Н. К. Алпысбаева та рих ты оқыту

104
13
-дә ріс
ТА РИХ СА БА ҒЫ НЫҢ ТҮР ЛЕ РІ 
ЖӘ НЕ ОЛАР ДЫ ТОП ТАУ
Жос па ры:
1. Са бақ түр ле рі не си пат та ма бе ріңіз.
2. Бі лім ді тек се ру, есеп ке алу жә не ба қы лау са ба ғы.
3. Жи нақ тап қайталау, қо ры тын ды са ба ғы.
Мақ са ты: 
студенттерге тарихтың мек теп кур сы нда бі лім бе ру, тәр бие леу 
жә не да мы ту мақ сат та рын түсіндіру.
Та рих са ба ғы ның түр ле рі
Са бақ – ло ги ка лық жә не пе да го ги ка лық тұр ғы дан аяқ тал ған 
оқу про це сі нің бір бү тін бө лі гі. Ол оқу мақ са ты ның аяқ тал ған бір 
ға на бө лі гі не қол жет кі зе ді. Та рих са ба ғы мек теп кур сы жүйе сін-
де бел гі лі бір орын ала тын жә не проб ле ма лық-хро но ло гия лық 
прин ципі бо йын ша құ рыл ған бө лік бо лып та бы ла ды. Яғ ни та рих 
са ба ғын да уа қыт ке сін ді сі нің ішін де гі бар лық оқи ға лар мен құ-
бы лыс тар ке шен ді түр де көр се ті ле ді. Про цес тер мен заң ды лық-
тар дың өза ра бай ла ны сы әр са бақ са йын эко но ми ка лық, әлеу мет-
тік-саяси, та ри хи-мә де ни жә не бас қа да қыр ла ры бо йын ша жүр-
гі зі ле ді. Бұл кез де же ке ле ген са бақ тар:
1) бі рін-бі рі ал мас ты ра тын та ри хи дәуір лер де гі қо ғам ның эко-
но ми ка лық өмі рі мә се ле ле рін;
2) қо ғам өмі рінің әлеу мет тік-саяси қы рын; 
3) та ри хи-мә де ни жа ғы нан жә не т.б. қа рас ты ра тын са бақ тар 
ке ше ні не айна ла ды. Мұн дай жүйе нің бір не ше ша ғын жүйеле рі 
бо ла ды. Мы са лы, әр бір дәуір дің әлеу мет тік-эко но ми ка лық қа ты-
нас та ры та ри хын да әлеу мет тік құ ры лым ның өз ге ріс те рі қа рас ты-
ры ла ды. Са бақ нә ти же сінің жақ сы болуы мұ ға лім нің бі лім ді лі-
гіне, іс ке рлі гіне байланысты. Ол са бақ та ғы ма ңыз ды ма те ри ал-
дар ды ірік теп, оны оқы ту құ рал да ры мен қыз ме тін курс маз мұ ны-

105
на орай ұйым дас ты ра ды. Ең со ңын да, са бақ нә ти же сін де қа жет ті 
құ рал дар дың бо луы жә не дәл қа жет мер зі мін де пай да ла нылуы өз 
әсе рін ти гі зе ді. Егер мұ ға лім тақ та ға күн тіз бе ні жа за тын бол са, 
оқи ға лар дың да та ла ры мен ба ры сы же ңі лі рек қа был да на ды. Тақ-
та ға жа зыл ған жа ңа тер мин дер не ме се та ри хи қай рат кер лердің 
есімдері, олар дың дұ рыс ата луы мен жа зы луы оқу шы лар дың те-
зі рек ес те сақ та уын а мүм кін дік бе ре ді.
Әр бір са бақ тың өзі нің құ ры лы мы бо ла ды. Оның дәс түр лі эле-
ме нт те рі:
– ал дың ғы оқу ма те риалын мең гер уін тек се ру;
– жа ңа ма те ри ал дар ды мең ге ру ге бір тін деп өту;
– жа ңа ма те ри ал дар ды оқып, оны мен та ны су;
– үй тап сыр ма сын бе ру.
Бұл бө лік тер көп те ген са бақ тар да үне мі жү зе ге асы ры ла ды. 
Кей кез де оқу про це сі нің бір бө лі гі ба сым бо ла тын са бақ тар ды 
өт кі зу де ұтым ды. 
Оқы ту дың құ ры лым дық эле ме нт те рі мы на дай бө лік тер ден тұ-
руы мүм кін:
а) мақ сат ты ай қын дау;
ә) жа ңа ма те ри ал дар ды оқу;
б) оны оқу шы лар дың айт уы мен үл гі лер уін қайталап жат ты ғу;
в) мең ге рі ле тін бі лім ді жа ңа жағ дайға шы ғар ма шы лық пен 
қол да ну;
г) мең ге рі ле тін бі лім ді бұ рын мең ге ріл ген тә жі ре бие жүйесі-
не ен гі зу;
ғ) оқы ту мен нә ти же ле рін текс е ру.
Әдіс те ме лер жо ға ры да құ рас ты рыл ған бөл шек тер дің әр түр лі 
дең гейде са бақ қа қа рас ты ры луы мүм кін екен ді гін көр се те ді. Мы-
са лы,бір жа ғы нан, бұ рын өтіл ген ма те ри ал ды қайталауға бе рі луі 
де мүм кін. Сон дық тан әр бір са бақ тың құры лы мы оның маз мұ-
ны на, мін дет те рі, мақ сат та ры жә не ти пі не тәуел ді бо ла ды.

жүктеу 10,33 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: