Салыстырмалы қауіп-қатерді есептеу

Салыстырмалы қауіп-қатерді есептеу  

1.Төрторлы орайластық кестесін тұрғызамыз:

Салыстырмалы қауіп-қатерді есептеу  

1.Төрторлы орайластық кестесін тұрғызамыз:

Салыстырмалы қауіп-қатерді есептеу  

1.Төрторлы орайластық кестесін тұрғызамыз:

Салыстырмалы қауіп-қатерді есептеу  

1.Төрторлы орайластық кестесін тұрғызамыз:

Салыстырмалы қауіп-қатерді есептеу  

2.Салыстырмалы қауіп-қатердің мәнін төмендегі формуламен табамыз:

, (1)

Мұндағы А,В,С, D – орайластық кестесінің ұяшықтарындағы бақылаулар саны.

Салыстырмалы қауіп-қатерді есептеу   

3.Сенім аралығының шекараларының мәндерін табамыз: 95% СА (немесе 95% CI “confidenceinterval”).

Жоғарғы шекарасын есептеу формуласы:

(2)

Төменгі шекарасын есептеу формуласы:

(3)

4.Салыстырмалы қауіп-қатер мәні мен сенім аралығының шекараларын 1-мен салыстырамыз.

4.Салыстырмалы қауіп-қатер мәнінің түсіндірілуі 

RR көрсеткіші, фактор мен нәтиженің байланысының сипатын анықтау үшін 1-мен салыстырылады:

• Егер RR=1 болса, онда зерттеліп отырған фактор нәтиженің пайда болу ықтималдығына ықпал етпейді (фактор мен нәтиженің арасында байланыс жоқ).
• Егер RR>1 болса, онда фактор нәтижелер жиілігінен жоғары (тікелей байланыс).
• Егер RR<1 болса, онда фактордың әсерінен нәтиже ықтималдығы төмендейді (кері байланыс).

4.Салыстырмалы қауіп-қатер мәнінің түсіндірілуі

Сол сияқты 95% СА шекараларының мәндері міндетті түрде бағаланады.

Егер сенім аралығына 1 кірмесе, онда фактор мен нәтиже арасында айқындалған байланыс статистикалық мәнді деп қорытынды жасалынады. (р<0,05 қателік ықтималдығымен).

Егер 95% СА төменгі шекарасы 1-ден кіші, ал жоғарғы шекарасы – үлкен болса, онда фактордың нәтиже жиілігіне ықпалы статистикалық мәнді емес (р>0,05).

5. Мысал. 

1999 ж. Оклахомада ер кісілердің асқазан жарасымен аурушаңдығына зерттеу жүргізілді. Ықпал ететін фактор ретінде фастфудты үнемі қабылдау (тұтыну) алынды. Бірінші топта тұрақты жедел аспен тамақтанатын 500 ер кісі болды, олардың ішінде 96 адамда асқазан жарасы табылды. Екінші топта пайдалы аспен тамақтанатын 500 ер кісі болды, олардың ішінде асқазан жарасы 31 адамда табылды. Алынған деректер негізінде орайластық кестесі құрылды:

5. Мысал.  

Мысал  

1. RR мәнін есептейміз:

Мысал 

2. 95% СА жоғары және төменгі шекараларының мәндерін табамыз:

а) 95% СА жоғары шекарасының мәні:

в) 95% СА төменгі шекарасының мәні:

95% Сенім аралығы: (2,11; 4,53)

Мысал. Қорытынды:

3. RR мен 95% СА мәндерін 1- мен салыстырамыз.

4. RR>1, яғни фастфудты қолдану мен асқазан жарасы дамуы ықтималдығының арасында тура байланыс бар. Фри картопы мен хотдогты үнемі қабылдайтындарда пайдалы асты қолдайтындарға қарағанда асқазан жарасы 3,1 есе жиі байқалады.

95% СА – на 1 кірмейді, яғни бұл өзара байланыстың мәнділік деңгейі р<0,05 сәйкес келеді. Байланыс статистикалық мәнді.

Қауіп-қатерлікті салыстыру бірнеше тәсілмен жүргізілуі мүмкін:

1.Қауіп-қатерлердің айырымын есептеуге болады:

RD = 0,79-0,6 = 0,19.

Жаңа дәрілік препаратты қолдану зерттеліп отырған аурумен ауыратын 100 аурудың әрқайсысынан қосымша 19 адамды емдеп жазуға болады.

2. Салыстырмалы қауіп-қатерді есептеуге болады:

RR = 0,79/0,6 = 1,32.

Жаңа препаратты қабылдағанда аурудан жазылу ықтималдығы плацебо қадылдағанға қарағанда 1,32 есе көп.

Әдебиет:

• Раманқұлова А.А. Биологиялық статистика. Оқу құралы.-Алматы. 2015
• Лукьянова Е.А. Медицинская статистика. – М: Изд. РУДН, 2002.
• Медик В.А., Токмачев М.С., Фишман Б.Б. Теоретическая статистика//Статистика в медицине и биологии. В 2-х томах / Под. ред.

проф. Ю.М Комарова. Т.1. – М.: Медицина, 2000.

• Гланц С. Медико-биологическая статистика. – М.: Практика, 1999.
• Рокицкий П.Ф. Биологическая статистика. – Высшая школа, 1973.
• USMLE Biostatistics/ https://www.youtube.com/channel/UCQ3Z53EC6b0Jy0MlX12f4cg