«Экология және жер қойнауын пайдалану салаларындағы табиғи ресурстарды тиімді қолдану»

жүктеу 0,85 Mb. Pdf просмотр бет 35/51 Дата 22.06.2023 өлшемі 0,85 Mb. #43050 түрі Конспект

3. Мониторингтің жіктелуі.  Бақылау объектілері бойынша: атмосфералық, топырақтық, сулық, климаттық, өсімдік, жануарлық, денсаулық және т.б. мониторнгтарға бөлінеді.  Факторлар, көздер және өзгерістердің масштабы бойынша мониторинг  келесіге жіктелінеді:  1. Әсер ететін факторлар бойынша мониторинг – бұл химиялық ластаушылар  және әртүрлі табиғи мен физикалық факторлардың әсерін (шу, күн  радиациясы, сәулелер) анықтайтын мониторинг.  2. Ластау көзінің мониторингі – бұл белгіленген бір стационарлық көздің  (өнеркәсіптердің құбырлары), белгілі жылжыйтын (көлік) объектінің мониторингі.  Әсерінің масштабы бойынша мониторинг уақытша және кеңістілікке  бөлінеді.  Мәлімет жалпылау бойынша:  1.  Глобальдік – барлық экологиялық компоненттерді қосқанда жердің  дүниежүзілік үрдістерін бақылау, төтенше жағдайлар болу мүмкінділігін  болжам жасайтын мониторинг.  2 . Негіздік (фондық) – барлық сферадағы табиғи құбылыстарды бақылау  (регионалдік құбылыстарды қоспайды) мониторинг.  3.  Ұлттық – мемлекет масштабындағы мониторинг.  4.  Региональдік (аймақтық) – бір аймақтағы құбылыстарды бақылау мониторингі.  5.  Локальдік – белгілі бір антпропогендік көздің мониторингі.  6.  Импактік - өте қауіпті жерлердегі антропогендік әсерден регионалдік және локалдік мониторинг.  Бақылау әдістері бойынша, мониторингтің түрлері:  1 . Химиялық – химиялық заттардың таралу динамикасын және антропогендік әсерінен табиғаттағы (атмосфера, жауын-шашыны, сулар) химиялық құрамын  бақылайтын жүйелер.  2.  Физикалық – қоршаған ортаға физикалық үрдістер мен құбылыстардың  (вулканизм, жер сілкінісі, эрозия, құрғақшылық, су тасқыны) әсерін бақылайтын жүйе.  3 . Биологиялық – биоиндикатор арқылы жүретін мониторинг.  4.  Экобиохимиялық – химиялық пен биологиялық негізден тұратын мониторинг.  Дистанциондық – тәжірибе нәтижелерін тіркейтін радиометриялық аспаптар арқылы үлкен арақашықтарды зертейтін мониторинг (авиация, космос арқылы).  42  жүктеу 0,85 Mb. Достарыңызбен бөлісу:

©g.engime.org 2024
әкімшілігінің қараңыз