ИІЛІМДІ
ӨНДІРІСТІК
ЖҮЙЕЛЕР
8.1.1.
Қатты және иілімді жүйелер
Алғашқы автоматтандырылған және автоматты жүйелер станоктарда
жеке технологиялық операцияларды автоматтандыруға мүмкіндік
береді, кейін адамның қатысуынсыз жұмыс істейтін станок-автоматтар
пайда болды.
190
Автомат-станоктарды біріктіру, олардың әрбіреуі белгілі
операцияларды орындауға бағытталған, басқарудың бірыңғай
жүйесімен топта автоматтандырудың бірінші кезеңін құрайтын қатты
автоматты желілерді салу негіздемесі болады.
Станоктардың осындай желісі технологиялық процесінің
барысына орналасады және бір автоматты басқасына дайындық
беруге мүмкіндік беретін бірыңғай көлік жүйелері арасында
байланысты.
Дайындама қозғалысының сипаты бойынша автоматты желі
бойында үш түрге бөлуге болады:
■
синрхрондық, барлық станоктар бір тактіде жұмыс істейді, ал
дайындамалар бір станоктан басқасына қатты көлік желілердің
көмегімен беріледі. Бір автоматтың істен шығуы барлық желіні
тоқтатады;
■
асинхрондық, барлық автоматтар уақыт бойынша бір-біріне
байланысты жұмыс істейді, онда дайындамалардың немесе
детальдардың белгілі қоры бар және иілімді көлік жүйесімен
қызмет көрсетеді. Осындай жүйеде бір автоматтың белгілі уақыт
ішінде бас тартуы (бірнеше сағат бойы) жалпы желі жұмысына
білдірмейді;
■
роторлық, онда детальдар бір роторлық машинадан басқасына
ауыстыру процесінде өңделеді.
Автоматты сызықтар бірқалыпты дене еңбегінен жұмысшыларды
босатуға, өнімділікті жоғарлатуға, өзіндік құнын төмендетуге және
шығарылатын өнім сапасын жоғарлатуға мүмкіндік береді.
Сол кезде қатты автоматты сызықтар қатты логикамен жұмыс
істейді және бір номенклатураның өнімдерін шығаруға бағытталған.
Деталь конструкциясында немесе технологиялық процесінде
кішігірім өзгерістер жабдықтың ұзақ тоқтауын, қайта салуын және
басқару жүйесінің өзгеруін талап етеді.
Автоматизациялаудың жаңа тармағы электрондық-есептеу
техникалық енгізуден кейін, әсіресе, басқарушы ЭВМ мүмкін болады.
Бұл, өз кезегінде, сандық бағдарламалық басқарумен (СББ)
жабдықтарды құруға көмектеседі.
Станокта детальдарды әзірлеу бойынша барлық технологиялық
операциялар белгілі ара-қашықтықта, белгілі бағытта және белгілі
жылдамдықта жұмыс органдарын ауыстыруға беріледі.
Бұл, детальдарды өңдеу кезінде әрбір қадамды бір-біріне сандар
түрдін барлық операцияларды код береді және білдіру қажет. Егер
осы сандар бағдарлама түрінде станок жадысына беріледі
(перфолента, перфокарта, магнитті тасығыштар) (сондықтан да,
осындай атауы - «сандық бағдарламалық басқару»), онда есептегіш
құрылғылар бағдарлама тасығыштың командасы бойынша станоктың
жұмыс органдарын басқара алады.
191
Сонымен қатар, сандардың кезектілігі электр белгілерге қайта түзіледі,
олар
жұмыс
органдарын,
белгілі
ара-қашықтықта,
белгілі
жылдамдықпен және белгілі бағытта атқарушы механизмдерінің
көмегімен ауыса отыра пысықтайды.
СББ-мен станоктардың ЭВМ-мен үйлесуі қамтамасыз етеді:
■
детальдарды өңдеу кезінде оңтайлы режимдер;
■
бос жүріс кезінде жұмыс органдарын ауыстырудың максималды
жылдамдығы.
Cандық бағдарламалық басқарумен жабдықтарды енгізу бір
номенклатураның өнімдері мен бұйымдарын шығаруға жіберілген
қатты автоматтандырылған желілерден бас тартуға мүмкіндік береді
(бұқаралық өндірісі шегінен) және автоматтандырудың келесі деңгейіне
ауысады.
Автоматтандырудың екінші кезеңі – қайта бағдарламалау
жабдықтарын құру – кең номенклатурасының жаппай шығарылуын
салуға мүмкіндік береді, соның ішінде, ұсақ сериялы өндірісте кішігірім
партиялармен. Бұл әр түрлі деңгейде иілімді өндірістік жүйелердің
(ИАӨ) пайда болуының арқасында – технологиялық жабдықтардың
бірнеше бірліктерінен тұратын топтардан автоматтандырылған
өндірісіне дейін толығымен мүмкін болады.
ИАӨ негізгі бірлігі деп СББ-мен көп операциялық станоктар
саналауы мүмкін, онда жаңа бұйымды шығаруда шешілетін
міндеттемелерді қайта бағдарламауға әкеледі. МикроЭВМ басқаруымен,
осындай станоктар автоматты түрде технологиялық процестер
операцияларын орындайды, көпреттік технологиялық циклдердің
автоматты жүзеге асырады. Олар өңдеу процесінде бұйымдар
параметрлерін автоматты бақылау және өлшеу жүйелерімен, автоматты
дайындаманың
тиеу-жүктеу
құралдарымен
жабдықталады,
технологиялық жабдықтарды және т.б. ауыстыруға арналған құрылғы
кіруі мүмкін. Технологиялық жабдықтардың осындай бірліктерін иілімді
өндірістік модульдер (ИӨМ) деген атау алды.
Олардың пайда болуымен бір жабдықта жүздеген өнімдердің жаңа
түрлерін шығару, оны үнемі жаңарту және сапасын жақсарту мүмкін
болды.
Иілімді өндірістік модульдер тек автономды ғана емес, сонымен
қатар, басқа да технологиялық жабдықтармен өзара әрекет етуі мүмкін.
Автоматты көлік-қойма жүйесімен біріккен және орталық ЭВМ
басқаруымен жұмыс істейтін ИӨМ,
|
