Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

49 
күйлері жоғарылай түседі, ал егер ашуланып кірсе, оқушыларда бірден 
алаңдаушылық, қорқыныш сезімдері, үрей пайда болады.
Сөйлеу барысында адамның мимикасы, іс-қимылдары да қатысып 
тұратыны белгілі. Қарым-қатынас барысында адамның бет-әлпеті, әсіресе 
көзі көп ақпарат береді. Көзі арқылы да адамның қандай көңіл күйде екенін 
түсінуге болады. Халықта «
Көз-адам жанының айнасы
»-деп тегін 
айтылмаған. Қоршаған дүние туралы ақпараттың 80%-ын адам көру арқылы 
ала алады. Сөйлесу барысында адамның көзін көріп тұрмасақ бізге әңгімені 
жалғастыру қиынырақ. Мысалы, сіздің әріптесіңіз немесе оқушыңыз көзіне 
қап-қара көзілдірік киіп отырса, сіз оның көзін көрмегендіктен 
ыңғайсыздықты сезінесіз.
Адам 
көңіл-күйінің 
нашар 
болуы, 
әдетте 
бет-әлпетін 
тұнжыраңқылығын көрсетеді. Ал күлімдеу, керісінше, оның көңіл күйін 
жадыратады. Күлімдеп жүру – жан үшін шипа, ал шын көңілмен 3 минут 
күлу таңертенгі 15 минуттық бойсергітуді алмастырады.
Вербалсыз қарым қатынаста адамның 
қолының қимылына
да көңіл 
аударып адамның психологиясы жайлы мәліметтер алуға болады. Мысалы, 
қолын екі бүйіріне таянып тұру–адамның бір істі атқаруға дайындығын, 
батылдығын, табандылығын көрсетеді. Екі қолын артында айқастырып, 
басын жоғары ұстау – «бастық» позасы. Тырнағын тістеу, қайта-қайта киімін 
түзету–адамның қобалжып, не-месе бір нәрседен ыңғайсызданып отырғанын 
байқатады. Ашық алақан, жұмылған жұдырық, сұқ саусақты көп көрсету, екі 
қолды алдында айқастырып ұстау, жағын таянып отыру, басын сипалай беру, 
иегін сипалай беру, т.б қол қимылдарының әрқайсысы өзіндік ақпараттар 
белгісі.
Мұғалім еңбегінде 

жүктеу 2,48 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: