Аралық дақылдар. Аралық дақыл дегеніміз – негізгі дақылдардан бос уақытта танапқа себілетін дақылдар. Аралық дақылдарды себу арқылы әр жерден жылына екі рет өнім алуға мүмкіндік болады. Бұлар үстемелік, шабындық, аңыздық және күздік болып бөлінеді.
1. Бір дақыл себілген кезде онымен бірге тағы бір дақыл егілсе, оны үстемелік дақыл дейді. Мысалы, республикамыздың суармалы жерлерінде арпамен бірге жоңышқа егіледі. Жаз ортасында арпаны орып алғаннан кейін жерді суарып жіберіп күзге қарай жоңышқаны шөпке шауып алуға болады. Сүрлемге арналған жүгерімен бірге қант қызылшасын егуге болады. Шілде айында жүгеріні сүрлемге шауып алады, қазан айында қант қызылшасын жинауға болады.
2. Шөпке, көк балаусаға арнап себілген дақылдар орылып алғаннан кейін, егілген дақылдарды шабындық аралық дақылдар дейді. Қазақстанның оңтүстік облыстарында шөпке арналып себілген қара бидайды, сұлыны (не бұл дақылдармен бұршақ тұқымдастар араласқан) гүлдеу кезінде шауып алады да, оның орнына жүгері, арпа, тары егіп, тағы бір өнім алуға болады.
3. Масақты дақылдар пісіп, оны орып алғаннан кейін егілген дақылдарды аңыздық аралық дақылдар дейді. Мысалы, Қазақстанның оңтүстік, оңтүстік шығыс облыстарында күздік бидай маусым айының аяғында, шілде айының басында пісіп ораққа ілігеді. Босаған жерді суарып жіберіп, орнына жүгері сеуіп сүрлем алуға болады. Тары мен қарақұмықтың ерте пісетін сорттарын егіп, тағы бір дән алуға болады. Сөйтіп, республикамыздың суармалы жерлерінен бір жылда екі рет астық алуға болатынын тәжірибе көрсетіп отыр.
4. Күзде себіліп көктемде негізгі дақылдар себілгенше шөпке, пішендемеге шабылып алынатын дақылдарды күздік аралық дақылдар дейді. Мысалы, күзде шөпке арнап қара бидайды, күздік бидайды егуге болады. Мамыр айының аяқ кезінде бұл дақылдарды шөпке шауып алып, жерді суара салып, ол жерге жүгері сияқты кеш себілетін дақылдарды ексе, одан тағы бір өнім алынады. Бұл жағдайда жүгерінің өнімі, әдетте, оны ерте көктемде сепкеннен кем болмайды.
Аралық дақылдар тек қана суармалы жерден алынатын өнім мөлшерін көбейтіп қана қоймайды, сонымен қатар олардың үлкен агротехникалық маңызы да бар. Аралық дақылдар танаптағы арамшөптердің санының азаюына септігі тиеді. Олар топырақта көптеп органикалық заттар қалдырып, жердің физикалық қасиетін жақсартады. Қажетті тыңайтқыштарды уақытылы бергенде аралық дақылдар егілген жердің құнарлылығы кемімейді, керісінше, оның құнарлылығының арта түсетінін ғылыми деректер көрсетіп отыр.
Ө3ІНДІК Ж¥МЫСТАРДЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ
1. Казақстан республикасының жер ресурстары, пайдалану мәселелері
2. Топырақ құрамындағы су көзі
3. Топырақтың сулы-физикалық қасиеттері
4. Топырақтың су, ауа, peжимдepiн реттеу жолдары
5. Жер, ауа, суару тәсілдері олардың сипаттамасы
6. Топырақ эрозиясымен агротехникалық шаралар арқылы куресу жолдары
7. Мелиорацияланған жepлepдi қарқынды пайдалану жолдары
8. Мелиорацияланған жерлерде инновациялық технологиялар пайдалану
9. Ресурс унемдейтін технологиялар, олардың сипаттамасы
10. Арам-шөптермен агротехникалық шаралар арқылы куресу жолдары
11. Топырақтың сортаңдануымен агротехникалық шаралар арқылы куресу жолдары
12. Мелиорацияланған жерлерде ауыспалы eric құру ерекшеліктері
13. Арамшөптермен биологиялық және кешенді курес шаралары
14. Казақстанның әр түpлi топырақ-климат аймақтарының қысқаша
сипаттамасы
15. Топырақтың беткі қабатын өңдеу тәсілдері
16. Топырақтың ылғал режимі, оны егіншілікте оңтайландыру
17. Топырақ эрозиясы және оның даму заңдылықтары
18. Топырақтың қоректі заттар режимі оны егііншілікте реттеу жолдары
19. Егіншілік заңдары және олардан мол және тұрақты өнім алу ушін ic-жузінде пайдалану
20. Суармалы жерлерде топырақ өңдеу ерекшеліктері
21. Кузде бидайдың суармалы жерлерде олармен күресу ерекшеліктері
22. Жаздық бидайдың суармалы жерлерде олармен күресу ерекшеліктері
23. Kypiштi суармалы жерлерде олармен күресу ерекшеліктері
24. Жүгepi суармалы жерлерде олармен күресу ерекшеліктері
25. Май бұршақты суармалы жерлерде олармен күресу ерекшеліктері
26. Мақта дақылын суармалы жерлерде олармен күресу ерекшеліктері
27. К,ант қызылшаны суармалы жерлерде өндipiп-өcіpy ерекшеліктері
28. Кунбағысты суармалы жерлерде олармен күресу ерекшеліктері
29. Картоп дақылын суармалы жерлерде олармен күресу ерекшеліктері
30. Қызанақты суармалы жерлерде олармен күресу ерекшеліктері
31. Суғарудың топырақда әсері және микроклиматтық жағдайы, грунт сулары
32. Су режимдерін бағыттау
Достарыңызбен бөлісу: |