Казахский государственный женский педагогический университет. Вестник № 4(5), 2010
74
операциялық
компонент
ретінде
тани
отырып,
ғылыми
білімдерді
меңгеруі
мен
оны
практикада
пайдалану
біліктілігінің болуы.
біліктерінің қалыптасуы,
-шығармашылық
іс-әрекетті
жоспарлау
және
оны
тиімді
ұйымдастырудың
жолдарын
меңгеруі,
-ұжымдық
шығармашылық
жұмыстарға
талаптануы
және
білімдерін қажетті жағдайда ӛзара
ықпалдастық
сипатына
сай,
практикалық тұрғыда сабақтастыра
білуі.
Рефлексиял
ық-бағалау
компоненті
Жеке
тұлғаның
танымдық
қажеттіліктері
мен қоғамның сұранысына
сай
үйлесімді
бағдары,
әлеуметтік-психологиялық
рефлексияның қалыптасуы.
-шығармашылық іс-әрекетке,
ізденімпаздық жұмыстарға талдау
жасай білуі,
-жеке
іс-әрекетін
ұйымдастырушылық тұрғыда ӛз
бетімен сараптау,
-
жоғары
танымдық
қызығушылық
негізінде
шығармашылық бағыттылығының
тұрақталуы,
-
іс-әрекетті
объективті
бағалай,
кемшіліктерді
жоюға
жауапкершілікпен қарау,
-
ӛзін-ӛзі
дамытуда
рефлексиялық бағытты таңдау,
жеке тұлғалық құндылықтарды
саналы түсіну.
Шығармашылық іс-әрекеттің жеке тұлғалық сапалық қасиеттерінің дамуына
әсерін талдай алмайды. Ӛз сәтсіздіктері мен жетістіктерін сыртқы жағдайлардың
нәтижесі ретінде қарастырады. Мазмұнды-операциялық компоненттерін меңгеру
толымсыз жағдайда.
Оқушылардың білім алуында шығармашылық әрекетін белсендіруге, олардың
интеллектуалдық, рухани-адамгершілік дамуын арттыруға байланысты мәселені шешу
дидактикалық тәсілдерді ӛзгертуді және мұғалім ақпаратына берілетін уақыт бӛлігін
азайтып, оқушының ӛзіндік танымдық, шығармашылық іс-әрекет уақытын кӛбейтуге
әкелетін оқу уақытын қайта бӛлуге орай қажетті жаңартулар жүргізуді талап етеді.
Ӛзін-ӛзі дамытумен қатар индивидтің жан мен тән үйлесіміне сәйкес ӛз ойын
жинақтау қабілетін бейнелейтін рефлексия ұғымы пайда болды (Р. Декарт, Д. Локк).
Жаңа дәуір философиялық идеялары «ӛзіндік» және «Мен» ұғымдарына
бағытталады. Жаңа құндылық - адамның ӛзіндік «Мен» құндылығы пайда болды.
Шығармашылық - жаңаны жасаудағы процесс, креативтілік – адамның ішкі
ресурсы, әлеуеті. Креативтілік - адамның шапшаң, нақты ойлау, жоғары
қызығушылықтарға негізделген бай қиял және проблеманы жылдам түсіну қабілетімен
танылады. Креативтіліктің негізгі шартының бірі – адамның ӛзін-ӛзі ұстауы мен ӛзіне
деген сенімділігі. Креативтілік тек қана ойлау операцияларының сапасымен ғана емес,
тұлғалық сипатымен, шығармашылық кезеңдеріне қажетті білім, білік, дағдыны
меңгеру деңгейімен ерекшеленеді.
Креативтілік - тұлғаның ӛзін-ӛзі дамытудағы маңызды фактор. Адамның
креативтілік процеске дайындығы оның тәжірибеге деген ашықтығымен анықталады.
Шығармашылық кӛзі – танымдық қызығушылық, интеллектуалдық қабілет,
білім, ойлау стилі, тұлғалық мінездеме, мотивация және қоршаған орта.
