Проект прт

2013 жылғы 24 желтоқсандағы

кезекті 25 сессиясының

№ 3 шешіміне қосымша

2011 жылғы 23 желтоқсандағы

№41/2 шешімімен бекітілген

Қызылорда қаласының 2011-2015 жылдарға

арналған даму бағдарламасы

Қызылорда қаласы, 2013 жыл

Мазмұны

БАҒДАРЛАМАНЫҢ ТӨЛҚҰЖАТЫ

Қызылорда қаласы өндірістік өңір болып табылады, мұнда жалпы облыста өндірілген өнеркәсіп өнімі көлемінің үлесі 94,5% құрайды. Өнеркәсіп өнімі көлемінде кен өндірісінің үлесі 95,8 %.

Индустрияландыру картасы шеңберінде құрылыс материалдарын шығаруға және ауыл шаруашылығы өнімдерін өңдеуге бағытталған ірі инвестициялық жобалардың жүзеге асырылуы өндеу өнеркәсібінің өсуіне мүмкіндік беріп, даму деңгейінің оң тенденциясы қалыптасты. Сәйкесінше, жоғары даму деңгейі құрылыс секторында байқалады, оның ішінде тұрғын үй құрылысы саласында.

Өндіріс саласында мұнай өндіру көлемінің төмендеуін айта кету керек, дегенмен өңірде электр энергияны өндіру көлемінің өсімі байқалады.

Қызылорда қаласы 2012 жылғы облыстық маңызы бар қалалар мен аудандар рейтингісінде әлеуметтік-экономикалық даму деңгейі бойынша – 1 орынға және серпінділік көрсеткіштері бойынша да 1 орынға ие болды.

Қызылорда қаласында Үдемелі индустриалды инновациялық даму бағдарламасы шеңберінде 2010-2013 жылдар ішінде Өңірдің индустрияландыру картасына енгізілген жалпы құны 13604 млн. теңгені құрайтын 11 жоба іске қосылды. Атап айтсақ, Казгермұнай акционерлік қоғамының газды тиімді пайдалану кешенінің 2-ші кезеңінің құрылысы, «Шапағат сүт» ЖШС–нің тәулігіне 30 тонна нан өнімдерін шығаратын зауыты, «УАД» ЖШС–нің битум және асфальтбетон зауыттары, «Азов Арал Агромаш» ЖШС-нің «ЖРВ-5 және ЖВП-4,9 күріш жаткаларын жинақтау өндірісі, «Шөгірлі» ШҚ-ның шағын сүт зауыты, «Алтын қамба Агроөнеркәсіп комбинаты» ЖШС-нің «Сауда логистикалық орталық және көкөніс сақтайтын қойма құрылысы», «КАИС Сервис» ЖШС-нің битум шығаратын зауыты, мал бордақылау алаңы мен шұжық цехы және спорт-сауықтыру кешені құрылысы (мұз аренасымен). Бұл өндірістерде жаңадан 413 жаңа жұмыс орындары ашылды.

Көлік әлеуетін негізгі сыртқы республикалық маңызды автомобиль жолдары, жергілікті маңыздағы автомобиль жолдары және қала көшелерінің жолдары құрайды.

Самара-Шымкент (Орал, Қызылорда арқылы Ақтөбеге) Қызылорда қаласын Батыс Қазақстанмен автомобиль байланысымен қамтамасыз етеді; Қызылорда-Павлодар (Жезқазған және Қарағанды арқылы) Қызылорда қаласын Орталық Қазақстанның аудандарымен автомобиль байланысын қамтамасыз етеді; Қызылорда-Шымкент-Алматы Қызылорда қаласын Оңтүстік Қазақстанның аудандарымен байланыстырады.

Сонымен қатар, қалаға жергілікті маңыздағы облыстың аудандарымен шаруашылық байланысты қамтамасыз етуші жолдар қосылған.

Болашақта жүк және транзитті көлік ағымдарын қаланың сыртына шығару мақсатында Қызылорда қаласын, сол жағалауды қамтитын сыртқы айналма автомобиль жолдарының жүйесі салынады.

2015 жылға дейін Қызылорда қаласы көшелерінің жолдарының 244 км жөндеуден өткізіледі.

Қалалық көлік жүйесін жетілдіру кіші габаритті көліктерді үлкен сыйымдылықты көліктерге ауыстыруды қажет етеді. 2010 жылы қоғамдық жолаушылар тасымалдауда микроавтобустардың үлесі 70 пайызды құраса, қазіргі уақытта 60 пайыз деңгейінде. Болашақта қалалық және қала маңындағы маршруттар автопаркін кезең-кезеңмен жаңалау жоспарлануда, сонымен қатар отандық өнім өндірушілердің көлік құралдармен автопаркті жаңалауды ұсынған компанияларға артықшылықтар ұсынылатын болады.

