Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі «Өрлеу» «біліктілікті арттыру ұлттық орталығЫ»

педагогтердің иығына артылар жүк жауапкершілігін сезіне отырып, елімізді 
нығайта түсу үшін аянбай еңбек етуіміз керек! 
 
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі: 
1. 
Қазақстан  Республикасында  білім  беруді  және  ғылымды  дамытудың 
2016-
2019 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. еdu.gov.kz 
2. 
Беспалько  В.П.  Слагаемые  педагогической  технологии.  -  М.: 
Педагогика. 1989.-190  
3. 
Жолымбетов  К.  Қазақ  тілін  оқыту  методикасы.  –  А.:  Қазақ 
университеті, 1991.  
4. 
Жұмабаев М. Педагогика. – Алматы: Рауан, 1993. - 154 б.  
 
 
ТИІМДІ ЖОЛМЕН ЖАҢА ЗАМАН ТҰЛҒАСЫН ҚАЛЫПТАСТЫРУ- 
ӘР ҰСТАЗДЫҢ МАҚСАТЫ 
 
Сайдахметова К. 
  
Алматы облысы, Панфилов ауданы, 
Бөрібай би атындағы орта мектебінің  мұғалімі 
 
Қазақстан әлемдік білім беру кеңістігіне енуі отандық білім дамуының 
стратегиялық  жоспарын  әзірлеуді  және  соған  орай  ұлттық  білім 
жүйесінің  жетістіктері  мен  білім  дамуындағы  жалпы  әлемдік  үрдістерді 
ескеретін жаңа үлгісіне көшуді талап етуде.  
Білім бере отырып,тиімді жолмен жаңа заман тұлғасын қалыптастыру 
әр  ұстаздың  мақсаты  екені  анық.  Білім  мазмұнын  жаңартудың  ғылыми 
негізіне  оқушы  белгілі  бір  қажетті  біліктер  мен  дағдылардың  иесі,  оқу 
әрекетінің  субъектісі,  әр  түрлі  мәдениеттер  мен  өз  көзқарасы  тұрғысынан 
білімді, сауатты,өз ойын дұрыс әрі шебер жеткізе білетін,мәдениетті тұлға. 
Жаңа  заман  талабына  сай  білім  беру-  бүгінгі  таңда  өзекті  мәселе, 
шығармашылық  қабілеті  мол,  жан-жақты  дамыған  адамзат  тәрбиелеуде 
жаңа  педагогикалық  технология  қажет.  Білім  беру  технологияларының 
басты  мақсаты-білім  беру  сапасын  арттыру,оқушылардың  білім,білік 
дағдыларын  қалыптастыру  болып  табылады.  Бүгінгі  жаңа  қоғам 
мұғалімінің  ішкі  жан  дүниесі  де  жаңаша,  сондықтан  өскелең  ХХІ  ғасыр 
ұрпағынанүлкен  үміт  күтіледі,мұғалімдерге  зор  сенім  артылады.  Білім  беру 
жүйесін  әлемдік  деңгейдегі  талаптарды  қанағаттандыратындай  етіп  құруда 
жаңаша ізденіс пен шығармашылықтың берері мол. Соған сәйкес білім беру 
жүйесінде жаңа инновациялық технологиялар пайда бола бастады. 
       
Инновациялық  білім  беру  әдістемелерінің  ішінде  сын  тұрғысынан 
ойлау  технологиясы  тиімді  құралдың  бірі.  Сыни  ойлау  деген-әр  жеке 
тұлғаның кез-келген жағдайдағы мәселені ойлап, зерттеп қорытып, өз ойын 
еркін ортаға жеткізе алуы. Сыни тұрғыдан ойлау, өзіндік жеке ойлау болып 
табылады.  Ол-  өз  алдына  сұрақтар  қойып  және  үнемі  оларға  жауап  іздеу, 
шешімін табуды қажет ететін мәселені анықтау, әр мәселеге байланысты өз 
пікірін айту, оны дәлелдей алу дегенді білдіреді. 
178 
 

Нағыз  сабақ  –ол  әрқашан  диолог,  іздене,  дайындала,үйрене,шәкірттер 
болашағын  ойлай  жасалған  еңбек  пен  тәжірбиенің  бірлігі.  Негізінен,сын 
тұрғысынан  ойлау  үш  бөліктен  тұрады:  қызығушылықты  ояту,мағынаны 
тану, ой толғаныс. 
Қызығушылықты  ояту  -  бұрынғы  білетін  және  жаңа  білімді 
ұштастырудан тұрады. Оқушы жаңа ұғымдарды,түсініктерді,өзінің бұрынғы 
білімін  жаңа  ақпаратпен  толықтырады,кеңейте  түседі.  Осы  кезеңге  қызмет 
ететін  «Топтау»,  «Түртіп  алу»,  «Жұпта  талқылау»,  «Болжау»,  «Әлемді 
шарлау» т.б стратегиялар. 
         
Мағынаны  тану-оқушы  жаңа  ақпаратпен  танысады,  тақырып  бойынша 
жұмыс  жасайды  ,тапсырмалар  орындайды.  Бұл  кезеңде  жұмыс  жасауға 
көмектесетін  тиімді  стратегиялар  бар.  Соның  бірі  «INSERT».  Ол  бойынша 
оқушыға  оқу,тақырыппен 
танысу 
барысында «V» 
– 
«білемін», «-
»,   
«білмеймін»,   «+», 
«мен 
үшін 
жаңа 
ақпарат»,  «?», 
«мені 
таңқалдырады»белгілерін  қойып  отырып  оқу  тапсырылады.  Бұл  әдіс 
оқығанын  түсінуге,  өз  ойына  басшылық  етуге,  ойын  білдіруге  үйрететін 
ұтымды құрал.   
 
