307
- электрондық оқытуда бағдарламаны жетістікті ету білім
алушының ынта-жігерінің бар болуына байланысты. Егер
адам оқытушының үнемі бақылауынсыз өз бетімен оқи алма-
са, компьютер алдында ұзақ уақыт жалғыз отыра алмаса, бұл
қашықтықтан оқуына кедергі жасап қана қоймай, өз бетінше
жұмыс жасауға мүмкіндік бермейді;
- білім алушының жəне оқытушының компьютерлік
сауаттылығының жетіспеушілігі, қашықтықтан оқыту
тəжірибиесінің жоқтығы. Біздің мемлекетте көп оқытушылар
мен білім алушылар мұндай оқыту əдісіне дайын емес.
Технологиялардың жетілдірілмеуіне байланысты кемшіліктер:
- Электрондық оқыту үшін қажетті техникалық жабдықтары бо-
луы керек. Ең жоқ дегенде, интернеті бар дербес компьютер,
дербес компьютерді қолдану дағдысының бар болуы жəне ин-
тернет желісін қолдана білуі керек.
- Интернетті оқытудың басты проблемасы білімді тексеру
барысындағы қолданушының аудентификациясы болып та-
былады. Себебі, осы уақытқа дейін тиімді технологиялық
шешім қабылданбады, қашықтықтан оқыту бағдарламасының
көбі күндізгі емтихандық сессияны ұсынады. Байланыстың
ар жағында кімнің отырғанын білу мүмкін емес. Бұл өте
үлкен проблема болып табылады жəне осыған байланысты
оқытушылардан арнайы шара қолданылуы талап етіледі. Бұл
проблема көбіне камера орнату арқылы шешіледі.
- Оқыту жүйесін қамтамасыз ететін бағдарлама секілді, оқу
контентіне де, оқытудың бастапқы кезең жүйесіне инве-
стиция қажет. Сонымен қатар, аппараттық құралдарға да
кететін шығынды есептеу керек. Əрине бұл жағдайда шығын
құрылымы мен мөлшері оқыту ұйымдарының даму деңгейі
жəне оқу жүйесін құру үшін таңдалған шешімге тəуелді бола-
ды.
- Электрондық оқыту контентін құру бұл үдеріске барлық
қатысушылардан арнайы білімді талап етіледі. Мұнда жалғыз
оқытушының бұрынғыдай дəріс конспектілерін дайындау ын-
тасы жеткіліксіз. Сапалы оқу курсын құру үдерісінде əр түрлі
маман иелері: оқытушылар, педагогикалық дизайнерлер,
бағдарламалаушылар, анимациялар мен бейнемонтаж жасай-
тын мамандар жəне т.б болуы керек. Бұл оқу контентін құру
мүмкіндігіне белгілі бір шектеу қояды.
308
- Оқыту жүйесінде қолданылатын электронды оқу курстарының
көбі қайтарымды байланыс деңгейімен қамтылмаған. Көп
бар курстардың мазмұнды негізін мəтінді материалдер мен
қарапайым графикалық (сурет, фото) қамтиды, білімді бақылау
блоктары тесттік тапсырмалар негізінде жасалынған. Білім
алушыларды осындай сипаттамамен қызықтыру əрине мүмкін
емес. Бұл білім алу мен дағдыларды игеруге кедергі болып
келеді.
- Мамандықты игеру барысында электронды оқыту кейбір
мамандықтарға шектеу қояды: қашықтықтан медициналық
мамандық, актерлік шеберлік алу жəне т.б. Тек қана шынайы
практикалық жəне зертханалық жұмыс кезінде ғана игерілетін
дағдылар болады.
e-learning-нің кемшіліктер қатарына мыналарды да жатады:
· Оқу басталған жағдайда, оперативті өзгерістерді енгізу
қиындығы.
· Техникалық инфраструктураға тəуелділік. Инфраструктураның
істен шығуы білім алудың тиімділігінің төмендеуіне, тіпті
мүлдем бұзылуына əкеліп соқтырады.
