Педагогикалық äàìó Republican information and pedagogical magazine

42

www.aktobe-orleu.kz

ПЕДАГОГИКАЛЫҚ

АҚПАРАТТЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ЖУРНАЛЫ

äàìó

äàìó

КЕМЕДИНОВА Г. И.,

Ақтөбе қаласы №38 қазақ орта мектебінің мұғалімі

Елбасымыз  Н.Назарбаев  Қазақстан 

халқына  Жолдауының  «Қазақстан-2050» 

Стратегиясында  Қазақстан  халқының  алдына 

жоғарғы талап қойды. Бұнда Қазақстан халқы 

бəсекелестікке  қабілетті,  көптілді  ортаны 

дамыту керек делінген. Ұлттық тілдің құнарлы-

ғын  сақтай  отырып,  басқа  тілдерді  оқытудың 

озық  тəжірибелерін  ала  отырып,  көптілді 

тұлғаны  қалыптастыру.  Көптілділік  дегеніміз 

бұл  полимəдениеттілік,  ал  бұл  тұлғаны  жан-

жақты қалыптастырудың негізі болып санала-

ды.

Абай  атамыз:  «Тіл  жүректің  айтқанына 

көнсе, жалған шықпайды» деген нақыл сөзіне 

сүйене  отырып,  қазіргі  заманға  сай  айтылған 

сияқты,  тілді  меңгергіміз  келсе  «тіл  үйрену 

үшін  тілек  те,  жүрек  те  керек»  екенін  ұғына-

мыз.

Көптілділіктің негізі ана тілден бастау алу 

керек. Ата-бабамыз: «Баланы –жастан» десе, 

ана  тілі  ананың  сүтімен  сіңеді,  өз  ана  тілін 

əбден  толық  меңгермеген  балаға  ағылшын 

тілін  үйрету  оңайға  соқпайды.  Бұл  кезде 

мұғалімге үлкен жауапкершілік жүктеледі.

Көптілді қоғамның мақсаты бұл көпұлтты 

мемлекеттегі ұлттардың сыйластығы, бір-бірін 

түсіне  білудің  коммуникативті  қарым-қатынас 

жасай  білуге  үйрету.  «Жеті  тілді  білген,  жеті 

қат  жер  астындағын  біледі»  немесе  «Жеті 

жұрттың  тілін  біл,  жетпіс  түрлі  білім  біл»  - 

деген  ата-бабамыз  сол  ерте  заманда  көре-

генділік көрсетіп, көп тілді білудің маңыздылы-

ғын атап көрсетіп, келешек ұрпаққа басқа ұлт 

тілін, салт-дəстүрін, мəдениетін үйренуге өсиет 

еткен.

«Өз тілің – бірлік үшін, өзге тіл тірлік үшін» 

дегендей көптілді азаматтың көп нəрсеге қол 

жеткізетіндігі, басқаларға қарағанда бəсекеге 

қабілетті,  қалаған  жерінде  жұмыс  істеп,  қай 

елге барса да еркін сөйлеп, өзінің ойын айта 

алатындығын көрсетеді. Нарықтық экономика-

ның  дамуы,  бизнес  саласының  ауқымының 

кеңеюі,  əртүрлі  елдер  арасындағы  саяси-

экономикалық  қарым-қатынастың  өсуі  қазақ-

стандықтардың алдына жаңа талаптар, бағыт-

бағдар,  жоспарлар  қояды  жəне  азаматтар 

көптілді  меңгеруі  бұл  заман  талабы  екенін 

түсіне білу керек.

БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА АҒЫЛШЫН ТІЛІН ОҚЫТУДЫҢ 

МАҢЫЗЫ МЕН ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

43

Қазіргі бастауыш білім беру жүйесі/

Система современного начального образования

 1(5) 2018

Advising Applicants

 

 

 

LORUM

 

 

IPSUM

DOLOR

VECTOR ILLUSTRATION

LORUM

 

 

IPSUM

DOLOR

VECTOR ILLUSTRATION

LORUM 

IPSUM

 

DOLOR

VECTOR ILLUSTRATION

LORUM 

IPSUM

 

DOLOR

VECTOR ILLUSTRATION

LORUM

 

 

IPSUM

DOLOR

VECTOR ILLUSTRATION

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Pellentesque ac enim et tortor sodales auctor ac et 

augue. Nunc id urna ultricies mauris tincidunt congue. Nulla facilisi. Sed aliquam aliquam ante, sit amet laoreet 

nulla vestibulum eget. Quisque mollis turpis vel mi iaculis interdum. 

