Жалпы және аралық қорытындыларды автоматты түрде есептеу

5. Жалпы және аралық қорытындыларды автоматты түрде есептеу

Жалпы және аралық қорытындыларды автоматты түрде жүргізу мүмкіндігін алу үшін кестедегі деректер тізім немесе деректер базасы түрінде ұйымдастырылуы керек.

Аралық қорытындыларды есептеу алдында барлық жазбалар сол бағанның бірдей өрістерімен бір топқа түсу үшін қорытынды жүргізілетін бағандар бойынша сұрыптауды орындау керек.

Егер кестелерде деректер қате (тізім түрінде емес) ұйымдастырылған болса, онда Excel кесте құрылымын түсінбеуі және аралық қорытындылар құра алмауы мүмкін.

Қорытындылар жүргізгеннен кейін Excel автоматты түрде формула құрады, жол немесе аралық қорытындыларды жазу үшін жолдар қосады және деректер ұяшығының адресін қояды.

Деректердің бір немесе сол тобы үшін біруақытта бірнеше функциялар көмегімен аралық қорытындыларды есептеуге, сонымен қатар «қатпарлы» (вложенные) немесе көпдеңгейлі қорытындылар есептеуге болады.

Аралық қорытындылар жүргізу кезінде автоматты түрде мыналар есептелінуі мүмкін:

Қосынды Сандар саны

Мәндер саны ығыса ауытқу

Орташа ығыспай ауытқу

Максимум ығысқан дисперсия

Минимум ағыспаған дисперсия

Көбейтінді

Автоматты түрде қорытынды жүргізу үшін келесі іс-әрекеттер тізбегін орындау қажет:

1. 
   баған бойынша аралық қорытындыны есептеу үшін қажет тізімді сұрыптау;
   
2. 
   кестенің немесе қажет диапазонның кез келген ұяшығын ерекшелеу;
   
3. 
   ДАННЫЕИтоги командасын орындау;
   
4. 
   Тізімнен аралық қорытынды диалогтік терезесінде При каждом изменении в: топтардан тұратын бағанды таңдау. Бұл тізімнің сұрыпталуы жүргізілген баған болуы керек;
   
5. 
   Операция тізімінен қорытынды жүргізу үшін қажет функцияны таңдау, мысалы, Қосынды;
   
6. 
   Добавить итоги по: тізімінен қорытынды жүргізуге қажет мәндерден тұратын бағанды таңдау.
   

Бір немесе сол кесте үшін ДАННЫЕИтоги командасы бірнеше рет орындалуы мүмкін. Егер Промежуточные итоги диалогтік терезесінде Заменить текущие итоги переключателі алынса, алдын-ала құрылған қорытындылар жаңалармен ауыстырылуы, сонымен қатар өзгеріссіз қалуы мүмкін.

№4 дәріс. Подстановкалар кестесі

Дәріс жоспары

1. 
   Бір параметрі бар подстановкалар кестесі
   
2. 
   Қосымша формулалары бар подстановкалар кестесі
   
3. 
   Екі параметрі бар подстановкалар кестесі
   

1. 
   Ехсеl-де алғашқы деректердің әртүрлі жиынынан нәтиже тәуелділігін анализдеу үшін «Подстановка кестесі» пайдаланылады. «Подстановка кестесі» - бұл бір немесе бірнеше фрмулаларға бір немесе екі аргументтердің (параметрлер) берілген мәндерін қою нәтижесінен тұратын, кестені алуға мүмкіндік беретін Ехсе1 құралы. Подстановка кестесі – деректер анализі құралының бірі. Подстановкалара кестесін құруға әкелетін бірінші есеп. Бір праметрге тәуелді функциялар жиынын қарастырайық: F1(a), F2(a), …Fm(a). Осы функциялардың әрбіреуі Excel формуласымен берілсін дейік. Осы функциялардың а параметрінің мәнінен тәуелділігін анализдеу қажет болсын. Көбінесе бізді параметрлер a1, a2, …an мәндерінің соңғы жиыны үшін нәтижелер қызықтырады. Бұл жағдайда анализдеу үшін бізге қажет – бұл n*m өлшемді тікбұрышты кесте тұрғызу, олардың элементтері Fj(ai) болады. Excel осындай кестені тұрғызуға мүмкіндік береді.
   

