Ауыл шаруашылығы министрлігі жанынан жер заңнамасын жетілдіру жөніндегі жұмыс

№43-44 (615-616) 28 қазан 2016 жыл

11

www.jasqazaq.kz           E-mail: jas_qazaq@mail.ru

ҰЛТ

 ә  ө   

 – ,   

   . 

 – ә . ө 

    ә   

 – «! ». "   

ө  #  

   #   

 .

ӨӨнердің абзалдығы, 

нердің абзалдығы, 

қадір-құрметі және 

қадір-құрметі және 

өнегелі болуы туралы

өнегелі болуы туралы

    

(       )

Наданмен әңгімелес болма, әсіресе сенің 

ақылдылығына күдіктенген наданмен әңгімелесуші 

болма. Қулық істедім деп қуанба. Атағы бар 

жақсылармен әңгімелескейсің. Жақсылармен 

бір жүрсең жақсы атың шығар. !зіңнің мінсіз 

қызметіңмен ғалымдардың сүйіктісі болғайсың. 

Құмарлықтың құрбаны, ақымақтың ашынасы, 

қулардың құлы болма. 

Ақымақтың мақтауына ілінген жан ақылды 

басшының қуғынына жолығар. Бұл ж$нінде есіткен 

бір әңгімемді айтайын.

%ңгіме. Бір күні Аплатон бір $зі отыр еді, қала 

әкімдерінің біреуі келіп, сәлем берді де, әр түрлі 

әңгімелерден с$з қозғады. С$з кезегі келгенде: «Ей, 

хакім, бүгін мен бір адамға жолығып едім, ол сізді 

мақтап, сыртыңыздан к$птеген алғысын айтты, мен 

сол кісінің мақтауын сізге жеткізуді мақұл к$рдім» деді.

Аплатон бұл жағдайды есітіп к$ңілсіз басын 

шайқап, ойға қалды. Ол адам: «Менің айтқан 

хабарыма ренжуіңіздің себебі неде?» деді. Сонда 

Аплатон оған қарап: «Ей, достым, мен сенің 

с$зіңе таңданған да, ренжіген де жоқпын. Бірақ 

үлкен қайғыда қалдым. !йткені мені бір ақымақ 

адам мақтапты, менің ісім ақымаққа жағыпты. 

Шындығында, мен бір ақылсыздық іс істеген 

болармын, сондықтан да ол мені мақтаса керек. Мен 

ақымаққа жағып қалғаныма қайғырамын» депті... 

Асығыс ашу мен томырық д$рекілікке әдеттенбе, 

сынық мінез сыпайылықтан сырт қалма, бірақ, тіпті 

мүләйім болма, мүләйім болсаң жоқ қылып жібереді, 

д$рекі болсаң жұртты $зіңнен қашықтатып аласың. 

Ойымдағымды орындауда дос-дұшпанымды 

жатсынбаймын деп, к$пшілікке жақындаса берме. 

Жамандық істеуді ешбір жанға үйретпегейсің, $йткені, 

үйретудің бұл түрі – жамандық істеумен тең. Егер сені 

бір кісі ешқандай себепсіз жәбірлеген жағдайда да, сен 

оған азар бермегейсің. Халық сені жақсы мінезіңмен 

танысын. 

Адамға сыпайылық жарасады. Айнаға қараған 

адамның сымбаты сұлу болса, к$ркіне сай мінез-

құлқы да сұлу болуға тиіс. !йткені жақсыдан 

жамандық шығу дұрыс емес. Бидайдан арпа $сіру 

мүмкін емес. 

Адам айнаға қарағанда к$ріксіз к$рінгенімен, 

жақсыдық істеуге міндетті. Солай етпесе, кемшілік 

үстіне, кемшілік жасала түседі. Екі кемшілікті бір 

жерге жинау сорақылық.

Шапағатты және мейірбан жандар досың болсын, 

олармен әрдайым оңашада ақылдасқаның ж$н. 

!йткені сен олармен оңашалап с$йлескенде ғана ой-

пікірінен ойдағыдай пайдалануыңа болады. 

