Бакалавриат Высшее педагогическое образование

257 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ 

 

 

 

Жоғары педагогикалық білім 

(Бакалавриат) 

 

 

 

 

 

 

 

«ТАҢДАҒАН СПОРТ ТҮРІНІҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ» 

 

ГИМНАСТИКА 

 

 

 

 

 

 

ТИПТІК ОҚУ БАҒДАРЛАМАСЫ 

 

 

 

 

 

3 кредит  

 

5В010800 – «Дене шынықтыру және спорт» мамандығы  

 

Кәсіптендіру пәндері 

 

 

 

 

 

 

258 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Алматы 

 

ГИМНАСТИКАНЫҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ 

 

ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ 

 

1 МОДУЛЬ. ГИМНАСТИКАНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ-ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ 

 

1.1  Гимнастика  спортының  олимпиадалық  түрлері:  спорттық  және  көркем 

гимнастика, спорттық акробатика. Гимнастиканың спорт түрі ретінде сипаттамасы.  

1.2  Гимнастика  түрлерінің  даму  тарихы.  Жарыс  бағдарламалары  мен  ережелерінің 

эволюциясы.  Гимнастика  түрлерінің  даму  үдерістері  және  келешегі.  Дене  тәрбиесіндегі 

гимнастиканың алатын орны және рөлі. Қазақстандағы гимнастика дамуының қазіргі күйі.  

1.3 Гимнастика құралдары. Гимнастика терминологиясы. Жаттығулардың жіктемесі. 

Спорттық  гимнастика  жаттығуларының  (құрылғыларда,  тіреніп  секіруде  және  еркін 

жаттығуларда);  көркем  гимнастиканың  (құралдармен  және  құралдарсыз);  спорттық 

акробатиканың  (топтасып  және  қосарланып  орындалатын  жаттығулар,  акробатикалық 

секірулер)  терминологиясы.  Көпсайыс  түрлеріндегі  негізгі  терминдердің  жазылу  ережелері. 

Жарыс үйлесімділіктерінің жазылу ережелері. 

1.4  Спорттық  даярлық  көпжылдық  басқарымды  үдеріс  ретінде,  жаттығу 

барысының құрылымы, жаттығу жүктемесі, даярлықты жоспарлау және оның үлгісін 

түзу. Спорттық даярлық түрлері. 

1.5 

Қазақстанда 

және 

әлемдік 

деңгейде 

гимнастиканы 

басқаруды 

ұйымдастырудың құрылымы.  

Қазақстан  гимнастика  федерациясы  спорттық  және  көркем  гимнастиканы,  спорттық 

акробатиканы, акробатикалық жолмен батутта секірулерді дамытудағы қоғамдық басқарушы 

орган  ретінде.  

Федерацияның  міндеттері,  оның  жұмыстарының  құрылымы  және  ұйымдастырылуы. 

Республикалық жаттықтырушылар кеңесі. Республикалық төрешілер комиссиясы.  

 

2 МОДУЛЬ. ГИМНАСТИКАНЫҢ ЖАТТЫҒУ ТЕХНИКАСЫНЫҢ  НЕГІЗДЕРІ 

2.1  Гимнастикалық  көпсайыстың  жеке  түрлеріндегі  жаттығу    техникасының  

негіздері:  дене  қимылы  (тән  жаттығулар,  иілулер,  тепе-теңдік,  секірулер,  бұрылулар, 

акробатикалық  және  картерлік  элементтер);  құрылғылардағы  (сермелеу,  итерілу,  ауада 

айналу, бұрылулар, қону) жаттығулар. 

2.2 

Гимнастикалық 

жаттығуларды 

орындаудың 

негізгі 

физикалық 

заңдылықтары:  статика,  кинематика,  динамика,  жұмыс,  күштілігі,  қуаттылығы.  Жаттығу  

гимнастикаға тән қимылдар жиынтығы ретінде. 

Спорттық гимнастикада тәсіл ерекшеліктері құрылғылар (аспа, қос сырық, шығыршық, 

әртүрлі биіктіктегі сырық, сермеліс аты) құрылымына байланысты болады.  

Көркем гимнастикада құралдармен (секіртпе, сақина, доп, ұршық, таспа) орындалатын 

259 

 

жаттығулардың тәсіл ерекшеліктері.  

Акробатикада  статикалық,  динамикалық,  вольтижді,  күштілік,  тепе-теңдікті  және  

қарқынды жаттығулардың орындалу техникасының ерекшеліктері.  

2.3. Хореографиялық жаттығу тәсілдерінің негіздері. Жаттығулар сипаттамасы және 

олардың  жіктемесі,  классикалық  сабақ  құрылымы,  аяқ-қол  қалыптары.  Жаттығулар 

құрастырудың  композициялық-орындаушылық  даярлығы  мен  әдістемесі.  Композиция  - 

орындаушылық  даярлық  және  жаттығуларды  әзірлеу  әдістемесі.  Саз  сауаттылық  негіздері. 

