89
10. «Ғажайып қапшық»
Мақсаты: Баланың сөздік қоры көбейген сайын заттың атын, түрін, түсін
ажыратып айтуды үйрету. Өрнектеп жасалған қапты, қоржынды, қорапты,
кубикті қолдану.
11. «Мынау не?»
Мақсаты: Сезім мүшелері арқылы заттарды ажыратып, қазақша айтуға
үйрету. Үстел үстінде тұрған ойыншықтарды орамалмен жауып, сыртынан
қолмен ұстап, қандай ойыншық екенін қазақша ататқызу.
12. «Дене мүшелерді жина, ата, орналастыр».
Мақсаты: Адамның дене мүшелерін дұрыс, анық атап айтуға үйрету.
Магнитті тақтадағы, не фланелеграфтағы адамның дене мүшелерін атап,
дұрыс орналастыру
13. «Үйде кім тұрады?»
Мақсаты: Үйдің терезесінен ойыншық немесе суреттелген адамның
бейнелерін көрсетіп, мынау кім? Үйде кім тұрады? Сұрақтарына жауап беру.
14. «Дәмді ойын». Тәтті тағамдарды тауып, жеке қою
Мақсаты: Қонжық айтқанды орында. Бала ойыншыққа нұсқау беріп,
орындауын өтінеді. Қонжық тұр, отыр, жүгір, т.с.с.
15. «Бөлмені көрсету».
Мақсаты: Ұлттық киім киген қуыршаққа бөлмеде не барын қазақша атап
беру.
16. «Тоғайда не көрдің?»
Мақсаты: «Тоғайда не көрдің?» - дегенде аңдарды атап, суретке
жабыстыру.
17. «Сөйлемге сөз қосып, толықтыр»
Мақсаты: Белгілі тақырып төңірегінде құралған сөйлемге сөз қосып,
толықтыр. Ойынды тағамдар, киімдер, ойыншықтар тақырыптарына өткізу.
18. «Назар аудар». Екі ойыншықты көрсетіп, мынау мысық, мынау
қуыршақ. Мақсаты: «Назар салыңдар»- деп, мысықты көрсетіп, «Мынау
қуыршақ па?» - деп сұрайды. Жоқ, мынау мысық» деп жауап береді.
19. «Есіңде сақта».
Сөздік қорды молайту, еске сақтау қабілетін жетілдіру. Бес – алты сөзді
асықпай, бұлжытпай қайталау. Суреттерді, кубиктерді қолдану.
90
20. «Қысқа және ұзын сөздерді ата».
Мақсаты: Белгілі тақырып төңірегінде (ойыншықтар, аңдар, құстар,
жемістер т.б.) қысқа, ұзын сөздерді қайталау. Карточкаларға жазылған сөздерді
қолдану.
21. «Қуыршаққа не керек?».
Мақсаты: Балаларға киім, жиһаз, ыдыстар, ойыншықтар салынған
карточкалар таратылады. «Қуыршақ тамақтанайын деп еді, ыдысы жоқ», -
дейді. Балалар ыдыстардың атын атап, бір-бірлеп әкеледі. Киім, жиһаз,
ыдыстар, ойыншықтар салынған карточкаларды қолдану.
21. «Кім нені қалайды?»
Мақсаты: Аңдардың, жануарлардың, екінші қатардағы жемістердің,
тағамдардың, көкөністердің суреттерін магнитті тақтада, не фланелеграфта
көрсетіп, «Кім нені қалайды?» деген сұраққа дұрыс жауап бергізу.
22. «Кімнің қолында не бар?»
Мақсаты: Сөздік қорды молайту. Балалардың қолына ойыншықтар,
көкөністер, жемістер таратылады. «Кімде қуыршақ бар? Кімде доп бар? т.б.» -
деп сұрақ қою. Жинап алынған суреттерді көрсетіп, «Бұлар ойыншықтар», - деп
бір сөзбен айтады. Ойыншықтардың, көкөністердің, жемістердің суреттерін
қолдану.
23. «Екінші сөзбен ата».
Мақсаты: Пиязды көрсетіп: «Екінші сөзбен қалай атауға болады?» - деп
сұрақ қою. Балалар «Көкөніс» деп жауап береді, т.б. Көкөніс, жеміс, ойыншық,
киім, т.б. суреттерін қолдану.
24. «Не артық?»
Мақсаты: «Не артық?» сұрағына дұрыс жауап қайтару. (Балалардың
алдында
3-4 сурет жатады: түріне, түсіне қарай топтарға бөледі. Қияр, сәбіз, алма –
не артық? Алма артық.) Үлестірмелі суреттерді қолдану.
25. «Мен айтқан ойыншықты тап».
Мақсаты: Аталған ойыншықты тез тауып, көрсету. Түрлі ойыншықтарды
қолдану.
26. «Төлін тап» немесе «Енесін тап.»
Мақсаты: Балаларға төлдің енесін, не төлін тез тапқызып, тез атауға
үйрету.
Алдын ала дайындалған ойыншық төлдерді, не олардың дайын суреттерін
қолдану.
91
27. «Түрлі - түсті доптар». Қорапта жатқан доптардың кез келгенін алып,
түсін түстеп, дұрыс атау. Дұрыс атаса, өзіне алады, аталмаса, орнына салады.
Бірнеше қораптарға салынған түрлі- түсті доптарды қолдану.
28. «Грамматикалық жаттығулар».
Мақсаты: А) Заттың түсін, пішінін, түрін, көлемін, қасиетін айқындауға
бағыттайтын жаттығу арқылы сын есімдерді бекіту (қант қандай? Қант –ақ,
тәтті, ұсақ, т.б.).
Б) етістіктерді бекітетін нұсқауларды орындату арқылы баланың түсінігін
анықтау: әкел, «бар, көрсет, ал, отыр, тұр» деген сөздерді қимыл әрекетпен
орындату. Интертақтаны, не жалпы не жалқы атауларды бекітуге арналған
таблицаларды қолдану.
29. «Тыңда, орында!». Оқытушының нұсқауын түсініп орындауға
баланың бейімділігін байқау. (Оля, кілемге отыр. Саша үстелден доп ал, т.с.с.)
Белгілі нысандардағы заттарды тікелей қолдану.
30. «Не ұшады?» (жүгіреді, секіреді, жүреді)
Мақсаты: Қимыл әрекетті, қозғалысты білдіретін етістік тұлғаларын
молайтуға бағытталған жаттығулар орындату, не керісінше жанды, жансыз
заттарды ауызша атау: ұшақ, сауысқан, қарға, адам, әнші, тәрбиеші, мұғалім (не
істейді? Не істеді? Не істеп жатыр?)
31. «Не өзгерді?»
Мақсаты: Етістіктерді түрліше мағынада, бірыңғай етіп қолдануға үйрету.
Балалар көздерін жұмады. Ойыншықтарды өзгертіп қояды. «Не өзгерді?» деп
сұрайды. Доп қызыл, ол сары болған. Қуыршақ отыр, ол жатқан, т.б.
32. «Керісінше айт».
Мақсаты: Балалар шеңбер жасап тұрады. Оқытушы: «Доп үлкен», - деп
балаға лақтырады, бала: «Доп кішкентай»,- деп кері қайтарады. Әр түрлі
ойыншықтарды қолдану.
33. «Дыбыстық сағат»
Мақсаты: Фланелеграфқа, не магнитті тақтаға орналастырылғған
суреттердің атын ататқызу:
Қазақ тілінде сөздің негізгі түбірін дұрыс атай
білгізу, қысқа екі сөзді тауып көрсету, ұзақ айтылған екі сөзді көрсету,
екі
буынды сөзді атату,
үш буынды сөзді атату. Қима суреттерді, сөздер жазылған
түрлі карточкаларды қолдану.
Достарыңызбен бөлісу: |