Мен саған біраз насихатымды баяндадым. 

Бұларды оқып, біліп, ілім мен $нер үйреніп жетілген 

уақытыңда да білімділігіңе мастанба, керісінше, $зіңді 

бідімсіз сана. Білімсіздік, надандықтың хабарың 

болған жағдайда дана боласың. 

%ңгіме. Хысрау Пәруездің патшалық құрған 

уақытында Абузуржмеһрдің уәзір кезінде Румнен бір 

елші келеді. Иран патшалығының дәстүрі бойынша, 

Хысрау патша тағына отырып, елшіні қабылдайды да, 

Абузуржмеһрдің даналығын елшіге білдірмек болып: 

«Ей, уәзірім, дүниеде не нәрсе болса, сен бәрін де 

білесің ғой» деді. 

Падишаның мақсаты «иә, білемін» деген жауапты 

есту еді. Уәзірі керісінше, «білмеймін» деп жауап 

берді. Хысрау Абузуржмеһрдің жауабынан қысылып, 

елшінің алдында қатты ұялды. Хысрау қайтадан сұрақ 

беруге мәжбүр болып: «Дүниедегі барлық нәрсені кім 

біледі?» деді. Абузуржмеһр: «Барлық нәрсені халық 

біледі, халықтың білгенін білетін жан анадан әлі туған 

жоқ» деді. 

Ей, перзентім, қанша 

дана болсаң да, сен $зіңді 

халықтан данамын деп 

есептеме, сен $зіңді кіші 

санасаң, ұлық боласың, 

надан санасаң, дана 

боласың. !зін қарапайым 

ұстап, білімсізбін дейтін 

білімдар – нағыз дана сол. 

Сократ хакім: «Егер бір 

кісі «Сократ хакім данышпан, 

оның данышпандығын 

бүкілдүниежүзі біледі 

десе, жоқ, олай емес, мен 

еш нәрсені де білмеймін, 

қарапайым жанмын» деп, 

жасқанбай жауап қайтарар 

едім. Шын мәнінде, бұл с$зді 

де айтпауым керек. !йткені 

сол с$здің $зі де мен туралы 

айтылған асыра дәріптеу» 

депті. 

Демек, ілімге тоқмейілсіп мастанба. %р істі ойлап 

істе, кеңескен істе кемшілік аз болады. Ақылды, 

жанашыр достарыңмен кеңескейсің. Білгенің ж$н, бір 

кісінің ой-пікірі, екі кісінің ой-пікіріндей болмайды, 

бір к$з екі к$збен к$ргендей болмайды. Тәуіп $зін-

$зі емдей алмайды. Кеселденген жағдайда басқа бір 

тәуіпті шақырып, соның кеңесімен емделеді. Егер 

ағайын-туғандарыңның саған ісі түсе қалса, жұмысын 

жедел бітіріп жіберуге тырыс, егер дұшпаныңның ісі 

түссе, одан да артық қызмет істе. Қолыңнан келген 

жақсылығыңды аяма. !йткені сен дұшпаныңның 

мұқтаж ісін тындырсаң, оның дұшпандығы достыққа 

айналады.

Шешен кісілерді к$рсең, ізет-құрметіңді аямай, 

адамгершілік жасап, к$ңілін ал. Одан сен зиян 

таппайсың. Керісінше, сен туралы жақсы пікір 

таратып, жиі-жиі дидарласу үшін келіп тұрады. 

Жаманмен сұхбаттасуға ешкім келмейді. Шешен 

кемеңгерлердің кеңесінде болып, с$зді с$йлей білудің 

$нерін үйрен. 

Алтын сандық

ww

www.ja

w.jasqazaq.kz         

sqazaq.kz 

мерекесінің тамыры тереңде екенін 

оқырмандарына ұқтырып, оларды 

танымдық мәліметпен байыта түседі. 

