Изучение социального самочувствия граждан и его влияние на политические настроения

Қатты тұрмыстық қалдықтар нарығының даму мәселелері мен келешегі 
Қазақстан Республикасында қатты тұрмыстық қалдықтарды кешенді басқару жүйесін ендіру      
50 
мәселелер пысықталуда. ҚТҚ бөлек жинау үшін кәсіпорындарды тарту бойынша 
жұмыстар жүргізілуде. 
2016  жылғы  мамырда  «Хазипов»  ЖК  қуаты  жылына  100  мың  тонна  бар 
қоқыс  сұрыптайтын  желі  іске  қосылды.  Қағаз,  шыны,  полиэтилен,  металл 
сұрыпталады. 
Өскемен  және  Семей  қалаларында  қоқысты  қайта  өңдеу  зауыттарының 
құрылысы  мәселесі  пысықталуда.  Өскемен  қаласы  үшін  ҚТҚ  полигонның  және 
қоқыс қайта өңдеу зауытының құрылысы үшін жер учаскесі (30 га) бөлінді. 
Жамбыл облысында 2016 жылы ҚТҚ түзілу көлемі 60,2 мың тоннаны, 2017 
жылы – 74,9 тоннаны құрады. Қайта өңдеу үлесі (сұрыптауды қоса алғанда) 2016 
жылы 0,6%-ды, 2017 жылы – 3,47%-ды құрады. 
Облыста ҚТҚ бөлек жинау кезеңмен ендіріліп жатыр. Тараз қаласында «Eco 
Control»  ЖШС  полиэтилен,  пластик,  шыны  қалдықтарын  бөлек  жинау  үшін  250 
торлы  контейнер  орнатты,  тағы  350  ұқсас  контейнер  орнату  жоспарланып  отыр. 
Құрамында сынап бар шамдар мен жабдықтарды жинау және демеркуризациялау 
бойынша  «Алди и К»  ЖШС  кәсіпорны  құрылды.    2017  жылы  ӨКМ  шеңберінде 
құрамында сынап бар шамдар мен жабдықтарды бөлек жинау үшін 106 контейнер 
орнатылды, оның 30-ы – Тараз қаласында. 
Тараз  қаласында  пластмасса,  қағаз,  пайдаланылған  майлар,  электр 
жабдықтары  қалдықтарын  қайта  өңдеу  бойынша  7  кәсіпорын  қызмет  етеді 
(«Шахристан» ЖК, «Долина» ЖК, «Хастал оглы П.М.» ЖК и «Таразтехноресурс» 
ЖШС).  Облыстың  Байзақ  ауданында  «Алди  и  К»  ЖШС  медициналық 
қалдықтарды,  құрамында  сынап  бар  шамдарды  кәдеге  жаратуды,  макулатура, 
шыны және полиэтилен қалдықтарын жинауды жүзеге асырады.  
Тараз  қаласында  «SaTa  Элит  Азия»  компаниясы  қалалық  ҚТҚ  полигоны 
аумағында  қайталама  шикізат  прессі  бар  сұрыптау  станциясын  орнату  бойынша 
жобаны жүзеге асыру мүмкіндігін қарастыруда. ПЭТ қалдықтарды одан әрі қайта 
өңдеу үшін қайталама шикізатты уақтау бойынша зауыт құрылысы жоспарланып 
отыр.  Болжамды  инвестициялар  көлему  79,0  млн.  теңгені  құрайды.  Бүгінгі  күні 
объект  құрылысы  үшін  қалалық  ҚТҚ  полигоны  аумағында  ауданы  3  га  жер 
учаскесін жалға алу мәселелесі шешілуде.  
Тараз  қаласы  әкімдігі  және  VecoPolyEnergy  польшалық  компаниясы 
арасында  «Redwave  Waste  GmbH»  (Германия)  компаниясының  неміс 
технологиялары  бойынша  ҚТҚ  кешенді  қайта  өңдеу  зауытының  құрылысы 
туралы  келісім  жасалды.  Жобада,  бұған  дейін  полигондар  мен  қоқыс 
үйінділерінде көмілген ҚТҚ биогаз алу арқылы қайта өңдеу. Зауыттың жобалық 
қуаты  жылына  150  мың  тонна,  қалдықтарды  сұрыптау  тереңдігі  98%. 
Инвесторлар – «QKB» банкі (Австрия), «Invest Corporation OPIC» (АҚШ). 
Батыс  Қазақстан  облысында  2016  жылы  108,9  мың  тонна  ҚТҚ,  2017 
жылы – 105,0 мың тонна түзілді, оның 2016 жылы 1,6%-ы, 2017 жылы – 2,17%. 
ҚТҚ  бөлек  жинау  кезеңмен  ендіріліп  жатыр.  Қалаларда  және  аудан 
орталықтарында  пластикті,  картонды,  қағазды,  шиналарды  қабылдау  бекеттері 
ұйымдастырылған. 
Орал  қаласы  бойынша  «Гамма  Реал»  ЖШС  пластик  бөтелкелерді  жинау 
үшін  767  контейнер,  облыстың  12  ауданында  –  қалдықтарды  бөлек  жинау  үшін 

Қатты тұрмыстық қалдықтар нарығының даму мәселелері мен келешегі 
Қазақстан Республикасында қатты тұрмыстық қалдықтарды кешенді басқару жүйесін ендіру      
51 
317 контейнер орнатылды  (Теректі – пластик, полиэтилен, макулатура, картон 
және  қағаз  қалдықтары  үшін  120;  Бөкейорда    –пластик,  пластмасса, 
макулатура,  картон  және  қағаз  қалдықтары  үшін  63;  Тасқала  -  пластик, 
пластмасса,  макулатура,  картон  және  қағаз,  шыны  қалдықтары  үшін  10; 
Қаратөбе – пластик және полиэтилен үшін 23; Казталов – 34, Шыңғырлау – 20, 
Зеленов  –  14,  Бүрлі  (Ақсай  қаласы)  –  13,  Сырым  – 10,  Ақжайық  –  7,  Жаңқала  – 
пластик үшін 3 контейнер). 
Бюджеттік мекемелерден, сауда желілерінен макулатура, картон және қағаз 
жинау  ұйымдастырылған.  ӨКМ  шеңберінде  Құрамында  сынап  бар  шамдар  мен 
құрылғыларды жинау үшін 54 контейнер орнатылды, оның 27-сі Орал қаласында, 
27 – облыстың аудан орталықтарында.  
Облыстың аумағында ҚТҚ бөлек жинауды, сұрыптауды және қайта өңдеуді 
жүзеге  асыратын  12  кәсіпорын  қызмет  етеді.  «Губер»  ЖК  шиналарды, 
резеңкелерді  жинауды,  қайта  өңдеуді  жүргізеді  және  спорттық  және  балалар 
алаңдары үшін жабыңқы дайындайды.  «Глухова» ЖК, «Куксова» ЖК, «Борисов» 
ЖК қағаз, картон, пластик жинайды және тақта, тас төсеуіш, пластикалық люктер 
шығарады. «Усенова» ЖК дәретхана қағазын, қағаз майлықтарын шығарады. 
Орал  қаласында  ICM  Recycling  финдық  компаниясы  2018  жылдан  бастап 
қоқыс сұрыптау желісінің құрылысын, ал 2023 жылдан бастап – ескі қалалық ҚТҚ 
полигонынын  дегазациялау,  органикалық  қалдықтарды  электр  және  жылу 
энергеясына  қайта  өңдеу  үшін  биогаздық  станцияның  құрылысын  жоспарлап 
отыр.  Қоқыс  сұрыптау  желісінің  құрылысын  бастау  2018  жылға  жоспарланып 
отыр,  ҚТҚ  пластикалық,  қағаз,  металды  және  басқа  фракцияларын  алу 
қарастырылуда.  Қазіргі  уақытта  коммуникацияларды  тарту  (электр,  жол  және 
басқа)  бойынша  жұмыстар  жүргізілуде.  ҚТҚ  полигоны  компанияға  10  жылдық 
мерзімге сенімді басқаруға берілді.  
Ақсай  қаласында  қоқыс  сұрыптау  желісінің  құрылысына  жобалық 
құжаттарын  әзірлеуді  жоспарлап  отыр.  Құрылыс-монтаждық  жұмыстарды  2019 
жылы бастау жоспарлануда. 
Қарағанды облысында 2016 жылы түзілген ҚТҚ көлемі 649,3 мың тоннаны, 
2017 жылы – 654,6 мың тоннаны құрады, оның 2016 жылы 4,9%-ы, 2017 жылы – 
13,96%-ы сұрыпталды және қайта өңделді. 
ҚТҚ  бөлек  жинайтын,  сұрыптайтын  және  қайта  өңдейтін  6  кәсіпорын 
қызмет  етеді.  ҚТҚ  бөлек  жинау  ендіріліп  жатыр.  Қарағанды  қаласында 
«Қарағанды қаласы ГорКомТранс» ЖШС пластикалық бөтелке жинау үшін 2016 
жылы  290,  2017  жылы  –  210  торлы  контейнер  орнатты.  «ТТК»  ЖШС 
қалдықтарды  (пластик,  макулатура,  картон,  қағаз,  шыны,  полиэтилен,  металл) 
бөлек  жинау  үшін  Теміртау  қаласында  370  контейнер  және  Қарағанды  қаласы 
Октябрь  ауданында  (Майқұдық  ауылы)  50  контейнер  орнатты.  «ТТК»  ЖШС 
Теміртау  қаласында  ҚТҚ  жинау  үшін  жерасты  контейнерлерді  алдағы  жылдары 
орнату бойынша мәселе қарастырылуда. 
«Ресайклинг»  компаниялар  тобымен  Қарағанды  қаласында  «құрғақ» 
қалдықтарды  бөлек  жинау  үшін  сыйымдылығы  3  м
3 
150  дана  контейнер 
орнатылды.  2018  жылы  пластик  қалдықтары  үшін  500  торлы  котейнер  орнату 
жоспарланып отыр.