мен занды өкілін, жәбірленуші мен оның өкілін, азаматтық талапкер мен азаматтық жауапкерді, олардың өкілдерін жатқызады.

Наразылық білдіру құқығы істі қарауға мемлекеттік айыптаушы ретінде қатысушы прокурорға тиесілі. Қазақстан Республикасының Бас прокуроры мен оның орынбасарлары, облыс прокурорлары мен оларға теңестірілген прокурорлар мен олардың орынбасарлары, аудандардың прокурорлары және оларға теңестірілген прокурорлар мен олардың орынбасарлары істі қарауға қатысуына қарамастан өз құзыреті шегіңде үкімге наразылық білдіруге құқылы (ҚР ҚІЖК 396-бап).

Заң бойынша азаматтық талапкер мен азаматтық жауапкер немесе олардың өкілдері үкімнің азаматтық талапқа қатысты бөлігіне ғана шағымданады.

Ақталған тұлға үкімде көрсетілген себептер мен негіздерге ғана шағым бере алады.

Аудандық және оларға теңестірілген соттардың заңды күшіне енбеген үкімдеріне аппеляциялық шағымдарды, наразылықтарды облыстық және соларға теңестірілген соттардың қылмыстық істер жөніндегі алқасы қарайды.

Ал облыстық және соларға теңестірілген соттардың занды күшіне енбеген үкімдеріне аппеляциялық шағымдарды, наразылықтарды Қазақстан Республикасының Жоғарғы Сотының қылмыстық істер жөніндегі алқасы қарайды (ҚР ҚІЖК 397-бап).

Аппеляциялық шағымда, наразылықта:

1) шағым, наразылық, жолданып отырған сотгың атауы;

2)іс жүргізілгендегі жағдайы, тұрғылықты жері немесе жүрген жері көрсетіле отырып, шағым жасаған немесе наразылық келтірген адам туралы деректер;

3)шағым жасалып, наразылық келтіріліп отырған үкім немесе қаулы және осы шешімді шығарған соттың атауы;

4)үкімге, қаулыға толық немесе оның бір бөлігіне шағым жасалып, наразылық келтіріліп отырғанын көрсету;

5)шағым, наразылық келтірген адамның пікірінше сот үкімінің, қаулысының дұрыс еместігі неде екендігі жөніндегі дәлелдері және оның өтінішінің мәні;

6)арыз беруші өз талаптарына негіз ететін, соның ішінде бірінші сатыдағы сот зерттемеген дәлелдемелер;

7)шағымға, наразылыққа қоса тіркеліп отырған материалдардың тізбесі;

8)шағым мен наразылық келтірілген күн және шағым, наразылық келтірген адамның қолы болуға тиіс.

Жасалған шағым мен келтірілген наразылық осы талаптарға сәйкес келмеген жағдайда, олар берілген деп есептеледі, бірақ аяғына дейін ресімдеу үшін мерзімі көрсетіліп қайтарылады. Егер қайта жасалғаннан кейін аппеляциялық шағым, не наразылық аталған мерзім ішінде сотқа табыс етілмесе, олар берілмеген болып есептеледі.

Қылмыстық іс жүргізу кодексінің 399-бабына сәйкес бірінші сатыдағы соттың үкіміне шағымдар мен наразылықтар аппеляциялық тәртіпте үкім жарияланған күннен бастап он бес тәулік ішінде берілуі мүмкін, ал қамауда отырған сотталған адам оны өзіне үкім көшірмесі табыс етілген күннен бастап нақ сондай мерзімде бере алады.

Сонымен қатар, анықталған белгілі мерзімде шағым беру мен наразылық келтірудің үкімнің орындалуын тоқтата тұратыны естен шығармау керек.

Егер үкім немесе наразылыққа шағым келтірілсе және оларға шағым келтіру мерзімі аяқталмаса, оңда жоғары тұрған сот төменгі сатыдағы соттан істі талап ете алады.

Аппеляциялық шағымдар мен наразылықтар үкім шығарған сот арқылы беріледі. Алайда, шағым немесе наразылық тікелей аппеляциялық сатыдағы сотқа жіберілуі мүмкін. Осы жағдайларда аппеляциялық сатыдағы соттың оларды тікелей үкім шығарған сотқа жіберуі қажет.

Сот үкіміне шағым не наразылық келтірілген жағдайда сот айыпталушыны немесе ақталғанды, қорғаушыны, айыптаушыны, жәбірленушіні және онын өкілін, сондай-ақ егер шағым, наразылық олардың мүддесіне қатысты болса азаматтық талапкер мен азаматтық жауапкерді және олардың өкіддерін хабарландырады. Аталмыш тұлғаларға хабарламамен бірге шағымның, наразылықтың көшірмелері оларға жазбаша түрде қарсылық білдіру мүмкіндігі әрі мерзімі көрсегіле отырып танысу үшін жіберіледі.

Айыпталушының немесе жәбірленушінің не олардың өкілдерінің шағымға, наразылыққа қарсылығы іске қосылып тігіледі.

