Пппппппппппппппппппррррррррррррррррриииииииииииии

Металлургия кафедрасы

050724 «Технологиялық машиналар және жабдықтар», мамандығы студенттеріне арналған

(қолы)

(қолы)
ЖжӘҚБ құпталған

ЖжӘҚБ бастығы _______________ А.А. Варакута, 20 __ж. «___» _________

(қолы)
Университеттің оқу-әдiстемелiк кеңесiде құпталған

20__ж. «____» ____________ хаттама №___,

1 АutoCAD пакетімен бастапқы жұмыс
1.1 AutoCAD пакетін танысу

AutoCAD – Autodesk (АҚШ) фирмасының автомотизацияланған универсалды жобалау системасы (САПР), дүние жүзінде 76% AutoCAD–ты қолданады. AutoCAD–пен жұмыс істеу инженерлерге қолайлы, себебі осы система Рессейде өте жиі қолданылады.

1 сурет – AutoCAD 10 АЖЖ құрылымы

Графикалық редактордың чертеждың көмегі өте маңызды, бірақ AutoCAD–та емес. Ол жаңа дайындаманың жұмасында қолданылады және традициондық сызуда маңызды емес, бірақ автомотизация өлшеулері штрихтеу, сызу элементтерін көбейту, рамкаларды және жазбалардың жұмыстарын жеңілдетеді. Дайындаманың өсу деңгейі 15...20 рет AutoCAD–та қамтамасыздандырады, САПР–дың көмегімен Автолисп тілді программалау.

AutoCAD (сонымен CorelDRAW, Visio және т.б.) векторлық графиктерге жатады: координаттық базалық нүктелер бейнелеуде сақталады. Сонымен қатар растровалық графика (Adobe Photoshop, Paint), бейнелеулерде көптеген нүктелі–пиксерлерге және пиксердің әрбір түсі сақталады. Векторлық график, растровойға қарағанда, жеңіл өзгертуге және сапасын жоғалтпауға мүмкіндік береді. Сол үшін САПР–да векторлық график қолданылады. Осыдан басқа, векторлық бейнелеу ешбір кедергісіз растровоеға ауысады, ал кері ауысым мүмкін емес.

AutoCAD–тың көмегімен не істеу керектігін түсіну керек, қуаттырақ (“ауырлау”) САПР типі I–DEAS, ProEngineer.

Copyright (C) 1982,83,84,85,86,87,88 Autodesk, Inc.

Release 10 (10/7/88) IBM PC

Advanced Drafting Extensions 3

Serial Number: 10–208815
Main Menu ( Главное Меню)
0. Exit AutoCAD (Выйти из AutoCADа)

1. Begin a NEW drawing (Начать НОВЫЙ рисунок)

2. Edit an EXISTING drawing (Отредактировать СУЩЕСТВУЮЩИЙ рисунок)

3. Plot a drawing (Вычертить рисунок на плоттере)

4. Printer Plot a drawing (Распечатать рисунок на принтере)

5. Configure AutoCAD (Настроить AutoCAD)

6. File Utilities (Работа с файлами)

7. Compile shape/font description file (Компиляция файла форм или шрифтов)

8. Convert old drawing file (Обновление рисунка, созданного старой версией AutoCADа)
Enter selection: (Ваш выбор)
2 сурет – AutoCAD 10 бастапқы мәзері
Бізді әзірше алғащқы үш пункт қызықтырады.

Жаңа сызба жасау үшін 1 цифрасын еңгізу керек,содан кейін осы сызба сақталатын файлдың атын көрсету керек. Файл аты 8 саннан немесе ағылшын әріптерімен. Кеңейтілуің жазу қажет емес, ол автоматты AutoCAD–тың сызбалары dwg. drawing кеңейтілуі қолданылады.

Егер файлды ағымдағы директорияда құру керек болса,онда атының алдына жол көрсетіледі.Бірақ та,ескеретің бір жайт бар, егер файл көрсетілген сәйкес аты бар болып шықса онда, AutoCAD бұл атты өшіру керек немесе ауыстыру керек деп сұрайды. Файлдың атын еңгізгеннен кейін графикалық редактор терезесі шығады.

3 сурет – Графикалық редактордың экраны

Командалық жол командасын теру арқылы AutoCAD–ты басқаруға болады. Команданы теру және оның форматы қатаң түрде бекітілген және бір версия аумағында бірдей. Кез келген сызбаны клавиатураны қолданып жасауға болар еді,бірақ ол өте ыңғайсыз. Сондықтан да AutoCAD–та құлайтын мәзір және экранды мәзір көрсетілген. Пунктті таңдау кезінде мәзірде қарапайым имитация еңгізу кезінде символдар кезектілігі болады. Мәзірді келтіруге болады. Әртүрлі ұйымдарда AutoCAD–тың мәзірі әртүрлі болады.

Графикалық редактор және мәзірмен жақынырақ танысамыз. Ең алдымен экранның төменгі жағында үш жол белгіленген, олар команда еңгізу және AutoCAD көмегі шығады.

Орындалатын команданы және “таза” шақыру “command” тоқтату үшін, бірден үшке дейін Ctrl+Break пернесі басу керек.Барлық командалар ағылшын тілінде еңгізіледі.