Қазақ мемлекеттік қыздар педагогикалық университетінің
Хабаршысы № 4(5), 2010
75
Креативтілік факторлары – тұлғалық бағытталу, жағдайға талдау жасау,
шығармашылық процесс, шығармашылық нәтиже.
Оқыту жүйесіндегі рефлексия – оқыту субъектісінің ӛз іс-әрекетін саналы түрде
ой елегінен ӛткізіп, ӛзіндік сезінуі. Рефлексияның мақсаты – іс-әрекет компоненттерін
еске түсіру, санадан ӛткізу, оның мәнін, түрін, ӛзекті мәселелерін белгілеу, шешу
жолдарын анықтау т.б.
Ӛзінің оқу тәсілдерін, таным мен ойлау механизмдерін түсінбейінше
оқушылардың қол жеткізген білім нәтижесін толық ұғынуы мүмкін емес.
Рефлексивтік іс-әрекет оқушыға ӛзіндік талдау кезінде ғана байқалатын ӛзіндік
жеке дара ерекшеліктерін тануына мүмкіндік туғызады. Білімді саналы түрде ӛзіндік
қорыту, яғни рефлексия нәтижесінде ғана жүзеге асады. Рефлексия нәтижесі дегеніміз
– міндеттерді шешу тәсілдерін түсіну. Рефлексияның қай түрі болмасын мақсатпен
тікелей байланысты.
Шығармашылық рефлексия – мақсатқа жету нәтижесі, қорытынды ғана емес,
жаңа білім мен жаңа мақсаттарға бастама бола алады.
Сонымен, шығармашылық рефлексия – жекетұлғалық құндылық сапаларын
қалыптастыруда және ӛзіндік даму бағытын айқындауда, оқушының жеке тұлғасын
қалыптастыруға бағытталған шығармашылық іс-әрекетте ішкі жан дүниесі ресурстары
арқылы ой қорытуы.
ӘДЕБИЕТТЕР
1. Хмель
Н.Д.
Теоретические
основы
профессиональной
подготовки
учителя,1998г.
2. Пед.энциклопедия.4т1968.ж
3. Миразова А.Т.Оқушының шығармашылық қабілетін дамытудағы мұғалімнің
кәсіптік шеберлігі.Ұлағат.2002 ж.
ТҮЙІНДЕМЕ
Мақалада қазіргі кезде оқушылардың шығармашылық қызығушылығын
қалыптастырудың педагогикалық- психологиялық аспектілері айтылады.
РЕЗЮМЕ
В статье говорится о педагогико-психологических аспектах формирования
творческого интереса школьников.
СТУДЕНТТЕРДІҢ ДҦРЫС СӚЙЛЕУ ДАҒДЫЛАРЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУДЫҢ
ТИІМДІ ЖОЛДАРЫН ҚАРАСТЫРУ
Қодасова А.Е. – оқытушы (Алматы қ., ҚазмемқызПУ)
Елімізде жүріп жатқан ӛзгерістердің мәнін пайымдау бәрінен бұрын жастарды
тәрбиелеп отырған ұстаздарға үлкен жауапкершіліктер жүктейді. Ел басымыздың
жолдауында кӛрсеткендей қазіргі шәкірт ертеңгі күні әлем кеңестігіне еркін ену үшін
білім беру жүйесі халықаралық деңгейге кӛтерілуі керек. Сондықтан да 21 – ғасырда
ағылшын тілін үйрететін жоғары оқу орындарына қойылатын талаптар ӛте кең.
Ағылшын тілін меңгерудегі ана тілінің рӛлі туралы академик Л.В.Щерба,
М.В.Ляховицкий, атақты педагог К.Д.Ушинский ӛз еңбектерінде кеңінен тоқталған.
Жалпы теориялық негіздері бір-біріне ұқсас Л.В.Щерба « Ана тілін шетел тілі
Достарыңызбен бөлісу: |