Тараптар шағым, наразылық негіздерін не басқа тараптың шағымына, наразылығына қарсы жазылған қарсылық негіздерін растау үшін сотқа жаңа материалдар табыс етуге немесе, егер іс аппеляциялық тәртіпте қаралатын болса, өздері атаған куәгерлер мен сарапшыларды сотқа шақыру туралы өтініш жасауға құқылы (ҚР ҚІЖК 401-бабы).

1) сот-психиатриялық сараптама тағайындауға;

2)егер істе бар және қосымша табыс етілген материалдар бойынша жүргізу мүмкін болса, өзге де сараптама тағайындауға;

3)сотталғанның, жәбірленушінің және іске қатысушы басқа да адамдардың денсаулық жағдайына, отбасы жағдайына және бұрынғы соттылығы туралы деректерге байланысты құжаттарды талап етіп алуға құқылы.

Сот отырысының хаттамасында ашылмаған жайлар болған және куәлардың (жәбірленушілердің) әртүрлі түсінуге мүмкіндік беретін айғақтары баяндалған жағдайда, сот өз бастамасымен немесе тараптардың өтініш жасауы бойынша ол адамдардан жауап алуға құқылы. Бұл жағдайда сотталғанның сот отырысына қатысуы міндетті. Жауап алудың алдында куәға, жәбірленушіге жалған айғақтар бергені және айғақтар беруден бас тартқаны үшін ҚР ҚК 351-бабының 2-бөлігінде және 352-бабында белгіленген тәртіппен жауапта болатыны ескертіледі. Олардың айғақтары хаттамаға түсіріледі, олар одан әрі дәлелдеме ретінде қарастырылады.

Қосымша материалдарды ұсыну кезінде тараптар бұл құжаттардың сипаттамасын, олардың қандай жолмен алынғаның олар не үшін қажет, қандай мақсатпен куәгерлер мен сарапшы шақырылып отыр соның бәрін көрсету қажет.

Бірінші сатыдағы сот үкімге шағым беру, наразылық келтіру мерзімінің біткенінен кейін тәуліктен кешіктірмей қылмыстық істі түскен шағымдар мен наразылықтармен, оларға қарсылықтармен бірге аппеляциялық сатыдағы сотқа жіберу керек және сот процесіне қатысушыларды аппеляциялық сатыда істі қараудың мерзімі, уақыты және орны туралы хабарлайды.

Шағым келтірген, наразылық берген тұлға аппеляциялық сатыда сот отырысының басталғанына дейін өзінің шағымын, наразылығын кері ала алады. Жоғары тұрған прокурор да төменгі тұрған прокурордың наразылығын кері ала алады.

Шағымды не наразылықты кері қайтарып алудың аппеляциялық сатыда істі қарау мүмкіндігін жоққа шығарады.

Үкімге шағым келтірген, наразылық білдірген тұлға сот отырысының басталғанына дейін өзінің шағымын, наразылығын өзгерте алады немесе жаңа дәлелдерімен, айғақтарымен толықтыра алады.

Үкімге шағым келтіру, наразылық білдіру мерзімін тұлғаның өткізіп алуы шағым не наразылықты соттың қараудан бас тартуына және оны шағым берушіге қайтаруына әкеліп соғады.

Шағым беруге, наразылық білдіруге арналған мерзім дәлелді себептермен өтіп кетсе, шағым беруге немесе наразылық келтіруге құқылы адамдардың өтіп кеткен мерзімді қалпына келтіру туралы үкімді қабылдаған сотқа өтініш жасауға құқығы болады. Мерзімді қалпына келтіру туралы өтінішті істі сот талқылауы кезінде төрағалық етуші төрешісі, ал ол ұзақ уақыт бойы болмаған кезде осы соттың басқа төрешісі сот мәжілісінде қарайды. Төрешісі өз кезегінде өтінішіі қозғаған адамды түсінік беру үшін шақыртуға құқылы.

Өтіп кеткен мерзімді қалпына келтіруден бас тарту туралы төрешісінің қаулысына жоғары тұрған сотқа шағым берілуі, наразылық келтірілуі мүмкін. Ал сот белгілі талаптарды сақтай отырып істі қарауға құқылы.

Бірінші сатыдағы соттың қаулысына шағымдану, наразылық білдіру. Ол жөнінде ҚР ҚІЖК 403-бабында көрсетіліп өткен. Бірінші сатыдағы соттың үкімінен немесе қаулысынан басқа үкімге шағымдану құқығы айыптаушыға, сотталушыға, ақталушыға, олардың қорғаушылары мен заңды өкілдеріне, жәбірленушіге және оның өкіліне тиесілі.

Аппеляциялық өндіріс ережелері бойынша бірінші сатыдағы соттың қаулысына жеке шағым, наразылық жоғары тұрған сотқа шағымданатын шешім шығарылған күннен бастап он бес тәулік ішінде беріледі және аппеляциялық іс жүргізу ережелері бойынша қаралады. Сот өз кезегінде қарау нәтижелері бойынша шағымды не наразылықты қанағатгандырусыз қалдыру туралы немесе өзгерту туралы қаулы шығарады.

Сонымен қатар, заң бойынша шағым беруге не наразылық біддіруге дәлелдемелерді зерттеу тәртібіне, процесс мүшелерінің өтініштеріне, сондай-ақ сот мәжілісі залындағы тәртіпті сақтауға қатысты сот отырысы барысында шығарылған қаулылар шағымдануға не наразылық білдірілуге жатпайды. Осы ережеден ауытқу болып соттың ақшалай айып салу туралы қаулысына шағымдану табылады, яғни соттың ақшалай айып салу туралы қаулысына шағымдануды қоспағанда.

Сот талқылауы кезіңде тараптар сот қаулысына шағымдарын немесе наразылықтарын береді, оларды қарау үкім шығарумен аяқталады. Осы жағдайларда үкімге шағымдану үшін белгіленген мерзім он бес тәуліктен соң іс аппеляциялық сатыдағы сотқа жіберіледі.

Заң егер үкім олардың мүдделерін қозғаса онда нақты осы істе тараптар болып табылмайтын тұлғалардың (айыпталушының немесе жәбірленушінің туысы) қаулыға шағымдануын да қарастырады.

Аппеляциялық сатыда істі қарау мерзімдері. Аппеляциялық шағым не наразылық бойынша облыстық не оған теңестірілген соттарға келіп түскен іс келіп түскен күннен бастап бір айдан кешіктірілмей қаралуға тиіс. Дәлелді себептер болған жағдайда бұл мерзім іс жүргізіп жатқан аппеляциялық сатыдағы соттың қаулысы бойынша бір айға ұзартылуы мүмкін. Қажет болған жағдайда істі аппеляциялық сатыда қарау мерзімін одан әрі ұзарту қылмыстық істер жөніндегі тиісті сот алқасы төрағасының немесе тиісті сот төрағасының қаулысымен жүзеге асырылуы мүмкін (ҚР ҚІЖК 406-бабы).

Аппеляциялық сатыдағы сот отырысын белгілеу (ҚР ҚІЖК 408-бабы). Бірінші сатыдағы сот аппеляциялық шағымдар мен наразылықтардың берілген мерзімінің біткенінен соң үкімге шағым немесе наразылыққа тараптардың қарсылықтары мен ұсынылған жаңа материалдарды қоса отырып қылмыстық істі аппеляциялық тәртіпте қаралу үшін облыстық не оған теңестірілген соттардың қылмыстық істер жөніндегі алқасына жібереді.

Бірінші сатыдағы сот жоғары тұрған соттың (облыстық соттың) келісімімен тараптарды істі қарау мерзімі, күні, орны жөнінде ескертеді. Аппеляциялық отырыстың уақыты мен орны туралы уақытылы хабарланған адамдардың келмеуі істі қарауға кедергі болмайды. Прокурордың аппеляциялық сатыдағы істерді қарауға қатысуы міндетті екендігін естен шығармау қажет.

Аппеляциялық шағым немесе наразылық бойынша қылмыстық іс құрамында үш төрешісі болатын жоғары тұрған соттың қылмыстық істер жөніндегі алқасымен тараптардың қатысуымен ашық сот отырысында қаралады, осы үш терешісінің біреуі төрағалық етеді.

Қамауда отырған сотталған адамның сот отырысына қатысуы немесе оны осы сот отырысына шақыру секілді мәселелерді аппеляциялық сатыдағы сот шешеді.

—егер жәбірленушінің (азаматтық талапкердің) аппеляциялық шағымында, прокурордың наразылығында сотталушының жағдайының нашарлауы жөніндеге мәселе қойылса;

— егер істі қарау бойынша сотқа дейінгі өндіріс және бірінші сатыдағы сотта істі қарау қорғаушының қатысуынсыз жүзеге асырылса ҚР ҚІЖК 408-баптың 3-бөлігінің 2-абзацы.

Өзге жағдайларда қорғаушының қатысуы ҚР ҚІЖК 71-бабында көзделген тәртіпте жүзеге асырылады. (Естен шығармау қажет ҚР ҚІЖК 408-баптың 3-бөлігінің 2 абзацы 2009 жылғы 1 -қаңтардан кешіктірілмей қолданысқа енгізіледі).

Аппеляциялық сатыдағы соттың отырысына үкімге шағымдану құқығы берілген барлық тұлғалар жіберіледі. Заң осындай құқықты сондай-ақ бірінші сатыдағы соттың шығарған үкімінен кейін аппеляциялық сатыдағы сотта сотталушының мүдделерін қорғауға міндеттенген сотталушының (ақталғанның) қорғаушысына немесе жәбірленушінің өкіліне де береді. Сот отырысында олардың өтініштері бойынша төрағалық етуші берілген шағымдары не наразылықтары жөнінде немесе шағым не наразылыққа тараптардың қарсылықтары жөнінде мәлімдеме жасауға және оны негіздеуге мүмкіндік береді.