И. В. Савельев жалпы физика курсы I том Алматы 2004

жүктеу 28,35 Mb.

Pdf просмотр

бет	109/251
Дата	25.05.2022
өлшемі	28,35 Mb.
	#38762

1 ... 105 106 107 108 109 110 111 112 ... 251

Ц - 7 J c ( X \ 1 4 J Р (41.14)

т
(41.13)
Демек, күш эсер етіп тұрғанда, дененің инерция цен-
трі күштің эсер ететін бағытында бір қалыпты үдсмелі
қозғалыс жасайды.
Инерция центріне қатысты f күш иінін / әрпімен бел-
гілейік (112-сурет)
С
инерция центрі арқылы, өн бойы-
мен күш эсер ететін сызық және дененің инерция центрі
арқылы өтетін жазықтыққа перпендикуляр болатындай
0 0
осін жүргізейік. Осы оське қатысты (41.2) теңдеуінің
түрі мынадай болады:
/с р =
мұндағы
I с
— дененің
0 0
осіне қатысты инерция момен
ту ал
M — fl — f
күшінің сол оське қатысты моменті. Осы
теңдеуді |3-ға қатысты шешіп,
мынаны табамыз:
М
f l
Г
А-
1
Ц - 7
J c
(
X'
\

1
4 J
Р
(41.14)
- V
ОЬ
1 с
І с
Сонымен, күш эсер етіп тур-
ранда A
t
уақытының ішінде дене
былай қозғалады: оның инерция
центрі күш эсер ететін бағытта
(41.13) тұрақты үдеуімен түзу
сызықты қозғалыс жасайды
ж ә -
не сонымен қабат инерция центрі
дене (41.14) тұрақты бұрыштық
айналады.
At
уақыты аралығыныц
112-сурет.
арқылы өтетін осьтен
жылдамдығымен
соңында инерция центрі жылдамдығының мәні мынаған
жетеді:
Ус
= W c
A t
=
m
ал бұрыштық жылдамдығы мынаған тең болады:
п \ і
M M
f l A t
ш = рД
t
=
^
I с
vc мен сй-нын біз тапқан мәндері эсер ететін күш тоқ-
талғаннан кейіңгі дененің қозғалысын анықтапды.
Күштің эсер еткен уақытының ішінде күштің
I
иінін
барлық
At
уақыты аралығыныц ішінде дәлдігі жетерлік-
тей дәрежеде тұрақты болатындай дене күш эсер еткен
162

уақыт ішіпде аз ғапа бұрышқа бұрылатын жағдайда ра
на алдықғы алынған нәтиже дұрыс болады.
С
инерция центрінен
со
x = vc-
я ғ н і і
fix — Wc
(41.15)
шартымен анықталатын
х
қашықтығында жататын
О'
нүктесініц жылдамдығы нольге тең болатынын (112-су-
рет) оңай көруге болады. Демек,
О
нүктесі арқылы өте-
тін ось айналыстың лездік осі болады. Біздің
wc
және
Р үшін тапқан өрнегімізді (41.15) шартына қойып, мына-
r
7с
ны табамыз:
х —
—г-
Күштің эсер етуі нәтижесінде дене кинетикалық энер
гия алады:
Т:
mv,
+
/ сШ2
ТП
~2
m
Г-нің /-ге тәуелділігі былай түсіндіріледі: күш түсі-
рілген нүктенің
At
уақыты ішінде жүрген жолы
I
өскен
сайын арта түседі, сондықтан денеге эсер еткен күшпен
істелетін жұмыс та артады.

жүктеу 28,35 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 105 106 107 108 109 110 111 112 ... 251