Excel-дің осы процедурасын пайдалану құрылатын кесте облысының қандайда бір ішкі ұяшықтарына сілтемеден, сонымен қатар параметрдің сандық мәндерімен клеткаларына да сілтемеден тұрмайтындай есептеу формулаларын жазуды қажет етеді.

«Данные-Таблица подстановки» меню пунктін таңдай отырып, бір немесе бірнеше функциялар үшін бір параметрмен кесте құруға, не бір функция үшін екі параметрмен кесте құруға болады.

«Подстановка кестесін» пайдалану принципі келесіден тұрады:

. есептің алғашқы дерегі, сонымен қатар аргумент-параметр мәнінің бірі беріледі.

. параметрдің мәндер диапазоны (баған немесе жол түрінде) беріледі.

. аргументтің берілген мәнінен функция мәнін орналастыру үшін орын бөлінеді (оң жаққа баған немесе төмен жаққа жол).

. аргумент-параметрден функция тәуелділігін анықтайтын формула беріледі.

Подстановка кестесі аргумент мәндерінің диапазонынан элементтерді тізбектей таңдауды және олардың әрбіреуіне ұяшыққа параметр қоюды қамтамасыз етеді. Содан кейін формуламен анықталатын кесте мен функция мәндерінің қайта есептеуі орындалады, оған бөлінген орынға аргументтің келесі мәндерімен енгізіледі:

. бағанның әрбір ұяшығы үшін жолдың көрші ұяшығына, яғни жол бойынша

. жолдың әрбір ұяшығы үшін бағанның көршіұяшығына, яғни баған бойынша.

2. Қосымша формулалармен подстановка кестесі

Подстановка кестесі бір ғана емес, бірнеше формулалардан тұруы мүмкін. Қосымша формулалар, егер подстановка жол бойынша жүргізілсе, оның оң жақ және баған бойынша подстановкасында бар формуланың төменгі жағында подстановка кестесінде орналасады. Содан соң параметр мен формулалардан тұратын блок ерекшеленеді, «Данные-Таблица подстановки»... командасы орындалады. Кестеден жеке ұяшықтарды жоюға болмайды, барлық кестені тазартуға болады. Ол үшін есептелген мәндерді ерекшелеп, Правка/Очистить/ Содержимое немесе DELETE пернесін басу командасын орындау қажет.

«Данные/Таблица подстановки»... командасын пайдалана отырып, екі параметрмен кесте құруға болады. Осы кезде оның біреуінің мәні бағанда, ал басқасының мәні – жолда орналасуы керек. Формула ұяшық блогының сол жақ жоғарғы бұрышында тұруы керек. Подстановка нәтижесі команда орындалғаннан кейін баған мен жолдың қиылысына қойылады. Подстановка кестесін құру өтп оңай, бірақ оны пайдалануға белгілі шектеулер қойылған. Ең басты шектеу – ол алғашқы деректері бар тек бір немесе екі ұяшықтарымен уақытша операция жасауы мүмкін. Басқаша айтқанда, алғашқы деректері бар үш немесе одан да көп ұяшық комбинациясын пайдалана, подстановка кестесін құруға болмайды.

Бір енгізу жолы бар подстановка кестесінде бір енгізу параметрінің әртүрлі мәндері болған кезде бір немесе бірнеше формулалар бойынша есептеулер нәтижесін жүргізеді.

Кестені жұмыс бетінің кез келген жеріне орналастыруға болады. Сол жақ баған енгізу параметрінің әртүрлі мәндерінен тұрады. Жоғарғы жол формулалар немесе формулалары бар ұяшыққа сілтемеден тұрады, ол бойынша нәтиже есептеледі. Формулаға сілтеменің кез келген санын пайдалануға болады (немесе тек біреу ғана). Жоғарғы сол жақ ұяшық пайдаланылмайды.