13
1.5 – сурет Тежеуіш күштің қозғалысты реттеуде қозғалыс жылдамдығына
тәуелділігінің
кестесі
қолдана отырып қол жеткізіледі. Жүк түрінің ауа таратушысы тежеудің
үш режиміне ие: бос, орташа және жүктелген. Ауыстыру режимдері
осьтегі вагонның жүктелуіне байланысты қолмен орындалады.
Тежегіштің әрбір режимі тежегіш цилиндрде
белгілі бір қысымға сәйкес
келеді. Құрылғы туралы және автоматты режимнің жұмысы туралы
ақпаратты қараңыз 5 тараудан қараңыз.
Вагонның жүктелуін вагонды рессорлық ілудің фрикциялық
планкасына қатысты амортизатор сынасының қалпы бойынша
бағалауға болады. Доңғалақ сымның үстіңгі жазықтығы үйкеліс
жолағынан жоғары болса, вагон бос деп саналады.
Тежеуін күшті жылдамдықпен реттеу. Жоғары жылдамдықтағы
адгезия коэффициентін төмендете отырып, тежеуіш күштің өзгеруін
ескере отырып, тежегіш цилиндрдегі қысымның артуымен қалып
қысымның
жоғарылауы
азаяды
(1.5-сурет).
Тежеу
кезінде
жылдамдықты азайту процесінде жоғары қысымды (K
2
) бастап төменге
(К
1
) көшіру жылдамдығы арнайы жылдамдық реттегіштермен
автоматты түрде орындалады (мысалы,
v = 50 км / сағ). Реттеуші
арбадағы доңғалақ жұбының бүйіріне орнатылады. жағдайында
тежегіш күші бақыланады. Толық тежеу мен төмен жылдамдықпен
тежегіш күшінің мәні рельспен дөңгелектің тартылу шамасынан асып
кетуі мүмкін, ол дөңгелектер жиынтықтарының ықтималдығын
айтарлықтай
арттырады
Пойыз К әртүрлі мәндері бар автомобильдердің әртүрлілігі болуы
үйкеліс коэффициенттерін анықтау үшін формулаларды (1.1) немесе
(1.2) пайдалана отырып, тежеуіш күшті есептейді. Тежеу есептерін
жеңілдету үшін K және φ
к
нақты мәндері есептелген Kp және φ
к.р
ауыстырылатын төмендету әдісін қолданыңыз, ал сапардың
коэффициенті флотты түрде таңдалған тежеу қысымы К
у
арқылы келесі
теңдеу арқылы анықталады.
Kу мәндері:
шойын қалып үшін 2,7тс, композициялы үшін – 1,6тс. К
у
мәнін
(1.1) және (1.2) фрмуларына қойып, тиісті шойын және
композияицялық қалыптар үшін үйкелістің есептік коэффициенттерін
14
К
р
ч
= 2,22 К
16К
+100.80К
+100’
(1.9)
жылдамдықпен реттеуде маңызын аламыз.
(1.7)
(1.8)
(1.7) және (1.8) өрнектерінен
көріп отырғанымыздай, тіректердің үйкелу
коэффициенттері қысымның әсеріне байланысты емес, тек қозғалыс
жылдамдығына байланысты.
φ
к
және φ
к.р
мәндерінде (1.6) өрнектерді алмастырғаннан кейін тиісті
шойын мен композиттік шоғырсымдардың есептелген қысым күштерін
анықтау үшін келесі формуланы қолданамыз:
(1.10)
Тежегіштер тежегіштің әртүрлі түрлерімен (мысалы, шойын мен
композитті) пойызда қолданылса, есептік қысымды бір қысым жүйесіне
келтіру керек. Бұл азайту қысымның күші тиісті тиімділік
коэффициентімен көбейту арқылы жүзеге асырылады. Қозғалыс
жылдамдығына байланысты тиімділіктің коэффициенттері әртүрлі аяқ-
киім түрлерінің әсерінен ингибирленген жолдың ұзындығының теңдігі
негізінде анықталады. Ресейдің темір жолдарында негізгі тежегіш
тежегіштің қысымының есептік мәндер жүйесі қабылданды, олар үшін
барлық тежегіш стандарттары мен жұмыс номограммалары мен тежеу
тәуелділіктерінің кестелері тежеудің басталу жылдамдығымен,
конструкциялық қысымдар мен беткейлердің қаттылығын белгілейді.
1.9.
Тежеу жолы
Тежеу жолы – бұл жүргізуші кранының тұтқасы тоқтағанша
тежеуіш күйіне жылжытқаннан бастап пойыз жүретін қашықтық.
Тоқтау қашықтығында негізгі факторлар:
Тоқтау кезіндегі пойыздың бастапқы жылдамдығы;
15
жол профилі;
пойыздың жағдайы және
ауа райы;
пойыз салмағы және ұзындығы;
пойыз тежегіштермен және тежегіш жүйесімен қамтамасыз етілуі;
тежеу режимі, яғни тежегіш сызығын босатудың шамасы мен
жылдамдығы.
Тежегішті есептеудің үш әдісі бар: аналитикалық әдіс, яғни күшті
есептеу ережелері (КЕЕ) - жылдамдық интервалы арқылы тежеу жолды
есептеу
уақыт аралығы бойынша пойыздың қозғалыс теңдеуін сандық
интеграциялау әдісі;
графикалық әдіс.
Аналитикалық әдіс көмегімен КЕЕ жалпы тежеу күші жүзеге
асырылатын мәселелерді шешеді:
пойыздың қозғалысына тосқауылдардың қоршау қашықтығын
анықтау кезінде (пойызың шұғыл тоқтау жағдайында);
тұрақты сигналдар арасындағы қашықтықты таңдағанда (пойызың
жоспар бойынша тоқтауы);
тұрақты сигналдар арасындағы қашықтықты таңдауды есептеу
кезінде (автоматты тоқтау жағдайында).
Толық тежеуішпен тежеу жолы төтенше жағдайда тежеу кезінде де
есептеледі, бірақ тежеу коэффициентінің мәні оның толық мәнінің 0,8
тең қабылданады.
Іс жүзінде тым көп жағдайда тежеу кезінде тежеуіш-ми жолын
немесе жылдамдықты жылдамдатылған кезде, жылдамдықты тоқтату
кезінде және басқа да тежеу жағдайында жылдамдықты есептеу қажет.
Ондай жағдайларда тежеу проблемалары пойыздың қозғалыс теңдеуін
сандық
интервал арқылы шешіледі, бірақ уақыт аралықтары бойынша.
КЕЕ талдамалық әдісін есептегенде, пойыз қозғалысы арқылы
баяулаудан бастап тоқтауға дейінгі S
1
тоқтау қашықтығы тежегішті Sn
және нақты баяулату жолына S
д
тежегіштерді дайындау жолының
қосындысына S
n
тең қабылданады:
S
т
= S
n
+
S
д
(1.11)
Тежеуді
іске қосу жолы
(1.12)
онда
v
н.т
– тоқтау кезіндегі пойыздың жылдамдығы, км/сағ; t
n
— тежеуді
іске қосу үшін жұмсалған уақыт,с; 3,6 – аударылым коэффициенті.
