Эрнестия-Ernestia consobrina
Mg. шыбындары қырыққабат
көбелегі жұлдызқұрттарының ішінде паразиттік тіршілік етіп,
олардың өсімталдыгын 80%
дейін залалдай алады. Эрнестмя
тоиырақ арасында жалган
піллә күйінде қыстайды.
Ересек
паразиттер маусым айының аягында шығады. Аналықтарының
жыныс бездері жетілуі үшін қосымша қоректенуді қажет етеді.
Олардың
қоректенуі
20-25
күнге
созылады.
Осы
кезеңде
шыбындарды шатыршагүлді өсімдіктердің гүл шоғында жиі
кездестіруге болады. Олар шырынмен қоректенеді. Сондықтан
қырыққабат егістігінің маңайында гүлді өсімдіктердің болуы
эрнестияның
нэтпжелілігін
арттырады.
Паразиттер
өздерінің
дернэсілдерін қырыққабат қоңыр көбелегімің жүлдызкүрттары
қоректенетін өсімдіктерге салады. Жүлдызқүрттар сол маңайдан өте
бергенде паразиттің дернэсілдері олардың денесіне жабысады,
терісін тесіп, ішіне енеді. Эрнестия шыбынының да өсімталдыгы
өте жоғары-3500 жүмыртқага дейін барады 5-сурет.
5-сурет. Э рнести я
ш ы б ы н ы - E r n e s tia c o n s o b r in a
M g.
371
Дернәсілдері қырыққабат түн көбелегінің барлық жастагы
жұлдызқұрттарына шабуыл жасайды, бірак солардың ішінде
ұнататыны III жастағы жұлдызқүрттар. Қоректенуін тоқтатып,
есейген дернәсілдер иесінің денесінен шыгады да, топырақ
арасында
қуыршаққа
айналады.
Қырыққабат
көбелегі
жұлдызқүрттарыныц паразиттермен залалдануын жоғаргы жастагы
жұлдызқұрттардың даму немесе олардың жаппай қуыршақтану
кездерінде анықтайды.
Фороцера-Рогосега agilis
R. шыбыны сыңар көбелек пен
буынтық
көбелек
жұлдызқұрттарының
бейімделген
сыртқы
паразиті. Паразит шыбындардың әрекеті әдетте зиянкестердің
жогаргы жастагы жұлдызқұрттарының даму кезеңінде немесе
олардың қуыршақка айналган кезінде білінеді. Фороцераның даму
кезеңі біржылдық. Олар
маусым айынан бастап келесі жылгы
көктемге дейін
диапауза
күйінде жатады. Шыбындар қыстаған
мекендерінен маусым айының басында сыңар көбелектің екінші
және үшінші жастагы жүлдызқүрт-тарының дамуы кезінде шығады.
Фороцера
үшып шыққаннан кейін 5-7 күн өткен соң жүмыртқалауға
кіріседі. Шыбындар жүмыртқаларын үшінші-бесінші жастагы
жүлдызқүрттарда аяқтайды да. топырак арасында жалган піллә
жасап, сонда қыстайды.
Блефарипода-Blevariplwda schineri
Mesn. сыңар көбелек пен
буынтық
көбелек
жүлдызқұрттарының
ішкі
паразиті.
Шыбындардың жыныс мүшелерінің жетілуі 1 айга созылады және
ол үшін олар міндетті түрде
долана, шеңгел, сүттіген
және басқа
гүлді
өсімдіктердің
гүл
шырындарымен
қоректенуі
керек.
Блефариподаның өсімталдыгы өте жогары-бір аналық шыбын 500
жүмыртқага
дейін
салады.
Жүмыртқаларын
өсімдік
жапырақтарының үстіңгі бетіне орналастырады. жүмыртқаларының
түсі
ңара,
өте үсақ келеді. Көбелек жүлдызқұрттары жапырақпен
паразиттердің жүмыртқаларын коса жүтады. Паразит дернәсілінің
дамуы иесінің қуыршақ фазасында аяқталады. Жетіліп, қоректенуін
тоқтатқан дернәсілдер иелерінің денесін тастап, топыракқа енеді де,
сонда жалган пілләға айналып қыстап қалады.
Блефарипода
жогарыда аталган зиянкестердің икемделген
паразиттері болгандықтан олардың 90%-га жуыгын залалдап
қүртады. Бүл паразит шыбын қарагай көбелегінің жүлдызқүрггарын
залалдап, олардың сан мөлшерін 30-40% -га дейін кемітеді.
372
|