Хх ғасырдағы қазақ әдебиеттану ғылымы Оқулық Ре по зи то ри й Ка рг у әож кбж

жүктеу 3,59 Mb. Pdf просмотр бет 75/444 Дата 04.10.2023 өлшемі 3,59 Mb. #43645 түрі Оқулық

ІІ БӨЛІМ.   Қазақ әдебиеттану ғылымының туу дәуірі 1900-1904 жж.) Қазақ әдебиеттану ғылымының  туу дәуірінде қол жеткізе алған табы- старын саралаған уақытта, оның өз  қадамын нық баса алғанын дәлелдей  түсетін тағы бір жайттарға назар  аударған абзал. Ол – осы ғылымның  қосалқы салалары болып табыла- тын библиография мен текстоло- гиясына қатысты мәселелердің де  нақты көтеріле бастауы. Ғылыми- зерттеушілік ой-пікір осы екі сала  бойынша алғашқы барлауларының  жиынтығы болып табылатын кейбір  нәтижелерін ұсынып та үлгерді.  Егер бұл барлауларды тарамдата  баяндасақ, библиографияның тұң- ғыш қадамы ХІХ ғасырдың соңына  қа рай көрініс берген екен. Оның нақ- тылы себебі де жоқ емес. Ол ұлттық  ғылыми-зерттеушілік ой-пікірде фи- ло логиялық және биографизм мек- тептерінің белгілері молырақ орын  алуының әсерінен еді. Қазақ дала- сын зерттеген орыс ғалымдарының  көпшілігі орыс әдебиеттануындағы  осы мектептердің ықпалында бола- тын. Проффессор Ә. Нарымбетовтің:  «Революцияға дейінгі көрсеткіштер  комплексті сипатта болды. Қазақ  әдебиетіне тікелей арналған көрсеткіш  бола қойған жоқ. Қазақ әдебиетіне  байланысты библиографиялық де- ректер экономика, статистика, этно- графия, шаруашылық, тарих жайлы  материалдардың ішінде жүр ді», – деп атап көрсеткеніндей, олардың  көрсеткіштері жалпылама сипатта  құрастырылды [25, 9]. Қазақ әде- биеті туралы библиографиялық мағ- лұматтар мен деректер көбірек кез- десетіндері де бар. Атап айтсақ,  З. М. Пенкинаның «Закаспийский  край. Систематический сборник би- блиографических указаний книг и  статей» (Спб., 1888), А. Н. Хару- зиннің «Библиографический указа- тель статей, касающихся этногра- фии киргизов и каракиргизов 1734- 1800 гг.» (Этнообозрение, 1891,  №2), «Киргизы Букеевской орды»  (1889), Е. А. Алекторовтың «Указа- тель книг, журнальных и газетных  статей и заметок о киргизах» де- ген атпен «Оренбургский листок»  газетіне 1892-1893 жылдары, «Тур- гайская газетада» 1895 жылы, Қазан  университеті «Хабаршысының» 1900  жылғы 16-томында жарияланған  көрсеткіштері, Д. К. Зелининнің  1913 жылғы Санкт-Петербургтен  шыққан библиографиялық көрсет- кіштері бұл сала бойынша жүр гізі- лер жұмыстардың ізашары болды.  Бұлардың қатарында ұлт зиялы- ларының өкілдері болмағаны мен,  орыс ғалымдарының қазақ әдебиеті  мен фольклоры туралы материал- дарды библиографиялық тұрғыда  жү йелеуге ұмтылыс жасауы, келе- шекте жүзеге асар үлкен істің баста- масы еді. Қазақ библиографиясының  білгір мамандарының бірі Ә. Нарым- бетов оны дұрыс бағалай отырға- нымен, төңкеріске дейін осы орыс  Ре по зи то ри й Ка рГ У 91 жүктеу 3,59 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз