250
Алматы
ГАНДБОЛДЫҢ ТЕОРИЯСЫ МЕН ӘДІСТЕМЕСІ
ПӘННІҢ МАЗМҰНЫ
1 МОДУЛЬ. ГАНДБОЛДЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ НЕГІЗДЕРІ
1.1 Гандбол ойынының мағынасы, түрлері және. Гандболдың дене тәрбиесі
жүйесіндегі, сауықтыру шараларындағы және спорттағы алатын орны. Гандбол мамандығы.
Бақылау нормативтері және біліктілікті міндеттемелердің ғылыми-әдістемелік
түсініктемелері.
Гандболшыларға спорттық дәреже мен атақ беру үшін техникалық –тактикалық, дене
даярлығына қойылатын біліктілік талаптары.
1.2 Гандболды дамыту үшін дене тәрбиесі оқу орындарында жоғары деңгейдегі
мамандарды (оқытушылар және жаттықтырушылар) даярлау. Гандбол жаттықтырушысына
қажетті білімдер мен ілімдердің көлемі. Еліміздегі жаттықтырушы мамандарды даярлауды
дамыту.
Гандболшы гигиенасы. Гандбол ойынындағы техника қауіпсіздігі, жарақат алу
себептері.
Курс өту барысында қойылатын емтихандық талаптар, оқу жұмысы мазмұны және
ұйымдастыру.
2 МОДУЛЬ. ГАНДБОЛДЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ
2.1 Гандболдың пайда болуы және спорттық ойын түрінде даму кезеңдері. Ресейдегі
революция алдыңғы гандбол. Гандболдың кеңінен танымал бола басталуы. Командалардың
жарысы және спорттық деңгейі. Кеңес Үкіметінің алғашқы жылдары КССРО-дағы
гандбол. Соғысқа дейінгі және одан кейінгі жарыстарды талдау. Қазақстандағы гандболдың
пайда болуы және дамуы. Гандбол кешенді республикалық спорттық шаралар
бағдарламасында. Гандбол бойынша алғашқы қазақстандық КССРО спорт шеберлері,
КССРО еңбек сіңірген жаттықтырушылары. Қазақстан гандболшыларының әртүрлі
халықаралық жарыстарға қатысуы. Қазақстан гандболшылары – Бүкіләлемдік студенттік
ойындардың, Еуропаның, Дүниежүзінің Олимпиадалық ойындарының жеңімпаздары.
2.2.
Әлемдік деңгейде және Қазақстандағы спорт түрлері бойынша жұмыстар
басқармасын ұйымдастыру құрылымы. Гандболдың қазіргі кезеңдегі дамуының көкейкескі
мәселелері.
Гандболды дамыту бойынша басшылық ұйымдары. Қазақстан Республикасында –
гандболды дамыту жұмыстарын басқару ұйымы. Гандбол дамуындағы қоғамның алатын
орны. Қазақстан Республикасының гандбол Федерациясы – гандбол дамуы бойынша
қоғамдық басшылық ұйым. Федерация жарғысы мен міндеттері, жүйесі, жоспары және оның
ұйымдастырушылық жұмысы. Федерация комиссиясы және оның қызметі. Оның міндеттері,
251
жоспарлары
және
ұйымдастырулары.
Республикалық
жаттықтырушылар
Кеңесі.
Республикалық төрешілер алқасы. Федерацияның секциялармен байланысы. Республикадағы
қоғамдық ұйымдар. Барлық ұйымдардың есептілігі мен таңдаулылығы. Федерацияның
халықаралық байланыстары. Халықаралық ұйымдарды демократияландыру жайында
сұрақтардағы, әр ел спортшылары достығы бекуіндегі Қазақстан Республикасы
федерациясының рөлі.
3 МОДУЛЬ. ОЙЫНДЫҚ ҚЫЗМЕТТІҢ СИПАТТАМАСЫ
3.1. Гандбол ойынының сипаттамасы. Гандболдағы спорттық терминология. Спорттық
ойындар ретінде гандболға қатысты қызметтер мен белгілер, физиологиялық,
психологиялық және педагогикалық сипаттамалары. Дайындық түрлеріне (теориялық,
денелік, техника-тактикалық, психологиялық, аралық, ағзаның физиологиялық жүйе
деңгейіндегі функционалдық және т.б.), жоспарлауға, іріктеуге үйрету кезіндегі іске асыру
негіздері және жалпы түсініктер.
3.2 Денелік, техникалық, тактикалық даярлықты дамыту және меңгерудің тәжірибелік,
әдістемелік және теориялық негіздері. Жарыстар мен оқу-жаттығу жиындарын өткізу.
3.3 Жас гандболшылардың алғашқы дайындық кезеңіндегі негізгі дене қасиеттерінің
(күш, шапшаңдық, төзімділік, ептілік, иілгіштік) сипаттамасы. Спорттық даярлықтың
алғашқы кезеңінде дене қасиеттерін тәрбиелеу әдісі мен құралы. Спорттық шеберлікті
жетілдіру және спорттық мамандандыру кезеңінде дене қасиеттерін жетілдіру ерекшеліктері.
Арнайы дене қасиеттерін тәрбиелеуге арналған кіріспе және бағыттаушы жаттығулармен
тәжірибе жүзінде таныстыру.
3.4 Спортшыларды, студенттерді ғылыми-зерттеу жұмысына баулу.
Дайындықты жан-жақты түзетуге пайдалану және дайындық үлгісін түзу,
спортшыларды жаттықтыру әдістемесі, тактиканы және тиімді техниканы анықтауға зерттеу
әдістерін қолдану.
4 МОДУЛЬ. ГАНДБОЛДЫҢ ТЕХНИКАЛЫҚ-ТАКТИКАЛЫҚ ДАЯРЛЫҚ
НЕГІЗІНЕ ОҚЫТУ ӘДІСТЕМЕСІ
4.1 Спорттық даярлықтың бастапқы кезеңінде гандболшылардың оны иелік етуіне
қажетті техникалық көлем сипаттамасы: төмен және жоғары ұшқан допты ұстау (бір және екі
қолмен), допты беру және әртүрлілігі (арт жақтан, бастан асыра, төменнен, бүйірден,
жоғарыдан), допты жүргізу әдісі, қақпаға допты лақтыру (бір қолмен орнында және
қозғалыста, тірек қалпында, секіре), допты алып жүру, алдамшы әрекет әдістемесі.
4.2 Қорғаныста және шабуылда ойын техникасының жіктелуі сипаттамасы (қорғаныс
тұрысы, қорғаныс тұрысымен жылжу, тосқауыл, допты қағып алу, қақпашы ойыны).
4.3 Спорттық даярлықтың бастапқы кезеңіндегі гандболдың тактика көлемі.
Қорғаныста және шабуылдағы жекелей, топтық және командалық тактикалық әрекет.
Командалық ұйымдастырудың қарапайым амалдары. Қақпаға допты лақтыру және допты
беру кезіндегі жеке тактикалық әрекет. Спорттық даярлықтың бастапқы кезеңіндегі қорғаныс
және шабылдағы топтық бірлесімді әрекеттер.
4.4 Спорттық даярлықтың бастапқы кезеңінде шабуылдағы бірлесімді әрекеттер және
командалық техникалық-тактикалық әрекеттерге үйрету сараптамасы мен сипаттамасы.
Жас гандболшылардың арнайы дене және техникалық даярлығын педагогикалық
бақылау (тест) құралдарымен тәжірибелік таныстыру. Бақылау әдістемесімен таныстыру.
4.5 Жаттығу сабақтарын өткізу әдістемесінің ерекшеліктері. Құрама командалардың
жаттығу ерекшеліктері. Құрама командалармен жұмысты жоспарлау.
Жаттығу жиындарының түрлері және міндеттері. Жаттықтырушылар құрамы және
басшылық ұйымдарының жиынға дайындығы. Жаттығу жиынының жалпы күнтізбелік
жоспары. Апталық тәртіптегі жаттығу сабақтарының саны. Жиынға қатысушыларға арналған
күн тәртібі.
Оқу-жаттығу
жиындарын
жоспарлау
құжаттары.
Жаттығу
жиындарына