Наурыз мейрамы жақсылық пен 

жамандықтың, қыс пен жаздың, 

суық пен жылының, қайырымдылық 

пен қатыгездіктің күресінен туған 

деген Е.Кузминаның байыптамасына 

келіспеушілігін білдірген этнограф Т.!мірзақов «бұл 

турасындағы бабалар түсінігі басқаша екендігі, бірінсіз-бірі 

болмайтын, үнемі бірін екіншісі алмастырып отыратын 

тіршіліктің құралым б$лшектерінің үйлесімді бірлігінен 

біртұтас жаратылыс туғандығы» ж$нінде тұжырым жасайды. 

Бүгінгі осындай зерттеулердің бастау к$здерінің бірі ретінде 

«Қазақ» газетін де атауға тиіспіз. 

%лихан Б$кейхан $з мақаласында әлемдегі елдердің 

Жаңа жылды тойлау дәстүрін талдап-таразылайды. 

Соның ішінде бүкіл түркі жұртының ортақ мерекесі – 

Наурыздың тарихын да ежелгі дәуірден іздейді. Ол әр елдің 

жалпыхалықтық күнтізбелерге бейімделу тәжірибесіне 

тоқталып, ұлыс күнінің бастауын арыға жылжытады: «Біздің 

түрік жұрты сол Халдей заманынан бері моңғолмен бірге 

жасап, аралас тіршілік етіп келеді. Біздің Жаңа жылдың 

да шыққан жері осы айтылған екі $зеннің (  

    –   ә , ..) $лкесіне барады-

ау деймін». %.Б$кейханның осы шағын ғана мақаласының 

танымдық мәліметі мол. Онда әлемдік күнтізбелердің 

пайда болуы, оны қолдану ерекшеліктері, мән-маңызы, 

есептеу жүйесі туралы деректер ұсынылған. Ол Вавилонның 

Халдей деп те аталатынын ескертіп, «Халдей жаңа жылы 

жазғытұрғы күн мен түн теңелетіннен басталушы еді. Бұл 

күнді парсы тілінде «Наурыз» дейді, Жаңа жылдың басы 

дейді. Жаңа жылда халық қуанып, бір-біріне гүл, жұмыртқа 

сыйлаушы еді. Парсы ақыны Хафиз Жаңа жыл мейрамын 

неше буын қылып мақтайды», – деп $рістетеді. 

Ел ішінде Наурыздың тарихына байланысты қисынға 

келетіні бар, келмейтіні бар, баламалы әңгімелер к$п 

айтылатыны анық. Бірақ кәсіби зерттеушілер салыстыра 

қарастыру мақсатымен ондай деректерді де әр кезде қаперге 

алып отырды. Сондай ауызекі мәліметтің бірін қазақ 

халқының астрономия жайындағы ұғымдарын зерттеген 

ғалым Хасен %бішевтің қоржынынан кездестірдік. Ол 

«Наурыз деген қарақшы екен. Жатқанның жамбасын 

кескен ұры екен. !лгеннен соң Наурыздан Құдай құтқарды 

деп бір қазан к$же (  ,   ) құдайы береді. Оны 

жеті түрлі дәмнен пісіреді ( ,  , !, ,  , 

, !"    ). Осыны Даңбай деген 90-ға келіп 

қайтыс болған шал айтқан еді», – деп халықтық зерденің 

дерегін ұсынады. Жиырмасыншы ғасырдың басында жарық 

к$рген «Қазақ» газеті де ел арасында айтылатын осындай 

әңгімелерді жүйелеп, бір ізге түсіру мақсатын ұстанған деп 

топшылауға болады. 

Басылым бетінде Наурыздың жай-жапсары туралы 

келе жатқан жылдың сипатымен байланыстыра жазылған 

Наурыздың ықылым заманнан 

бері келе жатқан ұғым екені, әр 

дәуірде сипаты біршама $згеріп 

отырғаны туралы деректер жеткілікті. 

Оның атауы ең к$не деген рухани құндылықтарымызда 

да ұшырасады. Бұл – айтулы мейрамның ғұмырының 

ұзақтығының дәлелі. Мысалы, қазақ күнтізбесін егжей-

тегжейлі зерттеген Мыңбай Ысқақов «наурыз» с$зінің 

ежелден қазақ тұрмысына сіңіп кеткенін айта келіп, ертеден 

келе жатқан дастандардың бірі – «Қобыланды батыр» 

жырының мынадай үзіндісін ұсынады:

 

 

#"   " $,

 

 

% "   " $.

  ..........................................

  &ө  

! 

" ,

  % "  

 

" .

Осының $зі де бүкіл түркі халықтарына ортақ 

Наурыздың талайғы тарихы ж$нінде бірқатар тұжырым 

жасауға жетелейді. 

Ұлттың жоғын жоқтап, 

мұңын мұңдаған «Қазақ» газеті 

де ұлыстың ұлы күнін әркез 

естен шығарған жоқ. Басылым 

жыл сайын мүмкіндігіне қарай 

наурыз айының басында қалың 

елге сәлем жолдап, газет арқылы 

к$рісіп, танымдық мәлімет 

беріп тұрды. Алаш жұртына кең 

танымал газет шығарушылар 

мен авторлар халықтық ұғыммен 

астасып кеткен бұл мейрамға 

баса маңыз берді. Ұлыстың ұлы 

күнін барша жұртқа кеңінен 

насихаттай отырып, мерекенің 

түрлі себеппен еленбей қалып 

жүргенін де еске салып қоюды 

ұмытпады. Сол арқылы оны 

ұлт зердесінен шығармау 

қажеттігін әбден санаға сіңірді. 

«Қазақ» газеті алғаш шыққан 1913 жылғы наурыз айындағы 

басқарма атынан берілген мақалада былай делінеді: 

«Наурыз – қазақша жыл басы. Бұрынғы кезде әр елде 

Наурыз туғанда мейрам қылып, бас асып, қазан-қазан 

к$же істеп, ауылдан-ауылға, үйден-үйге жүріп, кәрі-жас, 

қатын қалаш, бәрі де мәз болып к$рісіп, араласып қалушы 

еді». Осыған қарап ұлттық ұйысуына ұйтқы болған сол 

кезеңде де ұлыс күнін мерекелеу дәстүрі $з деңгейінде 

бола қоймағанын аңғарамыз. «Қазақты» шығарушылар 

соны еске сала отырып, Наурыздың танымдық маңызын 

арттыра түсуді мақсат еткен. Мерекенің нақты күнін 

белгілеу мәселесін жолға қойып, ескі жыл қайыру бойынша 

9 наурызда бастауды ел зердесіне жаттатуды к$здейді. 

Осылайша дәлдей түсудің $зіндік себептері де жоқ емес. 

«Бұл кезде ол ғұрып, қазақ арасында қалып бара жатқан 

секілді, наурыздың қай айда, ай күні болуы хақында әр түрлі 

с$йленеді. Біреулер Наурыз марттың бірінде, екіншілер 

тоғызында келеді деседі, һәр жұрттың белгісі, күнде жаңа 

жыл туады, ескі жыл бітіп, жаңа жыл басталғанда: «іс жаңа 

жылда қайырлы болсын, жаңа бақыт нәсіп болсын», – 

деп құттықтасады, ол күнді мейрам қылып, шаттықпен 

$ткізеді», – делінеді аталған мақалада. 

Осыған орай «Қазақтың» 1914 жылғы 9 наурыздағы 

53-н$мірінде «Қыр баласы» деген бүркеншек 

атпен «Жаңа жыл» деген мақала жазған 

%лихан Б$кейхан да $з пікірін білдіреді. Ол 

Наурыздың нақ осы күні басталуының себебін 

ғылыми негіздеп түсіндіреді. Мәселенің түп-

т$ркініне үңіліп, бірқатар тарихи деректерді 

алға тартады. Алаш қайраткерінің тұжырымы 

«Біздің қазақ жаңа жылы мартта болғаны 

адасқан емес. Жаңа жыл мартта болса, күн 

мен түн тең болғаннан бастау керек. Ескі 

стильде бұл күн 9-ыншы март болады», – 

деп түйінделеді. %лихан осы мақаласында 

ескі күнтізбе мен жаңа күнтізбенің 

айырмашылығын да талдап ұғындырады. 

ХІХ ғасырда екі стильдің арасы 12 тәулікті 

қамтығанын, бұрынғы 7 наурыздың Еуропада 

19 наурызға сәйкес келетінін, ХХ ғасырда 

жаңа стиль жүйесі бойынша кем дегенде бір 

тәулік қосылатынын, сондықтан екі стильдің 

арасы 13 күн болатынын айтады. 

Ұлыстың ұлы күнінің наурыздың 9-ында 

аталатынын негіздеу тек мұнымен ғана 

шектелмейді. Газеттің осы мейрамға қатысты 

мақалаларының бәрінде де бұл мәселе 

қозғалмай қалмайды. «9-ыншы мартта түн 

мен күн теңеледі. Содан кейін күн ұзарып, 

жылы бола бастайды. Күн жылыға айналғаны 

– жазға айналғаны. Сондықтан 9-ыншы март 

жаз басы болып табылады... Сол тоқсанның 

басы 9-ыншы март болғандықтан, бұл 

күн «Наурыз», яғни «жаңа күн» деп аталады», – делінеді 

«Наурыз құтты болсын!» деген мақалада. «Қазақ» газеті осы 

арқылы Наурызды, одан басқа да рухани құндылықтарды 

жоқтаушының ролін атқарады. 

%лихан мен Ахмет сынды кемеңгер к$шбастаушылары 

бола тұра, ұлттың бас басылымы қашанда елмен 

ақылдасып, ойласып отыру дәстүрінен айныған емес. Газет 

басқармасы $з ұстанымдарын баяндай келіп, мәселені 

халықтың талқыға салуын сұрайды. Оқырмандардан 

ойлы пікір, ұтымды ұсыныс күтеді. «Осы туралы білетін 

адамдар «Қазаққа» жазса екен, біздің Жаңа жыл – Наурыз 

анық жылдың қай айында һәм қай күнде басталады? Біз 

оқушыларымызды Жаңа жылмен құттықтауға Наурыздың 

анық қай күні туатынын біле алмадық, ғафу $тінеміз», – 

деп басылымның оқушыларына ой тастайды, пайдалы 

кеңес қосуын $тінеді. Белгілі бір маңызды тақырыптың 

т$ңірегінде оқырманмен ой б$лісу – «Қазақтың» негізгі 

ұстанымы. С$йтіп, олардың баспас$зге ықыласын 

арттырады, газеттің шын мәнінде халықтың «к$зі мен 

құлағына» айналуына жол ашады. «Міне, табиғаттың 

осындай к$ңілді $згерістерінің кезеңінде біздің жаңа 

жылымыз Наурыз туып, ата ғұрпымызды ұмытпай, белгілі 

бір күнді жыл басы қылып алсақ, ұнамды іс болар еді», – 

деген құлаққағыс та осындай к$зқарастың жемісі.

Ежелгі заманнан бастау алатын, соғдалықтар 

«наусарыз», хорезмдіктер «наусарджи», армяндар 

«навасарди», чуваштар «норас-ойахе» деп атаған 

Наурыздың тарихын баяндауға да «Қазақ» газеті 

жеткілікті к$ңіл б$лді. Негізгі міндеті – ұлт санасын 

ояту болып саналатын басылым бұл турасында да $зінің 

ағартушылық ұстанымынан жаңылмайды. Қазақтың ұлы 

мақалалар да кездеседі. Мысалы, 

1915 жылғы наурызды қарсы 

алуға арналған «Оренбург. 9 

март» деген мақалада былай 

делінеді: «Бүгін – жыл басы 

Наурыз. Міне, «барыс» кетіп, 

«қоян» келіп тұр. «Қоян» – 

халыққа жайсыз жылдың бірі. 

Осымен т$рт «қоянды» к$рейін 

деп тұрмын. Бұл т$ртеуі де 

халыққа жайлы болған жоқ. 

«Қоян» жылы не малға, не жанға 

ауырмалдық түсірмей $ткен 

емес». Мақала авторы одан әрі 

1880 жылғы қоянда жұт болып, 

мал қырылғанын, 1892 жылғы 

қоянда қазақтар жұтап, бүкіл 

Ресейде ашаршылық болып, 

к$нек аурудан, обадан адамның 

к$п шығынға ұшырағанын, 

1904 жылғы қоянда қазақтың 

онша жұтай қоймағанын, бірақ 

Ресей мен Жапония арасында 

соғыс болғанын, оның салқыны 

бізге де тигенін айтады. Келіп 

жатқан мына қоян жылының 

да қырғын соғыстың үстіне тап 

келгенін баяндайды. С$йте тұра, 

«жаман айтпай – жақсы жоқ» 

деген ежелгі салтымыз бойынша, 

алдағы жылдың берекелі әрі 

жайлы болуына тілек білдіреді. 

Сонымен қатар «Қазақтың» 

бетінде Ж.Жәнібековтің 

аудармасымен жарияланған 

М.Расул Заденің мына бір 

мақаласы назар аудартпай 

қоймайды. Ол Наурыздың 

мән-мағынасын тәптіштей 

отырып, Түркиямен 

шекарадағы соғыс салдарынан 

«еркектері туралған, әйелдері 

бет-бетімен қайда болса 

сонда қашқан, бала-шағалары 

тау-тас арасына бытырап 

кеткен, қысқасы, тұрағы 

күл-талқан болған» мұсылман 

халықтарының тағдырына 

деген аяныш сезімін оятады. 

«Наурыз. Атынан да белгілі 

жаңа күн. Бірақ бұл марттың 

тоғызы біз үшін шынымен 

жаңа күн болып жетер ме? 

Қорқынышты соғыстың 

қанды уақиғалары, ұлт 

арпалысуының жексұрын 

кейіптері табиғаттың ең әдемі 

бір күнін мейрамға арнаған біздің әлемге де аз бәле, аз 

қайғы келтірген жоқ», – деп ашына отырып, елді сабырға 

шақырады, бірлікке үндейді. Ұлыстың ұлы күні деп 

дәріптегенімізбен, мереке тыныштығы бұзылмаған елдің 

еншісіндегі ғана құндылық екенін еске салады. Мерекенің 

игілігін қиналған жұртқа, қалжыраған ұлтқа демеу к$рсетуге 

жұмсау ж$ніндегі ниетін аңғартады. «Мінеки, жуырда 

мейрам келеді. Білеміз, к$п кісі осы күннен мейрам қамын 

жеп жатса керек. Бірақ мынау ескерілсін. Адамшылық, 

мұсылмандық һәм ағайындықты сезіп, бауырмалдық 

қызуымен жанданған бір кісі мұндай қанды жылда, 

ұлтының, отандасының басына мың түрлі бәле келген бір 

заманда қалайша шат к$ңілмен мейрамды қарсы алсын?», – 

дейді мақала авторы. Оның «Күншығыс мұсылмандарының, 

әсіресе, Кавказ арты мұсылмандарының ардақты игі 

мейрамы – Наурыз» алдындағы ұсынысы бірлікті к$здеген 

басылымның мұратымен де үйлесім тауып 

тұр: «Айтайын деп келе жатқаным, ей 

бауырлар, ... анық бір Наурыз еліміздің 

салтынан болса, биылғы Наурызға ұстайтын 

ақшамызды Кәріс һәм Ардаһан соғысында 

шабылғандарға берейік». Біз бұдан халықтың 

қамын жеген «Қазақтың» Наурыз арқылы 

бұл мерекенің діні бір, тілі ұқсас халықтарды 

біріктірушілік р$лін к$рсеткенін байқаймыз.

Ұлт басылымы ара-тұра Наурыз туралы 

$лең-жырларға да орын беріп тұрды. 

Дүниені соғыс $рті шарпып, ел қиындыққа 

ұшырып жатқан кездің $зінде газетті 

ұйымдастырушылар жұртты мерекелік 

к$ңіл-күйден арылтпауды ж$н санады. 

Қазақы қалыпты, табиғи тіршілікті жырлаған 

т$мендегі $леңнен ұлттық болмысымызды 

айқын аңғарамыз.

*ә  $+,  % ",    !

/!  +0+ $+  !

&ө $ , +0 ,    ,

 + ә +$    .

&1$ ! $ $-$ $,

# , +ө $ $ +ә $,  .

&ө$$ 01$    +1 ,

*  $  ! +ө+  . 

«Қазақта» жарияланған мақалалардың дені Наурызды 

қадірлеу, оны дәстүрімізге берік енгізу, $мір салтымызға 

айналдыру мақсатынан туындайды. «Наурызды мейрам 

етушілер Үндістан, Иран, Ауған, Бұхара, Кауказ, Түркістан 

һәм біздің қазақ жерінде. Бұл заманда Наурызды мейрам 

етушілер қазақ арасында сиреп бара жатқан сияқты 

к$рінеді. Басқалар тастамай Наурызды мейрам етіп 

отырғанда, біздің қазақтың тастайтын ж$ні жоқ-ақ», – 

дабыл қаққан, «Рустың жаңа жылы қыс ортасында, нағыз 

сақылдап тұрған суықта келеді, біздің Жаңа жылымыз 

– Наурыз марттың басында болсын, ортасында болсын, 

әйтеуір мартта келетін болса, шын мағынасымен Жаңа жыл 

деп айтуға лайық», – деп ұтымды ой тастаған, «Мейрам – 

ұлттың жеке-жеке болған мүшелерін біріктіріп, бір денедей 

қылып қосатын бір дәнекер», – деп ұйымшылдыққа 

үндеген, «Қызықты жақсы мезгілдің басы 9-ыншы март 

болса, бұл күнді мейрам етпегенде, қандай күнді қазақ 

мейрам етер?», – деп кесімді пікір айтқан мақалалар әлі 

күнге дейін құндылығымен ерекшеленеді дер едік. 

Қорыта айтқанда, ұлттың к$зін 

ашып, санасын сергіткен «Қазақ» 

ұлыстың ұлы күні – Наурыздың тарих 

бедеріндегі $з орнын табуына, тілегі 

бір туыс халықтардың ортақ мерекесі 

ретінде жадымызда жатталуына үлкен 

үлес қосты. 

 ,

#3 45 +   -0 $,

16    

+ ,   

Мейрамның 1926 жылға дейін қазақ 

жерінде тойланып келгені, арада алпыс 

екі жыл өткен соң қайта аталып өте 

бастағаны айтылып та, жазылып та жүр. 

Алайда ілгері заманда да Наурызды үнемі 

өз деңгейінде мерекелеудің мүмкіндігі бола 

бермеген сияқты. Елдің басында түскен 

әртүрлі ахуал, халықтың әралуан көңіл-

күйі той тойлаудан аулақтатқаны белгілі. 

Оның үстіне қалың бұқараны бодандықта 

ұстаған өктем жұрт өз бағыныштыларын 

ата салтынан, байырғы дәстүрінен 

ажыратуға тырысып 

бақты. Сөйтіп, «Ол 

күнде Наурыз деген бір 

жазғытұрым мейрамы 

болып, наурыздама 

қыламыз деп, той-

тамаша қылады екен. 

Сол күнін «ұлыстың ұлы 

күні» дейді екен. Бұл 

күнде бұл сөз құрбан 

айтында айтылады», – 

деп ұлы Абайдың өзі мән 

берген ұлыс мерекесі 

талай теперішті 

бастан кешті. 

Тағылым

а

б

к

ж

б

қ

т

С

к

к

а

д

б

т

б

«ҚАЗАҚ» 

«ҚАЗАҚ» 

ГАЗЕТІ 

ГАЗЕТІ 

және 

және 

НАУРЫЗ 

НАУРЫЗ 

МЕЙРАМЫ

МЕЙРАМЫ

(   1-)