Балашт ҥ с І п қ алие в б а л а л а р а у р у л а р ы о қ у л ы қ Ақтӛбе 1 4

жүктеу 10,77 Mb.

Pdf просмотр

бет	144/772
Дата	19.01.2023
өлшемі	10,77 Mb.
	#40966

1 ... 140 141 142 143 144 145 146 147 ... 772

tusipkaliev pediatria

2.3. Ж АҢА ТУЫЛҒ АН БАЛАНЫ АЛҒ АШҚЫ ЗЕ РТТЕ У ТӘСІЛДЕ РІ

Стоматологтар назарына!
Шала туылған балалар минералдардың организмге
қарқынды тҥсуі жҥктіліктің соңғы айларында жҥретін болғандықтан, сонымен қатар
қарқынды ҿсу жағдайында қажеттіліктің артуынан ерте балалық шақ кезеңінде фосфаттар
мен кальций жетіспеуіне бейім.
Эмбриогенез процессінде жағымсыз факторлардың ҽсері нҽтижесінде (жай герпес,
цитомегаловирус, қызамық, тҧмау вирустары, В жҽне С гепатиттері, АДИТВ,
энтеровирустар, сонымен қатар алькоголь қабылдау жҽне шылым шегу) туа біткен
ақаулар қалыптасуы мҥмкін.
2.3. Ж АҢА ТУЫЛҒ АН БАЛАНЫ АЛҒ АШҚЫ ЗЕ РТТЕ У ТӘСІЛДЕ РІ
Жаңа туылған кезең – бала ҿмірінің ҿте ерекше кезеңі. Жаңа туылған кезеңнің
ерекшеліктерін жақсы білу керек. Себебі, жҥктілік кезінде анасы мен баласының ҿз ара
байланысы ҧрықтың дамуына маңызды ҽсер тигізеді. Ҧрықтың дамуы 2 кезеңге бҿлінеді.
Жҥктіліктің дҧрыс ҿтуі жҽне ҧрықтың қалыпты дамуы анасының денсаулығына
байланысты. Анасының қатаң аурулары жедел жҽне созылмалы инфекциялары, ҽртҥрлі
уыттанулар, тамақтың қҧрамының жҽне мҿлшерінің жетіспеулері, жҧмыс пен тҧрмыстық
ауыр жағдайлары ҧрыққа зиянды ҽсер етіп, оның ҿміріне қауіп туғызып, шала туылуына,
ҽртҥрлі ақауларға жҽне т.б. жағдайларға ҧшыратуы мҥмкін.
Босану кезеңінің, ҽсіресе, толғақтың кҥшену кезеңдерінің ҧзақтығы, баланың
жағдайына ҥлкен ҽсерін тигізеді.
Жҥкті ҽйел жылы, ауасының қызуы 26-27°С бҿлмеде босануы керек. Егер мерзімінен
бҧрын босанатын болса кувез дайындалады. Кувездің ішіндегі ауа жылылығы +36° кем
болмауы керек. Бҧндай қызу нҽрестені кҧдақтайтын заттарды, кіндікті алғашқы жҽне
екінші ҿңдеуден ҿткізуге арналған пакетті, стерильді ҿсімдік майын жылыту ҥшін қажет.
Бала туғаннан кейін кувез ішіндегі ауа қызуы нҽрестенің алғашқы салмағымен
гестациялық жасына сҽйкес тҿмендетіледі: 1 - 1,5 кг кувезде – 34 - 35°С, 1,5 - 2,0 кг – 32 -
34°С, 2 - 2,5 кг – 30 - 32°С, 2,5 кг-нан артық болса – 28 - 30°С.
Туылған баланы акушер қолына, жылы жаялыққа қабылдап алып, тез қимылдап,
нҽрестенің ҥстін кҧрғатады да, су жаялықты тастап, кҧрғақ жаялыққа орайды. Нҽрестенің
басына телпегін кигізіп, анасының емшегіне салады да, қосымша ҥш фланельді
жаялықпен, кҿрпемен (қыс кҥндері) жабады. Қажет болған кезде баланың тыныс алу
жолдарын тазартады; ауа қуысының кілегейіқ ҧрықтық суларды жҽне т.б. сорып тастайды.
Кейбір кездерде бала қанында оттегі кҿп мҿлшерде болып немесе тыныс алу орталығының
тітіркенуі тҿмендеу болып туады. Осындай жағдайларда бірнеше секундтан – минутқа
дейін нҽресте дем ала алмайды. Бҧл – жаңа туылған баланың апноэсы деп аталады. Дені
сау, уақытында туған баланың дауысы қатты болады. Бірінші рет терең тыныс алады,
содан кейін тыныс алуы біркелкі, бір-ақ беткейлі жҽне жиі, 40-60 рет болады. Бала

173
жағдайы ҿмірінің бірінші минутында Апгар шкаласы бойынша бағаланады
(14 кесте).
Жалпы бағасы 5 кҿрсеткіштің (тыныс алу, жҥрек соғу, тері тҥсі, бҧлшық ет тонусы,
бейнелістер) бағасының қосындысымен анықталады (ең жоғары бағасы – 10 балл). Жаңа
туылған баланың жағдайы 7-10 баллмен бағалағанда, қанағаттанарлық деп саналады.
Жалпы бағасы 7 баллдан тҿмен болса, балада зақымдану болуы мҥмкін (гипоксия,
орталық нерв жҥйесінің зақымдалуы). Дені сау уақытында туылған балалардың кҿбісінің
жағдайы 9-10 баллмен бағаланады. 5 минуттан соң жҽне 2 сағат ҿткеннен кейін (балалар
бҿліміне ауыстырар алдында) дҽрігер Апгар шкаласын пайдаланып, баланың жағдайын
қайтадан бағалайды.
Ең бірінші бленореяның (создық конъюктивиттің) алдын алу шаралары жҥргізіледі
(терілік жҽне кҿзбен ҧшырасудан кейін). Негізінен Креде-Матвеев ҽдісі қолданылады.
Конъюктива қаптарына азот қышқылды кҥмістің ертіндісін бір-бір тамшыдан тамызады.
Қыз балаларда осы ертіндінің 1-2 тамшысын сыртқы жыныс мҥшесінің кілегей қабығына
да тамызады. Ҽдетте, бҧл дҽріні тамызғаннан кейін реактивитті конъюктивит байқалады,
сондықтан, қазіргі кезде 20 – 30 % альбуцид ертіндісі қолданылады.
Баланың жағдайын анықтаған соң, дҽрігер мен акушер туа болған ақаулардың бар
жоғын тексереді (жоғарғы еріннің жҽне таңдайының болмауы, кҿтеншектің бітелуі, Даун
ауруы жҽне т.б.). Анықталған ақаулар баланың даму тарихына тіркеледі.

жүктеу 10,77 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 140 141 142 143 144 145 146 147 ... 772