Бүгінде қаладағы шағын және орта кәсіпкерлік қалыптасқан экономикалық сала болып бағаланады. Шағын және орта бизнес халықтың жұмыспен қамтылуының, тауар мен қызметтің кең профилінің қалыптасуының, бюджет түсімдерін ұлғайтуды қамтамасыз етеді. Қаладағы шағын және орта кәсіпкерліктің даму көрсеткіштері қарқынды динамиканы көрсетеді.

Жыл басынан бері бөлшек сауда тауар айналымы 88,3 млрд.теңге немесе өткен жылмен салыстырғанда 15,3 пайыз өсімді қамтамасыз етті немесе облыс бойынша көрсеткіштегі үлесі 85 пайызды құрады.

Экономика саласындағы қызметкерлердің орташа айлық жалақысы 2013 жылдың қаңтар-қазан айларында 108479 теңгені құрап, облыстық деңгейден 112,2 пайызға артық болды. Атаулы жалақы индексі 106,6 пайыз болса, нақты мәнде 101 пайызды құраса, халықтың орташа жан басына шаққандағы номиналды ақшалай табыстары өткен жылмен салыстырғанда 6,7 пайызға, нақты ақшалай табыстары 0,9 пайызға өсті.

Макроэкономикалық жағдайдың жақсару жағдайында есепті кезеңде қалалық бюджет үшін кірістердің және шығыстардың өсуінің жалпы тенденциясы қалыптасты.

Экономикалық өсім қалалық бюджеттің кіріс бөлігін көбейтуге мүмкіндік беріп, бір жылда 12,8 млрд. теңгеге артып (1,5 есеге), 36,5 млрд. теңге деңгейінде қалыптасты. Өз кірістері бір жылда 1,6 млрд.теңгеге өсіп, 10 айдың қорытындысымен 16,3 пайызға артық орындалды. Білім саласының шығындары – 1,6 пайызға, әлеуметтік қамсыздандыру – 2,4 пайызға, тұрғын үй – коммуналдық шаруашылығы 1,5 есеге, көлік және коммуникация шығындары 4,0 есеге өсті. Жақын онжылдықта мұнай-газ өнеркәсібі елімізде экономикалық өсуді басты жылжытушы болып қалады. Болашақтағы аймақтың басты міндеті жетекші салалардағы дамудың индустриалдық және инновациялық импульстерін экономиканың басқа салаларына және әлеуметтік өміріне тиімді трансляциялау, жергілікті тауарлар мен қызметтерді тұтынудағы олардың ролін арттыру, халықты жұмыспен қамту мәселесі болып табылады.

Осыған байланысты мұнай және газ өндіруді көбейту үшін аймақта масштабты геологиялық барлау жұмыстарын жүргізу және жаңа кен орындарында көмірсутекті шикізатты өндіруді бастау мүмкіндіктерін зерттеу қажет.

Потенциалды пайдаланудағы стратегиялық міндет қала территориясы арқылы өтетін автомобиль жол тораптарын дамыту, тасымалдың инфраструктурасын дамыту.

Алайда, қалада бірқатар экономикалық және әлеуметтік мәселелер бар, осы бағдарлама соларды шешуге бағытталған. Қаланың әлеуметтік саласындағы жағдайды бағалай отырып, бұл материалдық –техникалық базаның әлсіздігінде екенін атап айтқан дұрыс, оны дамытуға, жетілдіруге және нығайтуға, жаңа обьектілер салуға бюджеттік қаржыландыру көлемі жеткіліксіз. Мектепке дейінгі мекемелердегі орын тапшылығы кезең-кезеңмен шешілуде.

Жыл сайын қала тұрғындарының мәдени және ақпараттық талаптар және оларды қанағаттандыру мүмкіндіктері арасындағы алшақтық өсіп келеді.

Ауыл клубтарының үштен бірі күрделі жөндеуді қажет етеді. Қаланың еңбек рыногындағы сұраныс пен ұсыныстың сай келмеуі, білікті жұмысшылар және техникалық кадрларға деген сұраныс, жұмысшы күші сапасының төмен болуы басты мәселе.

Ірі экономикалық міндеттерді шешуге және өңірдегі инновациялық процестерді дамытуға ғылыми потенциал толық шамада қатыспайды. Нақты өнім шығаруға экономиканың бағытталуы өте әлсіз. Қала экономикасы құрылымдарының жоғары диверсификациялануына қарамастан өнеркәсіпте шикізат салалары басымды роль атқарады, олар аралық өнімдерді шығарады (мұнай, газ).

Көліктік қызметтерге, электроэнергияға, жер және үй арендасына тарифтерді өсіру жағымсыз жағдайларды туындатады. Банктердің несие ресурстарын көптеген кіші кәсіпорындар ала алмайды.

«Батыс Европа-Батыс Қытай» мегажобасы шеңберінде қала аумағында асфальт, битум шығаратын зауыттардың саны өскен. 2010 жылы іске қосылған асфальт және битум зауыты жылына 204 мың тоннаға жуық өнім шығарса, 2011 жылы «КАИС Сервис» мекемесімен қосылған асфальт зауыты жылына 63 мың тонна асфальт өнімін шығаруда. Жыл басынан бері қала бойынша асфальт және битум өндіру өткен жылмен салыстырғанда 37,8 пайызға артқан.

Сонымен қатар индустрияландыру картасынан тыс соңғы үш жыл көлемінде экономиканың басқа салалары (өндіріс, сауда, қызмет көрсету) бойынша жалпы құны 2180,8 млн.теңгені құрайтын 15 нысан іске қосылып, 527 жаңа жұмыс орны ашылды. Олардың қатарында «Модульдік типтегі газ толтыратын бекеттің құрылысы», қағаз өнімдері мен салафан пакет шығаратын цехы, шағын кондитерлік цехы, жылыжайлар құрылысы, темір-бетон бұйымдарын шығаратын зауыты, Бизнес орталық және мейрамханалар, сауда орталықтары мен ойын сауық кешені және тағы басқа нысандар бар.

«Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы шеңберінде несиенің пайыздық ставкасын мемлекеттік бюджет қаржысы есебінен субсидиялау бойынша Қызылорда облысы бойынша 6203,3 млн.теңгені құрайтын 100 жоба мақұлданса, оның 80,2 пайызы немесе 4977,1 млн.теңгені құрайтын 77 жобасы Қызылорда қаласының үлесінде.

2010-2012 жылдар көлемінде «Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы шеңберінде бағдарламаның «Өндірістік инфрақұрылымды дамыту бойынша жұмыстар жүргізу» бағыты бойынша Индустриалдық аймақты қажетті инфрақұрылыммен қамтамасыз ету мақсатында республикалық бюджеттен 1256,0 млн.теңгеге жол құрылысы салынып, электр желілері құрылысы жүргізілуде. Өнеркәсіп алаңы бойынша 600,4 млн.теңгеге жоба сметалық құжаттары әзірленіп, аймақтық үйлестіру кеңесінің шешімімен қаржы бөлінген. Сыртқы инженерлік инфрақұрылым жеткізу үшін электр, газдандыру, телефон, ауыз су желілері, кәріз жүйесін жеткізу жұмыстары аяқталған. Бүгінгі күні көшені жарықтандыру, газ құбырын сынау, жолдың қатты қабатын төсеу жұмыстары атқарылуы қажет.

Бұл аймақтарда ірі өндірістік жобалар орналасатын болады. Олардың қатарында «Инновациялық құрылыс материалдарын шығаруға арналған өндірістік-құрастыру цехы», «Асфальтбетон зауыты», «Құрылыс материалдарын, металл черепицасы мен профнастил шығаратын цех», «Құрылыс блоктары мен брусчатка өндірісі», «Ірі торапты электр насос қондырғыларын жинау цехы» жобалары бар.

2013 жылы индустрияландыру картасынан тыс жалпы құны 1 659,3 млн.теңгені құрайтын 2 жоба іске қосылып, 65 жаңа жұмыс орны ашылды. Олар:

-мал бордақылау алаңы және шұжық цехы, құны 200 млн.теңге, 15 жаңа жұмыс орны;

-спорт-сауықтыру кешені құрылысы (мұз аренасымен) құны 1 459,3 млн.теңге, 50 жаңа жұмыс орны.

«Бизнестің жол картасы 2020» бағдарламасы аясында 2013 жылы Қызылорда қаласы бойынша жалпы құны 4 973,5 млн. теңгені құрайтын 26 жоба жүзеге асырылып, жаңадан 889 жұмыс орындары ашылды.

2014-2015 жылдары картадан тыс жалпы құны 9423,4 млн.теңгені құрайтын 11 жобаны іске қосу жоспарланды. Жаңадан 569 жұмыс орнын ашу көзделуде. Сонымен қатар Аймақтық үйлестіру кеңесіне жалпы құны 2783,1 млн.теңгені құрайтын 5 жоба жолданып, оң қорытындысы алынды. Бұл жобалар 2014-2015 жылдар ішінде картадан тыс жүзеге асырылатын жобалар тізіміне енгізілді. Жобалар іске қосылған уақытта 126 жұмыс орындары ашылады.

Өнеркәсіп. 2011 жылы 1 021609,1 млн.теңгенің өнеркәсіп тауарларын өндірілді, 2012 жылы 1043396,7 млн. теңге көлемінде, өнім көлемі өткен жылдың салыстырмалы кезеңімен 100,5 пайызды құрады. 2013 жылы 10 айында қаланың өнеркәсіп кәсіпорындары 1044882,3 млн. теңгенің өнеркәсіп тауарларын өндіріп, өнім көлемі 2012 жылдың салыстырмалы кезеңімен 98,7 пайызды құрады.

Есепті айда 8802,8 мың тонна мұнай өндіріліп, салыстырмалы кезеңнен 97,1 пайызды құрады, табиғи газ өндіру 1222,7 млн. куб метрді құрап, 2012 жылдың салыстырмалы кезеңімен 94,4 пайызды құрады. Кен өндіру саласындағы мұнай және газ конденсатын өндіруші «ПетроҚазақстанҚұмкөлРесорсиз» АҚ, «ТорғайПетролеум» АҚ, «Қазгермұнай», КАМ, КОР, СНПС Айдан мұнай ірі компаниялары қала аумағында жұмыс жасайды.

Қаладағы құрылыс материалдарын өндіруші кәсіпорындар силикат және күйдірілген кірпіш, темірбетон бұйымдары мен әртүрлі фракциялы қиыршықтас, асфальтбетон, полимерқұбырлар, ағаш және ұсталық бұйымдар т.б. құрылысқа қажетті заттарды шығарумен айналысады.

Қазіргі уақытта қалада құрылыс материалдарын мыналар шығарады:

- темірбетон бұйымдары мен тауарлық бетон шығару бойынша («Құрылыс» АҚ, «КСМиК» ЖШС, «Айдан Инвест» ЖШС, «Мелиоратор» ЖШС, т.б.) кәсіпорындар мамандандырылған;

- кірпіштердің әр түрін өндірумен («Қызылордаэкспортастық» ЖШС, «Асыл Ғани» ЖШС, «АСАР-Құрылыс» ЖШС, «Мелиоратор» ЖШС, «Қорған Қызылорда» ЖШС) кәсіпорындары айналысады;

- әртүрлі фракциялы қиыршықтас шығару бойынша («Компания ҚазПромҚызылорда» ЖШС, «АЖБ», «Тасбұлақ» ЖШС («КДСМ Қыран»), т.б. кәсіпорындар.

-асфальт, битум зауыттары бойынша «КАИС сервис», УАД ЖШС-тері, т.б. айналысады.

Одан басқа полимерлік құбыр жасау өндірісінде «Қуат» ЖШС мен «Полихимпродукт» ЖШС тұрақты жұмыс жүргізуде.

Электрмен жабдықтау, газ, бу беру және ауа баптау саласында өнім көлемі 17205,7 млн.теңгені құрап, өткен жылдың салыстырмалы кезеңінен 10,4 пайызға артты. Бұл жалпы өнеркәсіп өнімінің 1,7 пайызын құрады.

1. Қаланың өндіріс құрылымында елеулі дисбаланс байқалады- кен өнеркәсібі өңдеуші өнеркәсіптен басым түсуде – 98,1% және 2,2%. Бұл жағдайда экспорттық минералды ресурстарының түрлі шикізат бағаларының ауытқуына қала экономикасы әлсіздік танытады және бірнеше мұнай-газ компанияларына тәуелді болады. Осыған байланысты, қала экономикасы өндірісті өңдеу өнеркәсібі жағына қарай диверсификациялауды қажет етеді.

2. Индустрияландыру картасына енгізу үшін ірі инвестициялық жобаларды іздестіру;

3. Үдемелі индустриялық даму бойынша аймақтық үйлестіру кеңесінде оң шешім қабылданған жобаларға «Ғылыми өндірістік орталығы» Қызылорда филиалы арқылы жер телімдерін рәсімдеуді қысқа мерзімде дайындау;

4. Тауар өндірушілерді қолдау мақсатында төмен пайызбен екінші деңгейдегі банктерден несие алуға және несие алу мерзімін азайтуды нақты шешу бағыттарында жұмыс жасау.