Саз мазмұны және сипаты, оның ырғағы, қарқыны, динамикасы.  

 

3 МОДУЛЬ. ГИМНАСТИКА ЖАТТЫҒУЛАРЫН ҮЙРЕТУ 

3.1.  Гимнастикада  жаттығуларды  үйретудің  мақсаттары,  міндеттері  және  негізгі 

әдістері  (ауызша,  көрсетіп,  іс  жүзінде,  көмектесу  және  сүйемелдеу,  сазбен).  Гимнастиканы 

үйретудің  негізгі  қағидаттары.  Дидактикалық  қағидаттарды  жүзеге  асыру.  Үйретудің 

қағидаттары  мен  биологиялық,  психологиялық,  педагогикалық,  қисынды-танымдылық 

сияқты    негізгі  заңдылықтарының  өзара  байланысы.  Гимнастикада  сезімталдылық  және 

белсенділік, тиімділік, жүйелілік қағидаттарын іске асыру ерекшеліктері.  

3.2.  Гимнастика  жаттығуларын  үйрету  сатылары:  үйретудің  реттілігін  анықтау 

мақсаттары,  міндеттері,  әдістері  және  тәсілдері.  Үйретуді  аяқтау  белгілері:  жаттығулар 

мен  дайындалу  кезеңінен  өтіп,  тиімді  дағдыны  жүзеге  асыра  алатындай  дәрежеге  жету. 

Үйренген қимыл дағдыларын жоғалтпау.  

3.3.  Түрлі  сатылардағы  гимнастика  жаттығуларын  үйрету  әдістері:  алдыңғы 

сатыда  қимыл-  әрекетті  зерттеу,  оқушының  негізгі  даярлығын  бағалау,  функционалдық 

даярлыққа  болжам  жасау,  дидактикалық  бағдарламалар,  басты  сатыда  –  қимыл  әрекетері 

туралы алдын-ала түсінік беру, ауызша әдіс, көру, есту, қимыл және жанасу талдағыштарына  

қосымша  әсер  ету  әдісі,  жаттығуларды  үйрету  әдістері  (бүтіндей,  тұтасымен,  бөлшектеп, 

ұқсас жаттығулармен, жеке, дара қимыл міндеттерін шешу); қорытынды сатыда- стандартты 

қайталану  әдісі,  жарысты  және  ойын  түрінде  жүргізу  әдістері,  қайталау  шарттарын 

түрлендіріп жасау әдісі.  

3.4.  Оқыту  барысының  нәтижелілігін  анықтайтын  басты  факторлар: 

гимнасшының даярлығы (оның шеберлігі,  күрделі жаттығуларға шамасының сәйкестігі), 

жаттықтырушының біліктілігі, оның жаттықтыру барысын басқару шеберлігі.  

 

4 МОДУЛЬ. ЖАРЫСТАРДЫ ҰЙЫМДАСТЫРУ ЖӘНЕ ӨТКІЗУ 

4.1.  Жарыстардың  гимнастикамен  шұғылдану  сабақтарын  ұйымдастырудың 

бақылау  түрі  ретіндегі  сипаттамасы.  Гимнасшыларға,  жаттықтырушыларға,  төрешілерге, 

ұйымдастырушыларға  жарыс  міндеттерінің  орындалуына  бағытталған  талаптар.  Жарыс 

ережелерінің басты бөлімдері және олардың мазмұны.  

 

5  МОДУЛЬ.  ГИМНАСТИКАМЕН  ЩҰҒЫЛДАНУДЫ  ҚАМТАМАСЫЗ  ЕТУ 

ЖҮЙЕСІ 

5.1.  Жаттығуды  ұйымдастыру  –  оның  әдістемелері  мен  қауіпсіздік  шараларын 

қамтамасыз  ету.  Гимнастикамен  шұғылдану  кезінде  жарақат  алудың  басты  себептері. 

Жарақаттанудың  алдын  алуға  бағытталған  әдістемелік  және  ұйымдастыру  шаралары. 

Гимнастикамен  шұғылдану  орындарына  және  жабдықтарға  қойылатын  басты  гигиеналық 

талаптар. Жаттығуды орындау барысында сақтандыру мен көмектесудің мағынасы, олардың 

түрлері. Сақтандыру мен көмектесу әдістерін үйрету.  

5.2.  Студенттердің  ғылыми  және  оқу-зерттеу  жұмыстарының  міндеттері  және 

оларды ұйымдастыру.  

Гимнастика мамандығы бойынша ғылыми-зерттеу жұмыстарының басты бағыттары.  

 

ПАЙДАЛАНУҒА ҰСЫНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 

Негізгі әдебиет: