Подготовка учителя новой формации в республике казахстан – приоритетное направление деятельности высшего педагогического учеб

Казахский государственный женский педагогический университет. Вестник № 4(5), 2010             
 
86 
айнасы» деген болатын. Олай болса, осы жас  ұрпаққа білім мен тәрбие беретін ұстаз 
міндеті  баға  жетпес  –  биік.  Қазіргі  таңда  білім  саласында  жүргізіліп  жатқан 
реформаның  басты  мақсаты  –  ой-ӛрісі  жаңашыл,  шығармашылық  деңгейде  қызмет 
атқара  алатын,  дүниетанымы  жоғары,  жан-жақты  қалыптасқан  жеке  тұлға  даярлау 
болса,  Қазақстан  Республикасы  білім  жүйесін  2015  жылға  дейін  дамыту 
тұжырымдамасының  басты  мақсаты  –  терең  білім,  кәсіби  шеберлік,  ӛзін-ӛзі  дамыту, 
адамгершілік  тұрғысынан  жауапты  шешімдер  қабылдауға  қаблетті  жеке  тұлға 
қалыптастыру  болып  отыр.  Міне,  осыдан  Елбасы  Н.Ә.Назарбаев  ӛз  жолдауында  атап 
ӛткеніндей «Ұлттың бәсекелестік қабілеті бірінші кезекте оның білімділік деңгейімен 
анықталады» деген болатын.  
Қазақстандағы білім беру ісін реформалаудың стратегиялық міндеттерінің бірі  – 
шығармашылық  тұрғыдан  ойлай  білетін  дара  тұлғаға  терең  білім  беру.  Қазіргі 
заманның  талабына  сай  білім  беру  үшін  бүгінгі  таңда  оқытудың  мазмұнын  ӛзгерту, 
яғни  білім  беру  сапасын  арттыру  қажеттілігі  туындап  отыр.  Кӛптеген  педагогикалық 
технологиялар оқу-тәрбие үрдісінде пайдаланылып келеді. 
Қазіргі таңда Егеменді еліміз оқу-ағарту жүйесіне, білім беру мен білім сапасын 
кӛтеру  жұмыстарына,  білім  ордалары  материалдық-техникалық  базасын  жақсартуға 
ерекше  мән  беруде.  Білім  берудің  жаңа  моделі  жасалынды,  білім  жүйесінде  жаңа 
бағыттар қалыптаса бастады. Мемлекеттік стандарттар жаңартылып, оқу бағдарламары 
жетілдіріп, жаңа мазмұндағы оқулықтар шығарылып, жаңа типтегі оқу орындар пайда 
бола бастады. Сонымен қатар білім сапасына да қатаң талаптар қойылып, оқу үрдісін 
ұйымдастырудың  жаңа  формалары  мен  әдістері,  оқытудың  жаңа  технологиялары  кең 
кӛлемде практикалық  қолданысқа ие болуда.[1] 
Білімгерлердің ӛзіндік  жұмысы  оқу орындарында  барлық   жағдайда  болашақ  
мамандардың  тұлғасын  қалыптастыруға  әсер  ете  отырып, оның  оқу, әдеби  қайнар  
кӛздерімен  жұмыс  істеу  дағдыларымен  білімін  қалыптастыруда  маңызды   орын  
алады.  Білімгерлер  білімін  арттыруда  ӛзіндік    жұмысының    маңызы,  оны  
ұйымдастыру  мен  жоспарлаудың  маңызы  артып  отыр.   Оқу орындарында  сабақты  
оқуы,    білім  алуы,  білімгерлердің  ғылыми    жұмысы    бір-бірімен    тығыз    байланыста  
жүргізіледі.  Білімгерлердің  ӛзіндік    жұмысы    оқыту    процесінде    оқушылардың 
саналылығын,  белсенділігі    мен    дербестігін    арттырып,  абстракциялық    ойлау    мен  
кӛрнектіліктің    байланысы    мен    білімнің    берік    болуына    кӛмектеседі.  Ӛздігінен  
дербес    жұмыс    білім  ордаларында    оқу    жұмысының    сапасын    арттыруда,  оның  
нәтижесін  біліп   отыруда  ӛте  маңызды, керекті  процестердің  бірі. 
Білімгерлердің ӛзіндік  жұмысы  - бұл  нақты   бір  нәтиже   алу  үшін, мұғалімнің  
тікелей    кӛмегінсіз      орындалатын    сапалы    түрде    жоспарланып,  ұйымдастырылып, 
әдістемелік    тұрғыдан    бағытталатын    жұмыс.  Білімгерлердің  ӛзіндік    жұмысының  
құрама    бӛлігі  –  білімгерлерді  оқытушының    басқаруы    мен    бақылауы    арқылы  
орындалатын      міндетті    курстарда    ӛтілетін    сабақтардың    қысқартылуы    есебінен  
жүретін  білімгерлердің дербес  еңбегі. 
Білімгерлердің  ӛзіндік    жұмысы    білімгердің  оқу  ордаларындағы    оқу  
кезеңдерінің  барлығын  дерлік  қамтиды  және  оқу-тәрбие  процесінде  тұтас  жүйе  
ретінде  ұйымдастырылып  жүргізілсе  ғана  нәтижесі  тиімді  болады  және  білімгер  
оқудың мәнін  ұғады. 
П.И.Пидкасистый: « ... оқушылардың  ӛзіндік  жұмысы  оқу  процесі  жүйесіндегі  
оқыту  құралы  ретінде  де   қарастырылуы  қажет» - деген. 
Н.Г.Райри  оқушылардың ӛзіндік  жұмысының  мәнін  ашқан  кезде  оның  келесі  
белгілерін: оқушы  оны  біреудің  кӛмегінсіз  ӛзі  дербес орындайды, ол ӛз  біліміне, 
қӛзқарасына    ӛмірлік    тәлім-тәрбиесі,  тәжірибесінде    белсенділігін,  шығармашылық  
бастамасын    жеке    қатынасын    кӛрсете    отырып    орындайды;  жұмыстың    мазмұны  – 
белсенділік,  тәрбиелілік  студенттің  жағымды  сапала  жақтарын, логикалық  ойлауын  
дамытуға  бағытталған. 

 Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
 Хабаршысы № 4(5), 2010 
 
87 
Күрделі жағдайларда, жоғары білімді одан әрі дамыту жолдарында білімгерлердің  
дербес  ізденімпаздық,  кейбіреулерінде  ӛте  белсенді  күйде  кӛрінеді. Орта   білімнің  
барлық  аспектілерін  ғылыми   зерттеудің   білім ордасының  мәнін, олардың  қазіргі  
таңдағы міндеттерін, олардың  түйінді компоненттері – оқушы, мұғалім екенін  ескере 
отырып,  оқушы    қаншалықты  дербес  болғанымен  мұғалім  –  насихатшының    орны 
ерекше.  Себебі,  оқытушының  бағдарынсыз  оқушы  бағытынан  шатасады.  Ол    әсіресе 
библиография, яғни  әдеби қайнар  кӛздер  саласында  кӛп  кӛрініс  береді. Педагоика 
ғылымының    ӛкілдері  бастауыш    және    орта    білім    саласындағы  білімгерлердің  ӛз   
бетінше  жұмысына мән бере бастады, орта  мектептегі ізденіспен  жоғарғы мектептегі  
жастар  ізденімпаздығын  салыстырып, қорытындылауда. 
Ӛзіндік  жұмыстың  мақсаты  білімгердің  ӛтілген  материалды  қаншалықты 
түсінгендігін  анықтау,    алған  білімін  қолдана  білуге  жаттықтыру  және  белгілі  бір 
бейімдікті жетілдіру болса, онда ол, әдетте жазбаша түрде орындалады және коллектив 
болып  талдамай  оқытушы  әр  білімгермен  жұмысын  жеке  тексереді.  Ӛзіндік  
жұмыстарды    ұйымдастырудың    негізін    қалыптастыруға    бағытталған    электронды 
оқулықтарды   сабақтарда  қолдануға  ұсынылды. Дәстүрлі  және  дәстүрлі  емес  оқыту  
әдістері  арқылы  оқушылардың  ӛзіндік  жұмыстарды  игеру  деңгейі  анықталды.   
Химия  курсын  орта  мектептерде,  лицейлер,  гимназиялар  және  жоғары  оқу 
орындарында  оқытуда  d-  және    f-  элементтер  кӛбінше  білімгерлерге  ӛзіндік    жұмыс 
ретінде  беріледі.  Сол  жағдайда  білімгерлер  үшін  ұсынылып  отырған  электронды 
оқулық қолдануға  ӛте тиімді.       
Электонды  оқулықты  жүктеген  кезде    «бастапқы  мәзір  беті»  терезеде  пайда 
болады.  Терезе  сәл  жүктелген  соң  бізде  электронды  оқулықтың  «негізгі  мәзір  беті» 
шығады  (1сурет).  Негізгі  мәзір  бетінде  3-ші  топ  элементтерінің  таңбасы  орналасқан, 
олар  ӛз  табиғи  түсіне    жақындау  түстерге  боялған.  Егер  сіз  тышқанды  ӛзіңіз қалаған  
элементке апарып бір рет шертсеңіз осы элемент жайында барлық мәліметтер шығады. 
Мысалы, 3-ші топтың  d- элементтері  «Скандий» таңбасы туралы мәліметтер (2-сурет) 
немесе  f-  элементтер  «лантаноидтар»  туралы  мәліметтер  (3-сурет),  «актиноидтар» 
туралы мәліметтер (4-сурет) таңбаларын шертсеңіз  келесі терезелер пайда болады: