Изучение социального самочувствия граждан и его влияние на политические настроения

Қатты тұрмыстық қалдықтар нарығының даму мәселелері мен келешегі 
Қазақстан Республикасында қатты тұрмыстық қалдықтарды кешенді басқару жүйесін ендіру      
52 
«Вторсырье Караганда» ЖШС Қарағанды қаласының сауда орталықтарынан 
макулатураны, картонды, пластикті бөлек жинауды жүргізеді.  
2013  жылдан  бастап  Қарағанды  қаласында  «Қарағанды  қаласы 
ГорКомТранс» ЖШС 2013 жылдан бастап Қарағанды қаласында өндірістік қуаты 
жылына  600  тонна  пластикалық  бөтелкені  қайта  өндеу  (уақтау)  желісі  бар 
өндірістік  қуаты  жылына  100  000  тоннақоқыс  сұрыптау  кешені  қызмет  етеді. 
Теміртау  қаласында  2014  жылы  «ТТК»  ЖШС  жылына  30  мың  тонна  өндірістік 
қуаты бар  ТҚҚ сұрыптау желісін іске қосты. 
«Ресайклинг» ЖШС пластиктің барлық түрлерін (ПЭТ-қалдықтардан басқа) 
гранула  алу  арқылы  қайта  өңдеуді  жүзеге  асырады.  2018  жылдың  бірінші 
жартысында  ҚТҚ  кәдеге  жаратылмайтын  «соңғы»  қалдықтарды  өртеу  бойынша 
жабдықты іске қосу жоспарланып отыр. Жабдық қуаты – күніне 100 тонна соңғы 
қалдық.  
2017  жылы  толық  циклді  қолданыстан  шыққан  көлік  құралдарын  кәдеге 
жарату  бойынша  зауыт  құрылысы  іске  қосылды.  Зауытта  шредерлеу  және  терең 
(98%) қайта өңдеу жүзеге асырылады. Зауыт қуаты жылына 50 мың қолданыстан 
шыққан көлік құралдары. 
2017-2019  жылдарға  Жезқазған  қаласының  даму  жоспары  шеңберінде 
Жезқазған  қаласында  қоқыс  сұрыптайтын  бекет  құрылысы  жоспарланған. 
(концессия әзірлеу – 2018 жыл, зауыт құрылысы – 2019 жыл). 
Қостанай облысында 2016 жылы түзілген ТҚҚ көлемі 454,0 мың. тоннаны, 
2017  жылы  –  435,0  мың  тоннаны  құрады.  Қайта  өңдеу  үлесі  (сұрыптауды  қоса 
алғанда) 2016 жылы 0,1%-ды, 2017 жылы – 0,93%-ды құрады. 
ҚТҚ  жинау,  сұрыптау,  қайта  өңдеу  бойынша  14  кәсіпорын  қызмет  етеді. 
2017  жылы  Қостанай  қаласында  ҚТҚ  бөлек  жинау  үшін  450  арнайы  контейнер 
орнатылды. 2016 жылғы ақпаннан Қостанай, Рудный, Жітіқара қалаларында және 
Қостанай ауданының Затобольск ауылында пластик, қағаз, шыны және қаңылтыр 
банкалар  қалдықтарын  бөлек  жинау  жүйесі  сәтті  қызмет  етеді.  Бөлек  жинауды 
мынадай кәсіпорындар жүзеге асырады: «Атамекен 4 плюс» ЖШС (Қостанай қ., 
Рудный  қ.,  Затобольск  ауылы)  және  «Соцсервис»  ЖШС  (Жітіқара  қ.).  пластик 
қалдықтарын (ПП, ПНД, ПЭТ бөтелке) бөлек жинау үшін көлемі 2,5 текше метр 
торлы  контейнерлер  және  қағаз,  пластик,  шыны  және  қаңылтыр  банкалар 
қалдықтарын  жинау  үшін  эко-бактар  орнатылды.  Орнатылған  контейнерлердің 
жалпы  саны  1256  дана  (Қостанай  қаласында  қағаз,  пластик,  шыны  және 
қаңылтыр  банкаларды  жинау  үшін  1 007  контейнер;  Жітіқара  қаласында  – 
пластик,  аллюминий  банкалары,  шыныны  жинау  үшін  49  контейнер;  Рудный 
қаласы  –  қағаз,  пластик,  аллюминий  банкалары,  шыныны  152  контейнер; 
Қостанай ауданында  – 45, Ұзынкөл ауданында – 3 және Алтынсары ауданында 
пластик үшін 8 контейнер). 
2017  жылы  ӨКМ  шеңберінде  құрамында  сынап  бар  шамдарды  және 
құрылғыларды  жинау  үшін  145  дана  контейнер  сатып  алынды.  Контейнерлер 
қалаларда және облыстың аудан орталықтарында орнатылды. 
Қостанай қаласында  «Атамекен 4 плюс» ЖШС мобильді сұрыптау желісін 
орнатты.  Күн  сайын  шамамен  40  тонна  сұрыпталады.  ҚТҚ  сұрыптау  көлемін 
арттыру  жоспарланып  отыр.  Лисаков,  Жітіқара  қалаларында,  Қостанай 

Қатты тұрмыстық қалдықтар нарығының даму мәселелері мен келешегі 
Қазақстан Республикасында қатты тұрмыстық қалдықтарды кешенді басқару жүйесін ендіру      
53 
(Затобольск  ауылы)  и  Фёдоров  (Фёдоровка  ауылында)  ауданында  ҚТҚ 
полигондарында қолмен сұрыптау жүзеге асырылады. 
«Фабрика  Нетканых  Материалов  «S.M.F.  –  System»  ЖШС«Dortex»  сауда 
маркасының  геокомпозит,  геошарбақ,  геотор,  сонымен  бірге  холофайбер  және 
синтепон  сияқты  материалдарды  өндіреді.  Барлық  өндірілетін  материалдарға 
нарықта сұраным бар және осы материалдар түрлі объектілерді салу және жеңіл 
өнеркәсіп бұйымдарын жасау кезінде кең қолданыс тапты. 
Облыстың  Қарасу  ауданында  «Караман-К»  ЖШС  мал  өсіру  фермасының 
ауданында 2015 жылғы тамыздан бастап мал қалдықтарын биогазға қайта өңдеу 
бойынша  кешен  қызмет  етеді.  Кешен  қуаты  0,3  МВт.  Жоба  кәсіпорынның  жеке 
қаражаттары есебінен жүзеге асырылды. 
Қызылорда  облысында  2016  жылы  145,0  мың  тонна,  2017  жылы  –  148,0 
мың тонна ҚТҚ түзілді. Қайта өңдеу үлесі (сұрыптауды қоса алғанда) 2016 жылы 
3,45%-ды, 2017 жылы – 8,13%-ды құрады. 
Облыста қалдықтардың кейбір түрлерін жинау және қайта өңдеу бойынша 5 
кәсіпорын  қызмет  етеді.  Жаяужол  плиткаларын,  жабыңқы  шығару  арқылы 
полимер  қалдықтар  («Ибрайхан  и  К-ЛТД»  ЖШС),тамшылап  суармалау  үшін 
шлангтар  шығару  арқылы  тозған  автокөлік  шиналары  «Smart  Rubber»  ЖШС), 
резеңке қиқым («ТемирЖас-Груп» ЖШС) қайта өңделеді. ЭКО-Н Сервис» ЖШС 
құрамында  сынап  бар  шамдарды  және  құрылғыларды  жинауды  және  кәдеге 
жаратуды  жүзеге  асырады.  «Шагирова»  ЖК  пластик  және  пластмасса 
қалдықтарын жинауды және Өзбекстанға шығаруды жүзеге асырады. 
Облыста халықтан құрамында сынап бар шамдарды жинау үшін 2015 жылы 
БҰҰДБ жобасы шеңберінде алынған (25 дана) және 2017 жылы ӨКМ шеңберінде 
алынған (850 дана) 874 контейнер орнатылды. Оның 155-і Қызылорда қаласында, 
аудан орталықтарында – 720. 
2017  жылы  Қазалорда  қаласы  бойынша  1,1  мың  тонна  тозған  шина,  1,8 
тонна  аккумулятор  батареялары,  1,0  тонна  металл  сынықтары  және  1,0 
пайдаланылған  майлар  жиналды.  Облыс  аудандарында  қайталама  шикізатты 
жинау жүргізілмейді. Облыста қалдықтарды сұрыптау жүргізілмейді. 
Маңғыстау  обласында  2016  жылы  түзілген  ҚТҚ  көлемі  151,8  мың 
тоннаны, 2017 жылы – 190,1 мың тоннаны құрады, оның 2016 жылы 8,7%, в 2017 
году– 6,49% сұрыпталды және қайта өңделді. 
Облыс  аумағында  ҚТҚ  жинау,  сұрыптау  және  қайта  өңдеу  бойынша  3 
кәсіпорын  қызмет  етеді.  Қалыптасу  көздерінде  ҚТҚ  бөлек  жинау  кезеңмен 
ендіріліп жатыр. Ақтау қаласында «IT ProfService» ЖШС ҚТҚ бөлек жинау үшін 
45,  пластикалық  ыдыс  жинау  үшін  120  торлы  контейнер  орнату  жоспарланып 
отыр.  Сондай-ақ  макулатура,  картон  және  қағаз  қалдықтарын  бөлек  жинау  үшін 
контейнерлер орнату жоспарланып отыр. 
«EcoWaste Ақтау» ЖШС 2017 жылғы қарашадан бастап қалдықтарды бөлек 
жинау  үшін  контейнерлер  оранту  жұмыстары  жүргізіліп  жатыр.  Пластик  және 
макулатура  жинау  үшін  6  контейнер  орнатылды,  сауда  орталықтарымен 
келісімжер  жасалды.  Қайталама  шикізат  кейінгі  қайта  өңдеу  үшін  Алматы 
облысына  бағытталады.  (KagazyRecycling»  ЖШС)  на  дальнейшую  переработку.