· e-learning-нің технологиялық ортасында сапалы мамандардың
жетіспеушілігі.
Е-learning-нің қолдану саласы
Мұндай оқыту формасы барлық аудандарда қолданыла алады. Ең
көп қолданыс тұлғаның біліктілігін көтеру кезінде көрініс табады.
Ол тыңдаушыларға ұсынылатын артықшылықтарымен шартталған.
Олар қатарында:
- қашықтықтан оқыту;
- жекелей оқыту;
- өндірістен ажырамай оқуды өту мүмкіндігі жəне т.б.
e-learning-нің тағы бір қолданылу бағыты бұл жоғарғы оқыту
орындарында пайдалану болып табылады. Əсіресе e-learning-ді
екінші жоғарғы білім алу кезінде қолдану кең етек жайды. Өндірістен
ажырамай оқуды өту мүмкіндігін екінші жоғарғы білім алушылар
өте жоғары бағалайды.
Мүмкіндігі шектеулі азаматтар үшін оқытуды ұйымдастыру
негізінде e-learning-нің рөлі өте маңызды. Мүмкіндігі шектеулі
азаматтар тек осылай ғана сапалы білім ала алады. Қазіргі кезде
309
электронды оқытудың пəн аймағы бойынша ешқандай шектеуі жоқ
екенін айта кеткен жөн. Ол тіпті шет тілдерін меңгеру сияқты қиын
ортада да қолданысын тапқан.
Сондай-ақ e-learning оқушылар мен студенттерді оқыту ортасын-
да да қолданысын тапты. Қазіргі студенттер мен оқушылар – негізінен
басты қолданушылар. Олар үшін оқу ақпаратын электрондық түрде
қабылдау өмір заңдылығы болып табылады. АКТ олардың жұмыс
құралына айналды.
E-learning бұл үздіксіз білім беру үшін білім мен білікті дамы-
ту, жаңа жұмысқа бағытталған ақпараттық ортадағы жаңа білім
технологиясының өмірі. Егер оны толықтай меңгеріп алса, қашан,
қайда болса да, тіпті шекарадан өтпей, үйде-ақ отырып, оқуға
мүмкіндік береді, ол адамның білімге деген көзқарасын өзгертеді.
E-learning-нің негізгі педагогикалық аспектісі оқыту барысын-
да оқушыға субъект ретінде қарап, курсты оқыту мақсатының бар
болуы. Бұл жағдайда оқытушы оқу мүмкіндіктерін ұсынып, оған
қолдау көрсетеді.
Мына жағдайды айта кеткен жөн, e-learning-мен жəне осын-
дай технологиялармен айналысатын мамандар олардың қандай
проблема туғызатынын білмей жатып, барлық мүмкіндіктерді
қамтуға асығады. Электрондық оқытуды қолдану негізінде
базалық жүйе болғанша біраз уақыт өтуі керек. Бұл мақсатта
e-learning-ді стратегия ретінде емес, арманға жету жолы ретінде
қарастыру қажет.
Қазіргі таңда, оған қызығушылық арта түсуде. ЮНЕСКО-
ның өзі электрондық оқытуды модернизация мен ұлттық білім
жүйесін дамытуда маңызды рөл атқаратынына қызығушылық та-
нытып отыр. E-learning технологиясы білім берудің жаңа стилі
жəне олардың біліктілік пен дағдыны дамыту білім алушылар үшін
тиімділігі анықталды. Дамыған мемлекеттерде (Финляндия, Нор-
вегия, Сингапур жəне т.б.) E-learning инновациялық дағдыларды
дамыту негізінде маңызды əдіс ретінде мемлекеттік деңгейде
қарастырылады.
ТМД мемлекеттерінде де ұлттық білім жүйесін дамыту
механизмі, білім беру модернизациясы жəне орналасқан орны-
на тəуелсіз сапалы білім беру жəне оның материалды негізін құру
ретінде электронды оқытуды бағдарламасын дамытуды мемлекет өз
қолына алмақшы.
Достарыңызбен бөлісу: | 
