§ 89. Дыбыс күші децгейіііің шкаласы

Субъективті түрде бағаланатын қаттылық дыбыс тол- 
қындарының интенсивтілігіне қараганда баяу өседі. Ин- 
тенсивтілік геометриялық прогрессия бойынша өскенде, 
қаттылық шамамен арифметикалық прогрессия бойын­
ша, яғни сызықты түрде өседі. Осыған сүйеніп, қаттылык 
деңгейі берілген дыбыс интенсивтілігі / шамасының^ал- 
ғашқы интенсивтілік ретінде алынған / 0 шамасына қа- 
тынасының логарифмі ретінде анықталады:
I =
(89.1)
Жиілік 1000 
гц
шамасында болғанда есіту табалды- 
рығы нольдік деңгейде (L = 0) жататындықтан, / 0 алғаш- 
қы интенсивтілік 10~9 
эрг/см2 ■
 сек-қа
тец деп алынады.
(89.1) 
формул асы бойынша анықталатын 
L
қатты- 
лық деңгейі бел деп аталады. Әдетте бұдан 10 есе аз 
бірлікті — децибелді 
(дб)
пайдаланады. 
L
шамасының 
децибелмен алынған мәні
Z ,= 1 0 1 g ~
(89.2)
формуламсн анықталатындығы аиық.
Кез келген 
І\
және / 2 екі интенсивтіліктіц катынасы 
да децибелмен өрнектеуге болатынын ескертейік:
L vl=
1 0 1 g ~
(89.3)
(89.3) 
формуласы бойынша кейбір қашықтықтағы 
толқын интенсивтілігінің кемуін (өшуін) децибелмен өр- 
нектеуге болады. Мысалы, 20 
дб
-мен алынған өшу деге- 
німіз интснсивтілік 100 есе кемиді деген сөз.
Толқынның адам құлағында дыбыстық түисік (10-9- 
нен 104 
эрг/см2
• 
сек-ке
дейін) туғызатын барлық интен- 
сивтілІктері диапазоны 0 мен 130 
дб
аралығындағы қат- 
тылық деңгейінің мәндеріне сәйкес келеді. 3-таблицада 
кейбір типтік дыбыстар үшін алынған қаттылық деңгейі- 
нің болжалды мәндері келтірілген.
Дыбыстық толқындардың өзімен бірге тасымалдай- 
тын энергиясы өте аз. Егер, мысалы, суы бар стакан өзі- 
не түскен, қаттылық деңгейі 70 
дб
(бұл жағдайда секунд 
ішінде 
жұтылатын 
энергия 
мөлшері 
шамамен 
60-10~2 
эргісек
болады) дыбыс толқынының энергиясын 
толығымен жұтатын болса, онда бөлме температурасын- 
дағы осы суды қайнау температурасыпа дейін жеткізу 
үшін отыз мыц жылдай уақыт керек.

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: