Таубаева ш. Т., Иманбаева с. Т., Берикханова а. Е

жүктеу 5,09 Mb.

Pdf просмотр

бет	36/184
Дата	19.09.2022
өлшемі	5,09 Mb.
	#39328

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 184

Педагогика Таубаева Ш, Иманбаева С, Берикханова А (1) (1) (2)

Қарым-қатынастың перцептивтік қызметі
аркылы оқу-
шылардың психикалық жағдайын сезіне алу, олардын көңіл-күйін
түсіне біпу іске асырылады.
Қарастырылып отырған қарым-катынас қызметтері накты педа-
ғоғикалық іс-эрекетте өзара бір-бірімен тығыз байланысып жатады.
Мүғалім эр жастағы окушылармен жұмыс жасауда педагоғикалык
қарым-қатынасқа қойылатын талаптар да өзғеріп отырады. Неғізғі
тапаптардың бірі - педагоғикалық үрдістің негізгі заңдылықтарының
бірі болып табылатын оқушылардың
жас ереюилеліктеріне сай қа-
рым-ңатынас
орната білу.
Мектеп оқушылары үш буынға бөлініп білім апатыны белгілі:
бастауыш, орта (жеткіншек шақгағы оқушылар) жэне жоғарғы. Енді
осы буындарға сәйкес педагогикалық қарым-қатынас ерекшеліктерін
қарастырып көрейік.
Бастауыш сынып оқушыларымен
педагогикалық қарым-қа-
тынасты ұйымдастыруда мұғалімдер мектепке табалдырығын алғаш
рет атгап түрған оқушылар үшін
оқу үрдісі
жаңа негізгі іс-әрекет түрі
екенін есте сактаулары маңызды. Олардың «оқушы» деген жаңа әлеу-
метгік рөлге ие болуымен мінез-қүлықтары, психологиялық көңіл күй-
лері, ойлау қабілеттері қатты өзгерістерге ұшырайды. Бастауыш сы-
нып оқушысы үшін оқу әрекеті бағаланатын әрекет болғандықган,
олар үлкен жауапкершілікті сезіне бастаңды жэне өз істерін басқа-
лардың істерімен салыстырып бағамдайды.
Оқу эрекетіне кызығуымен қатар балапар ойын әрекетін де жақ-
сы көреді. Сондықтан сабақта окушылар тез жалығып кетпеулері үшін
мүғалім түрлі жаттытырулар жасатып, ойын технологияларын пайда-
лана отырады.
Сонымен қатар, бастауыш сынып оқушылары ата-аналарынан
басқа, тапаптары барлык балаларға ортақ, оқыту мен тәрбие үрдісін
басқаратын
мүгалім түлгасымен
танысады. Мүғалім мэртебесі бас-
тауыш сынып оқушылары үшін өте жоғары, беделі биік. Сондыктан
бұл жастағы оқушылар мектеп ережесін тиянакты орындауга тыры-
сады, мұғалімнің айтқан талаптарын заң ретінде қабылдайды.
Бастауыш сынып оқушыларының басым көпшілігі карым-қаты-
насқа ашық, ынталы, үлкендерге сенгіш болып келеді. Сыныптастары-
мен элеуметгік эрекеттесу жэне достар табу бүл жастағы оқушылар-
дың маңызды міндеттерінің бірі. Мектеп ережелерін орындау аркылы
олар өздерінің мұғалімге жэне көпшілікке деген қатынастарының
қандай екенін біддіреді.

Оку әрекеті барысында окушы екі багытгағы қарым-катынастық
ыкпалды сезінеді: мұгалімнің және сыныптастарынын. Сондай-ак, сы-
ныптастарына деген қатынасы мұгапімнің оларға берген мінездеме-
сімен аныкталады. Тұлғааралык катынастар эмоцияға негізделеді жэ-
не осы жастық шак соңына карай оқушылар өздерінің сынып ішіндегі
мэртебелерінің кандай дәрежеде екенін сезіне бастайды.
Балалардың талпыныстарына көңіл аудару, олардың жетістікте-
рін назардан тыс калдырмай атап өту, оның құнды және кайталанбас
ерекше жан екенін сезінуге мүмкіндік жасау осы жастык шаетагы ка-
рым-катынастың басты ерекшеліктері. Сонымен катар бастауыш сы-
нып окушылары үшін мұгалімнің жүзінің жылы, көңілді болуы ма-
ңызды: күлімдеу, күлдіру, көнілдерін көтеру, мактау, педагогикалық
қолдау көрсету, т.с.с
Жеткініиек шақтагы оқушылармен
педагогикалық карым-ка-
тынас педагогика жэне психология гылымында ерекше орын алатын
мэселелер катарында. Бұл жастық шақгағы оқушылардың ерекшелік-
терін олардын дамуындағы физиологнялык жэне психологиялық өзге-
рістермен, сонымен катар элеуметтену мэселелерінің кұрделенуімен
байланыстыра отырып қарастыру кажет. Жеткіншек шакты адам өмі-
ріндегі
өтпелі кезең
деп атайды, себебі балалык шақтан ересек шакка
өту барысында баланың санасында, өсіп жетілуінде, мінез-кұпқында,
карым-катынастық жүйесінде күрделі өзгерістер пайда болады. Осы
өзгерістердің барлығы өмірлік тэжірибелері жок жеткіншектерге көп
қиындыктар туғызатыны анык. Сондыктан кейбір жағдайларда бұп
шақты

жүктеу 5,09 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 32 33 34 35 36 37 38 39 ... 184