16-Сурет. Ауа сорғыштың құрылысы:
1 – қорап; 2 – көрік (сильфон); 3 – пружина; 4 - кергіш сақина; 5 – екі ойықты өзекше; 6 – шток; 7 – втулка; 8 – фиксатор; 9 – жоғарғы негіз; 10 – резина түтік; 11 – штуцер.
Бұл жұмыста біз ауа құрамында кездесетін улы, зиянды заттардың ішінде аммиакты ғана анықтаймыз. Ол үшін газанализатордың көмегімен индикаторлық түтікше арқылы 250 мг ауаны сорып өткізу керек. Яғни қырында 250 мг деген саны бар штокты алып, оны сол қырымен фиксаторға орналастыру керек. Фиксаторды босатып тұрып, штокты, фиксатор штоктың қырындағы өзекшемен жылжып отырып жоғарғы ойыққа жеткенше басамыз, сонда көрік /сильфон/ ішінен 250 мг сығылып сыртқа шығады да сонша мөлшерде ауаны соруға дайын тұрады.
Индикаторлық түтікшені жұмысқа дайындау
Ұзындығы 90 мм, ішкі диаметрі 2,5 – 2,6 мм шыны түтікшені бір жағынан темір стерженді кіргізіп, екінші жағына мақтадан қалыңдығы 2,5 мм тығын жасаймыз. Оны тығыздалған соң стерженді алып түтікшеге воронка арқылы индикаторлық ұнтақ толтырамыз.
Түтікшенің қабырғасын еппен шерте отырып ішідегі қнтақты тығыздау қажет. Ығыздалған ұнтақтың мөлшері /ұзындығы/ 68 – 70 мм болу керек. Сонан соң екінші жағына да мақтадан тығын жасап жабамыз.
Дайын болған түтікшені ауа сорғыштың /воздухозаборное ус-во/ газанализаторға шлангысына жалғамас бұрын мына ережені қатаң сақтау керек. Түтікшені жалғау алдында ауа сорғыштың штогі төмен басылып тұруы керек. Түтікшені шлангіге жалғап барын штокті басса, түтікше ішіндегі ұнтақ қысыммен бет көзге шашырауы мүмкін. Ал ұнтақтың зиянды әсері бар екенін естен шығармау қажет.
Жоғарыдағы нұсқаумен және қауіпсіздік ережесін сақтай отырып дайындаған түтікшенің дұрыс жұмыс істеуін тексеру үшін оны ауа сорғышқа қосамыз да фиксаторды ағытып, ауаның түтікше арқылы сорылу уақытын тексереміз. Егер ол 2,40 мөлшерінде болса /таблицада көрсетілген/ онда түтікше дұрыс дайындалған, ал уақыты бұл мөлшерден не аз не көп болса түтікше дұрыс дайындалмаған деген сөз.
Оның дұрыстығы ұнтақтың тығыздығына, тығыдардың қалыңдығына байланысты. Ережеге сәйкес дайындалған түтікшенің тәжірибе кезінде көрсеткіші де қате болады.
Ауа сорғыштың да және индикаторлық түтікшені жұмысқа дайындаған соң студент кликадағы мал тұрған орынның ауасының құрамындағы аммиакты зерттейді.
Тексеру кезінде түтікше ішіндегі ұнтақ түрін өзгертсе, онда ауа құрамында аммиактың болғаны. Ал оның ауадағы мөлшерін, түрі өзгерген индикаторлық парашок шамасының ПДКкаточкасындағы шкаламен сәйкес келтіріп анықтаймыз. Ол үшін индикаторлық түтікшенің төменгі деңгейін ПДК шкаласының О (ноль) санымен сәйкес келтіреміз. ПДК шкаласымен түрі өзгерген парашоктың жоғарғы деңгейі сәйкес келген шкала тұсындағы сап, тексеріп отырған ауадағы аммиактың мөлшерін көрсетеді.
Істелген жұмыс қорытындысын дәптерге жазу керек. Ол үшін стандарт бойыша зиянды заттардың классификациясын, аммиактың қандай улы классқа жататынын білуі керек. Көрсетілген нұсқау бойынша жұмысын істеп бітірген соң оны оқытушыға өткізу керек (тәжірибе кестесі төменде көрсетілген).
Тәжірибе кестесі
4-кесте
Өлшенетін газдың аты, сипаттамасы
|
Тәжірибе №
|
Ауадағы газдың мөлшері, мг/м3
|
|
|
Жұмыс орнында
|
Санитарлық мөлшері
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Жұмыс бойынша қорытынды :
№ 7. Сабақ тақырыбы: Өндірісте қолданылатын машиналар мен жабдықтардың қауіпсіздігіне баға беру.
Сабақ мақсаты: Өндірісте қолданылатын машиналар мен жабдықтардың қауіпті аймағын анықтай біліп, оларды қауіпсіз пайдалануды іске асыратын жабдықтардың түрлерімен танысу.
Оқу құрал-жабдықтары:
1. Методикалық нұсқау.
2. Анықтама жинағы.
3. Плакаттар. Машиналар макеттері.
Жұмыс реті:
Методикалық нұсқаудағы берілген материалдармен толық танысып шығып, төмендегі сұрақтарға жауап беріңіздер.
1. Қауіпсіздікті сақтауға қолданылатын техникалық жабдықтар - құралдар туралы не білесіз?
2. Қауіпті аймақ дегеніміз не?
3. Қоршағыш,сақтандырғыш,тосқауылшы,белгі бергіш құрылғылардың қорғау принціпін( қалай іске қосылады) түсіндіріңіз?
Қауіпті аймақ және технологиялық жабдықтары туралы түсінік.
Қауіпті аймақ - деп машинаның, кұрылғының айналасындағы еңбеккерге тұрақты немесе құбылмалы, қауіпті, болмаса зиянды жағдай туатын кеңістікті айтады.
Сондықтан жоғарыда көрсетілген әсерлердің мөлшерін азайтуға немесе болдырмауға арналған қорғау құралдары: қоршағыш, сақтандырғыш, тосқауылшы, белгі беруші, машинаны алыстан басқару жүйесі, арнайы құрылғылар болып бөлінеді.
Қорғау құралдарының баршасына қойылатын талаптар төмендегідей: жұмыс орнындағы қауіпті және зиянды әсерді барынша азайту: қорғау жабдықтары, машинаны пайдалану кезінде жұмысқа кедергі болмай, оңтайлы болу қажет, сенімді және берік болу керек7
Қоршағыш құрылғы - адамның, болмаса оның киімінің бөліктерін машинаның қауіпті аймағына түсіп қалуына кедергі-қоршау ретінде жасалады. Олардың кұрылымы әр түрлі, және барлығы да берік те оңтайлы болу керек. Олар түрақты, алмалы-салмалы, уақытша болып үш түрге бөлінеді.
Достарыңызбен бөлісу: | 