Оқу мақсаттарының негізгі категориялары:  
- 
білім; 
- 
түсіну; 
-
қолдану; 
-
талдау; 
-
синтез; 
-
бағалау. 
Блум  таксономиясы  бойынша  танымдық  салада  оқу  мақсаттарын  зерделеу 
және сабақты жоспарлауға қолдануды негіздеу; 
- 
Мұғалімдердің  өз  пәні  бойынша  Блум  таксономиясының  танымдық 
деңгейлері  бойынша  сұрақтар  мен  тапсырмалар  дайындау   машықтарын 
жетілдіру; 
- 
Блум таксономиясы негізінде сабақ жоспарлау және өткізу дағдыларын 
дамыту.  
        
Ой  толғаныс  -  оқыту  процесінде  оқушының  толғанысын 
ұйымдастыру,өзіне,  басқаға  сын  көзбен  қарап,  баға  беруге  үйретеді.    
Оқушылар  өз  ойларын,өздері  байқаған  ақпараттарды  өз  сөздерімен  айта 
алады.  Сыни  ойлау  және  оқыту  мұғалімдер  идея  мен  тәжірбиенің 
әртүрлілігін түсінгенде және қолданғанда пайда болады. Сыни ойлауға оқыту 
–
жеңіл  міндет  емес.  Оны  белгілі  кезеңде  орындап,  кейін  ұмытып  кетуге 
болмайды.  Сыни  ойлауға  апаратын  қатаң  реттелген  қадамдар  тізімі  жоқ. 
Дегенмен  сыни  ойлауды  дамытатын  оқу  шарттары  бар  екенін  естен 
шығармау керек. Олар төмендегідей: 
1.Оқушыларға ойланып-толғануға, ойын ашық ашық айтуға рұқсат беру. 
2.Әр түрлі идеялар мен пікірлерді қабылдау. 
3.Оқушылардың оқу үдерісіндегі белсенділіктерін мадақтау. 
4.Оқушыларға еркін атмосферада жұмыс істейтіндеріне кепілдік беру. 
5.Сыни ойлау тәжірбиесі үшін уақыт және  мүмкіндіктермен қамтамасыз ету. 
179 
 

6.Кез-келген  оқушының  сыни  шешімді  қабылдай  алатын  қабілетіне 
сенімділік білдіру. 
7.Сыни ойлауды бағалау. 
8.Тиімді  сыни  ойлауғақатысу  үшін  оқушылар  өздеріне  деген  сенімдерін 
және  өз  пікірі  мен  идеяларының  құндылықтарын  түсінуін  арттыруға,оқыту 
үрдісіне белсенді қатысуға,басқалардың пікірлерін сыйлауға, пікірді қолдауға 
және құрастыруға дайын болулары керек. 
        
Осы орайда сын тұрғысынан ойлау тәсілдерін және Блум таксономиясы 
негізінде құрылған сабағымның үлгісін ұсынамын. 
 
Күні: 
Пәні:   информатика 
Сыныбы:    11 
Сабақтың 
тақырыбы: 
Жасанды интелект (ЖИ) жүйесінің ұғымы. 
Жалпы 
мақсаты: 
Оқушыларға жасанды интеллект жүйесінің ұғымдарын Блум 
таксаномиясына салу арқылы жан-жақты білім беру. 
Міндеті: 
• 
Жасанды интелект (ЖИ) жүйесінің ұғымы. Білімдерді және 
білімдер базасын (ББ) айқындауды меңгерту, модель және 
бағдарламалық құралдар жасауға үйрету. 
• 
Блум таксаномиясының кезеңдерін қолдана отырып, білімдерін 
шыңдау, жан-жақты  жетілдіру, 
• 
Оқушыларды  Отан сүйгіштікке тәрбиелеу. 
Сілтеме: 
Информатика 11-сынып Ермеков Н.Т, Криворучко В.А, 
Ноғайбаланова  С.Ж. 
Оқу нәтижесі: 
Оқушылар Блум таксономиясының сатыларына шығу арқылы 
тапсырмаларды орындайды. 
Негізгі идеялар: 
Модель және бағдарламалық құралдар жасауға үйрету 
Қолданылатын 
материалдар: 
Компьютер,  электронды оқулық,  фломастерлер, смайликтер 
Оқыту 
формасы, 
технологиясы,  
әдістері: 
Жеке жұмыс, топтық жұмыс, топпен жұмыс,  (АВС тобының 
оқушыларын бақылау), Блум таксономиясы. 
Сабақ кезеңдері  Мұғалімнің іс-әрекеті 
Оқушының іс-әрекеті 
Психологиялық 
дайындық 
Оқушылардың сабаққа  
деген көңіл күйін 
анықтау. 
Оқушылар бір-біріне сәттілік тілеу 
арқылы бүгінгі сабағымызды 
бастаймыз. 
 
 
 
 
І. Білу 
 
1."Жасанды интеллект" 
терминінің пайда болуы 
 
2. Жасанды интеллект 
дегеніміз не? 
 
1."Жасанды интеллект" сөзін алғаш 
рет 1956 жылы Дартмут 
университетінде өткен 
конференциясының преамбуласында 
Джон Маккарти қолданған. 
Маккартиге сәйкес "жасанды 
интеллектіні" зерттеушілер нақты 
180