§ 42. Еркін осьтер. Инерцияның бас осі

о
эсер ететін, мысалы, подшипниктердегі осьті орнықты- 
рып, осындай момент тудырмаса, онда айналу осі стрел- 
камен көрсетілген бағытта бұрылады.
Егер 
т
массасын байланыс- 
тыратын стержень 
0 0
айналу 
осіне перпендикуляр болса және 
масса осьтен әр түрлі 
г\
және 
г2
қашықтықтарында болса (114-су- 
рет), онда осьтердің кеңістікте 
орын 
ауыстыруын 
болдырмау 
үшін подшипниктер оське бірдей 
бағытталған Е және f 2 күштері- 
мен эсер етуге тиіс, ал осы күш- 
тердің модульдарыныд қосынды-
Г 
I
сы дентрге тартқыш /і және 
/2 
күштері модульдарыныд айыры- 
мына тед:
/ і -f/2 = тсо2( г і - г 2)
(а
және 
b
кесінділері тед болған- 
да 
f
1
және /2 күштері шамасы бойынша бірдей болады; 
олай болмаған жағдайда 
fia = f2b
шарты орындалуға 
тпіс).
Сырттан қандай да болсын 
күш эсер етпейінше өз қалпын ке- 
дістікте сақтап қалатын айналу 
осі дененід е р к і н о с і деп ата- 
лады. 
114-суретте 
кескінделген 
жағдайда, 
г{= г2
болғанда 
0 0
осі 
еркіи ось болатындығы сөзсіз.
Кез келген дене үшін осьтері 
еркін осьтер бола алатын дененід 
инерция центрі арқылы өтетін өз 
ара перпендикуляр бар екендігін 
дәлелдеуге болады; олар дене 
и п е р ц и я с ы н ы д 
б а с 
о с і 
деп аталады.
Біртекті 
параллелепипедте 
(115-сурет) инерцияныц бас осьтері оныд қарама-карсы 
жақтарыныд центрлері арқылы өтетін ОіО|, 0 20 2 және 
O 3 O 3
осьтері болатындығы сөзсіз.
Осьтік симметриясы болатын денеде (мысалы, бір-
1
л
.(
3----------5

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: