И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

§ 83. Толқынныц иитерференциясы мен дифракциясы

жүктеу 28,35 Mb.

Pdf просмотр

бет	175/251
Дата	25.05.2022
өлшемі	28,35 Mb.
	#38762

1 ... 171 172 173 174 175 176 177 178 ... 251

§ 83. Толқынныц иитерференциясы мен дифракциясы

§ 83. Толқынныц иитерференциясы мен дифракциясы
Егер ортада бір мезгілде бірнеше толқын таралса, он-
да орта бөлшектерінің тербелісі әрбір то.тқын жеке-жеке
таралған кезде бөлшектер жасайтынддй тербелістің гео-
метриялық қосындысы болады екен. Дсмек, толқындар
бірін-бірі ұйытқытпай, бір-бірімен қабаттасады. Тәжі-
рибе негізінде жасалған бұл ұйғарым толқындардың
с у п е р п о з и ц и я (қабаттасу) п р и н ц и п і деп ата
лады.
Ортаның әрбір нүктесіндегі жеке толқындардан пай-
да болган тербелістердің фазалар айырмасы түрақты
болған жағдайда, толқын к о-г е р е н т т і деп аталады.
Жиіліктері бірдей толқындар ғана когсрснтті болатын-
дығы айқын.
Қогерснтті толқындар қосылғанда, бір нүктелерде
тербелісті күшейтетін, ал екіпші нүктелсрде тербелістер
бірін-бірі олсірететін и н т е р ф е р е н ц и я қүбылысы
пайда болады.
Тұрақты фазалар айырмасымен тсрбелетіи
0\
жопе
Дурысын айтсак, жүту коэффициспті деп амилмтудапыц ком\ і
11
синаттайтыи шаманы емсс, то.іқыіим.іц иіітсіісітті.іігіп аГпамыі. Бүл
шама 2ү га тец.
280

0 2
нүктелік толқын көздерінеи (мұндай көздер, олар шы-
гаратын толқындар тәрізді, когерентті деп аталады) та-
ралатын екі толқынды қарастырайық. Әрбір толқынның
жеке-жеке ту.ғызган екі тербелісінің де бағыты бірдей
болған жағдайдағы (ол үшін толқын көздерініц арасы
толқыи көзінен берілген нүктеге дейінгі қашықтыктан
әлдеқайда кіші немесе тербе-
лістіц бағыты толқын көзі мен
берілген нүкте жататын жа-
зықтыққа перпендикуляр бо-
луы керек) ортаның қандай да
бір нүктесіндегі қорытқы тер-
белісін анықтайық.
О
і және
0 2
толқын көзде-
рінің тербеліс фазасы сәйкес
(юМ-аі) және (ооН-а2) шама-
ларына тең болсын. Онда бе-
рілген нүктедегі тербеліс тө-
мендегі тербелістердің қосын-
дысына тең болады:-
^і=Я] cos
( с о / +
а і
—
к г х ) ,
І2 — ^2 COS

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 171 172 173 174 175 176 177 178 ... 251