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Pellentesque ac enim et tortor sodales auctor ac et 

augue. Nunc id urna ultricies mauris tincidunt congue. Nulla facilisi. Sed aliquam aliquam ante, sit amet laoreet 

nulla vestibulum eget. Quisque mollis turpis vel mi iaculis interdum. 

LORUM

 

 

IPSUM

DOLOR

VECTOR ILLUSTRATION

Қазір  қоғамның  қай  саласы  болмасын 

көптілді  білу  өмір  талабы,  мысалы:  қазіргі 

кезде  медицина  саласында  дəрігерлердің 

ағылшын тілін білуі алғы шарт болып тұр, жаңа 

мед  аспаптармен,  аппаратпен  жұмыс  істеу, 

дамыған  елдердің  озық  тəжірибесін  алуда, 

коммуникацияға  түсуде  ең  керегі  басқа 

тілдерді білу, түсіну.

Ағылшын  тілін  ерте  жастан  оқытудың 

мынадай міндеттерін атауға болады: 

-оқушының бойына тілдерге деген қызы-

ғушылығын, оны үйренуге құштарлығын сіңіру; 

-жеке  тұлғаның  заман  талабына  сай 

өмірге икемделуіне бағыттау жəне оның басқа 

елдің  тілін,  мəдениетін,  тарихын  жəне  əдет-

ғұрпын танып білуіне ықпал ету; 

-оқушының  сезімтал,  шығармашыл, 

əлеуметтік,  танымдық  жəне  тілдік  қабілет-

терінің дамуына жағдай жасай отырып, оның 

жалпы дамуына едəуір үлес қосу; 

-бастауыш  сынып  оқушыларын  шетелдік 

құрдастар əлемімен, əндермен, тақпақтармен, 

оқулық жəне ертегі кейіпкерлерімен танысты-

ра  отырып,  тілді  тез  меңгеруге  жəне  өздерін 

еркін сезінуге көмек тигізу;

-оқушылардың  алған  теориялық  білімін 

практикалық  жұмыспен  ұштастыра  білуді 

меңгерту,  оларды  ұлттық  үрдіске  тəрбиелеу, 

баланың білім деңгейін саралап, шығармашы-

лық  жұмысқа  тарту;  оқушының  жұмысына 

бақылау  жасау,  баға  беру,  əр  оқушыға  жеке 

əдіс амал қолдану. 

Оқыту  барысында  тыңдау,  сөйлеу,  оқу, 

жазу  дағдылары  біртіндеп  дамиды.  Тыңдауға 

үйрету  мүмкіндігінше  барлық  сабақтарда 

жүреді,  оқушы  мұғалімнің,  достарының 

айтқанын тыңдап түсіне алады. Сөйлеу көбіне 

жұптық, топтық жұмыстар кезінде іске асады.

Бағдарлама  бойынша  1  сыныпта  ауызша 

кіріспе  курсы  жүреді,  оған  ең  негізгі  деген 

тақырыптар  таңдалып  алынды.  Мысалы: 

жанұя,  түр-түс,  1-10  дейінгі  сан,  жануарлар, 

ауа-райы,  спорт,  дене  мүшелері  ең  жиі  кез-

ігетін  етістіктер,  модальды  етістік,  «болу», 

«бар болу» етістіктерін қолдану. Ал 2 сынып-

тың  бірінші  жарты  жылдығында  өткен  сынып 

материалдарын  қайталау  болып  табылса, 

екінші  жарты  жылдықта    əріптерді  танып, 

жазуға  үйренеді,  сөздік  қорын  кеңейтеді. 

Келесі  сыныптарда  тақырып  ауқымы  кеңіп, 

граматикалық  материалдар  қосылып  білім 

аумағы кеңейе береді. 

Ағылшын  тілін  оқытуда  оқушылардың 

қызығушылығын ояту – басты мəселе. Шетел 

тілін меңгеруде көп қиыншылықтар кездеседі. 

Бұл қиыншылықтарды жеңу үшін пəнге деген 

ынтасын əуестігін арттыру керек.

Оқушылардың  шығармашылық  қабілетін 

арттырып,  ынталандыру  үшін  сабақтарды 

мынадай жолдармен өткізуге болады:

1.Сабақта кең көлемде көрнекі құралдар-

ды пайдалану;

2.Сабақты түрлендіріп өткізу;

3.Сабақта  оқушылар  өздері  жасаған 

суреттер, схемаларды пайдалану;

4.Техникалық құралдарды тиімді қолдану;

5.Сабаққа  қатысты  бейнетаспаларды, 

фильмдерді көрсету.

Баламен ойнай отырып, үйретсе бала сол 

тілдердің барлығында еркін меңгеріп кетеді – 

дейді академик, профессор Ш.А.Амонашвили. 

Олай  болса  ағылшын  тілі  сабақтарында 

оқушылардың  білім  –біліктілік,  танымдық, 

коммуникативтік құзыреттілігін қалыптастыру-

да  ойын  элементтерін  қолданудың  маңызы 

зор.  Ойын  –  ақыл-ой  мен  сезім  күшін  талап 

ететін  ерекше  ұйымдастырылатын  сабақтар. 

Ойын əрқашан шешім қабылдауды ұсынады – 

қалай  істеу,  не  айту,  қалай  ұту  қажет?  Осы 

мəселелерді  шешу  тілегі  ойнаушылардың 

ойлау  əрекетін  арттырады.  Ал  егер  оқушы 

сонымен  қатар  шетел  тілінде  сөйлесе,  ол 

оқытудың бай мүмкіндігін ашады. Балалар ол 

туралы ойланбайды. Ойын олар үшін ең басты 

– еліктіргіш сабақ. Сонысымен ол оқытушылар-

ды,  соның  ішінде  шет  тілдер  оқытушыларын 

қызықтырады. Ойын кезінде барлығы тең. Ол 

тіпті нашар оқушылардың да қолынан келеді. 

Тіпті  тіл  даярлығынан  нашар  оқушы  ойында 

бастаушы  болуы  да  мүмкін:  кей  кезде  бұл 

жердегі  тапқыштық  пен  түсінгіштік  пəнді 

білуден  де  маңызды  болады.  Теңдік  сезімі, 

қуаныш  атмосферасы,  тапсырманың  қолынан 

келетіндігін сезіну – сөзінде басқа тіл сөздерін 

еркін  қолдануға  бөгет  жасайтын  балалардың 

ұялшақтық  сезімін  жеңуге  мүмкіндік  береді 

жəне  оқыту  нəтижесіне  жағымды  əсерін 

тигізеді. Байқаусыз тіл материалы меңгеріледі 

–  «мен  басқаларымен  бірдей  сөйлесе  алады 

екенмін» деген ой оқушы жадына келеді.

Сонымен бірге ойынды оған тəн белгілер-

мен  –  сөйлеу  ықпалының  мақсаттылығымен, 

күтпегендігімен, əсерлілігімен шынайы сөйлеу 

арқылы  араласуға  барынша  жақындатылған 

сөйлеу үлгісінің көп қайталанатын пысықтауы 

үшін  мүмкіндік  туатын  жағдайдағы  түрлі-

жағдайлы жаттығу ретінде қаралады.

Ойындар маңызды əдістемелік тапсырма-

лардың орындалуына мүмкіндік туғызады:

1. Балалардың сөйлеу арқылы араласуына 

психологиялық дайындығын жасауға;

2. Олардың тіл материалын көп қайталау-

ына табиғи қажеттілікті қамтамасыз етуге;

3. Сөйлеудің жалпы алғанда күтпеген