Еңгізудің аяқталуы Enter пернесі немесе “пробел” пернесі арқылы жүзеге асады. Экран мәзірінің пункті тыщқанмен немесе пернетақтамен таңдалады. Экран мәзіріне кіру және шығу үшін Ins.пернесін қолданамыз. Құлайтын мәзірді тышқанмен ғана шақырамыз, клавиатурамен шақыру мүмкін емес.

Қарқынды жұмыс кезінде қандай командалар еңгізілгені және AutoCAD–тың жауабын жиі қарау керек.Бірақ та, экранның төмеңгі жағында мәтіннің үш жолы ғана шығады. Бұл қиындықтан өту үшін AutoCAD біруақытта екі экранмен жұмыс істейді: графикалық және мәтіңдік. Оларды ауыстыру Ғ1 пернесі арқылы жүзеге асады. Егер графикалық редактордың орнына қара экранды көрсеңіз Ғ1 пернесін басыныз.

Сызба өрісіндегі тышқан орын ауыстырғанда қилысқан–нұсқағыш қозғалады. Бір уақытта жағдай жолында қиылысудың ағымдағы координатасы шығады. Егер де нұсқаушы қозғлғанда, ал координата өзгермеген жағдайда ол сөніп тұр. Жағдай долындағы координат белгісі Ғ6 пернесі арқылы қосылады және сөнеді.
1.4 Сызуды бастаймыз

Бұйым контуры және көмекші сызба элементтері (мысалы,осьтік сызықтар) нүктеден–нүктеге қима және доғамен AutoCAD арқылы сызық– LINE және жартылай сызық– PLINE. Сызудан бұрын сызық түрін (жалпылай, штрих– пунктирлі...), сызық түсі және баламасын анықтау керек.

Балама түсі ең алдымен басылым кезінде сызық енін беру үшін қажет. Бұлай істеу себебі, экранда сызық қалындықтарын ажырату қиындығы. Плоттер немесе принтермен сызбаны шығаруда AutoCAD сызық түсі мен ені арасында сәйкестік туындатады. Сондықтан, барлық жіңішке сызықтар қызыл түспен, ал басты қалың сызықтар ақ түспен белгіленеді.

LINE және PLINE баламаларын қай кезде қолдану керек екенің анық білу керек:

Қасиеттер LINE PLINE

Түсі ۷ ۷

Ауыспалы қалындық Біріңғай 0 ۷

Доға салынуы жоқ ۷

LINE қалыңдығы болмайды және тек қана түзу сызықты көрсете алады, сондықтан, оны көмекші сызба сызықтарына қолданады. PLINE қалыңдығы бар (мысалы, егер бастапқы ені 2мм, соңғысы 0 мм, бағыттауыш салынса) және түзу сызықты учаскісімен немесе доғасымен тұруы мүмкін.

Барлық бөлшектердің контурлары, сонымен қатар әрбір доғалары мен шеңберлері, PLINE салуы арқылы.

LINE	PLINE

Ең бірінші осьтік сызық жүргізіледі. Егер бөлшек симметриялы болса, онда оның контурының жартысы сызылады, ал қалғанын AutoCAD автоматты түрде өзі сызылады. 4–суреттегі бөлшек сызбасының процесін қарастырамыз.

4 сурет – Бөлшек сызбасы

Сонымен, осьты сызық жүргізілді, не істейміз?

AutoCAD–тың көптеген командалары өз жұмысын сөндіруді қажет етеді.

AutoCAD, біз әрмән қарай сыңық сызықты сызады деп ойлайды және (то паинт) шақыруын жазады.

1. 
   Тышқанмен жағдай жолындағы ара қашықтығы және алдыңғы нүктедегі бұрышы көрінеді, мысалы “32<0”. Бұрыштар сағат тіліне қарсы бағытта саналады, ОХ осі 0 бұрыш береді. Остік сызықтың ұзындығы 110+2Х5=120. Осындай жолмен тышқанмен координатасы 120<0 нүктесін ұстап алуға болады.
   
2. 
   Тышқанмен тор көздің көмегімен. ЕгерӨ тордың адымы 5 мм болса, онда 120/5=24 тор нүктесін санасақ жеткілікті.
   
3. 
   Перне тақтаға қатынасты декартты координаттар. Біз қанша және қай бағытта – жағымды және жағымсыз алдындағыдан, жаңа нүктеден, түсу координата остерінде орын ауыстыру керек екенін көрсетеміз. Біздің жағдайда +120мм ОХ осі және 0мм ОУ осі бойынша орын ауыстыру керек. Перне тақтадан еңгізіледі: @120 [@ – координатқа қатысты белгісі: ары қарай тығыз, орын қалтыру ОХ осі бойынша приращение еңгізіледі (“+” белгісін еңгізуге болады), үтір, ОУ приращение].
   
4. 
   Перне тақтаға қатынасты полярлы координаттар. Біз ағымдағы нүктені жана нүктемен қосатын еңкею векторының ұзындығымен бұрышын көрсетеміз. Біздің жағдайда вектордың ұзындығы 120мм және бұрышы 0–ге тең. Клавиатурадан еңгізіледі: @120<0 [@ – координатқа қатысты белгісі; ары қарай тығыз, орын қалтырусыз, вектор ұзындығы енгізіледі, белгі “<” (бұрыш белгісі), бұрыш (жағымсыз болуы мүмкін)].
   

5 сурет – Нүктелердiң салыстырмалы координаталары