212
оқушының жазбалары;
бейнетаспалар;
суреттер, фотолар;
шығармашылық жұмыстар.
Жиынтық бағалау белгілі бір оқу кезеңінде оқу бағдарламасының
мазмұнын меңгеру деңгейін тіркеу, анықтау үшін жүргізіледі. Тіркеу үдерісі
кезінде оқу бағдарламасының мазмұнына сәйкес білім алушылардың білімін,
дағдысын кӛрсететін дәлелдерді жинау жүзеге асырылады. Жиынтық бағалау
тоқсан барысында (бӛлім/ортақ тақырыптар бойынша жиынтық бағалау),
тоқсан соңында (тоқсандық жиынтық бағалау) және білім беру деңгейін
аяқтағанда (негізгі орта, жалпы орта) жүргізіледі. Жиынтық бағалау бойынша
балл/деңгей/баға туралы шешімді мұғалім бағалау критерийлеріне сәйкес
қолданады. Сонымен бірге мұғалімге әр білім алушының жұмысы бойынша
дұрыс шешім қабылдауы үшін дескрипторлар немесе балл қою кестелері
кӛмектеседі.
Мысалы, математика бойынша 1-сыныптың ұзақ мерзімді жоспарында 1-
тоқсанда 3 бӛлім берілген: «Сандар мен цифрлар», «Геометриялық фигуралар»,
«Шама және ӛлшем бірліктері». Оқу мақсаттарының саны әр бӛлімде әр түрлі:
бірінші бӛлімде – 12, екінші бӛлімде – 4, үшінші бӛлімде – 4. Сәйкесінше
математикадан бӛлім бойынша жиынтық бағалау 1-тоқсанда әр бӛлімді
меңгеруді аяқтаған кезде үш рет ӛткізіледі.
Тоқсандық жиынтық бағалауда бақылау-тексеру жұмыстарын әр түрлі
ӛткізу қарастырылады. Жиынтық бағалау жұмыстарын құрастыру кезінде ойлау
дағдыларының деңгейлерін, жетістігін кӛрсетуін, ойлау деңгейлерінің талдау,
синтез және бағалау сияқты жоғарғы сатыларымен қоса әр түрлі
тапсырмалардан тұруын есепке алу қажет.
Осы
айтылған
жұмыстарды
қортындылайтын
болсақ,бастауыш
сыныптарда критериалды бағалау жүйесі негізінде педагогикалық іс-әрекеттегі
сапалық ӛзгерістерге жету жолдарында бұл әдістің артықшылықтары мынада
деп ойлаймын:
Оқушының жеке басы емес, тек қана жұмысы бағаланады;
Оқушының жұмысын бағалау алдын –ала ұсынылған бағалау
критерийлерге негізделеді;
Бағалау алгоритмі оқушыларға алдын-ала белгілі;
Оқушы нақты қандай мақсатта жұмыс істеп отырғанын анық біледі;
Оқушыға ӛзінің білімділік деңгейі анық кӛрініп тұрады;
Білім берудің сапасы артады.
Қазіргі уақытта дамытудың нақты, бағытты, жүйеленген әдістемелері
жасалып, психологиялық қолайлы жағдайлар тудырып отырса, кез келген
ерекше қабілетті оқушы дарынды оқушыға айнала алады. Ал дарынды ұрпақ –
еліміздің ертеңі екені бәріне мәлім. Сондықтан жастан белсенді азаматтық
позициясымен ерекшеленетін бала қоғамымыздың ертеңгі интеллектуалдық
потенциалы, зияткерлік тобы екенін үнемі есімізден шығармайық.
213
МҦҒАЛІМНІҢ КӘСІБИ ТҦРҒЫДА ӚЗІН -ӚЗІ ЖЕТІЛДІРУ ЖОЛДАРЫ
Пазылова Г.Ш.
Педагогикалық шеберлік орталығы филиалы,
Кӛкшетау қ., Қазақстан
gpazilova@mail.ru
Автор мақалада жаңартылған білім бағдарламасының заман талабына
сай келешек ұрпақтың сұраныстарын қанағаттандыратын тың бағдарлама
екеніне сипаттама берген. Жаңа ӛзгеріс талабына сай, мұғалімнің дайындық
деңгейі мен мамандық сапасын дамытуда рефлексия мен коучинг
үдерістерінің ықпалына шолу жасалған.
Қазақстандық білім беруді реформалау мектептің білім беру форматын
ӛзгертуді ғана емес, білім беру мазмұнын, сонымен қатар мұғалімнің
біліктілігін арттыруды, әлемдік даму үдерісі тұрғысынан оның оқу мен
оқытуға қатынасын қайта қарауды пәрменді құралға айналдырып
отыр.Жаңартылған білім беружүйесінің басты мақсаты оқушыларға
білімдерді ғана емес, сонымен бірге оларға ХХІ ғасырдыңкең ауқымды
дағдылар негіздерін меңгерген білім алушы тұлғасының үйлесімді қалыптасуы
мен дамуына қолайлы білім беру ортасын құру.Яғни, сын тұрғысынан ойлау;
зерттеу жұмысын жүргізу; ақпараттық-коммуникациялық технологияларды
қолдану; коммуникативті қарым-қатынас тәсілдерін, оның ішінде тілдік
дағдыларды пайдалану; топпен және жеке жұмыс жасай білу және т.б.
дағдыларды қалыптастыруға қабілетті мұғалімдер қажет.
Оқушыларды ХХІ ғасырға дайындау үшін мұғалімге қажетті дағдылар
мен стратегиялар бойынша ЭЫДҰ тізімі тӛмендегідей:
Мұғалімдер педагогикалық стратегиялардың кең ауқымын игеруі
және біліктілікпен үйлестіре білуі тиіс.
Пайдаланылатын стратегияларға тікелей оқыту және барлық топпен
оқыту, бағытталған зерттеу, топтық жұмыс пен ӛздігінен оқытуды және жеке-
дара
зерттеуді
үйлестіру
енгізілуі
тиіс.
Оларға,
соныменқатар,
керібайланысенгізілуітиіс.
Мұғалімдероқытудыңқалайӛтетінінтереңтүсінебілуіқажет;
Мұғалімдер басқа мұғалімдермен, бір ұйым аясындағы кәсіби
мамандармен немесе басқа ұйымдардың, кәсіби қоғамдастықтардың басқа да
адамдарымен және тәлімгерлік жасайтын мұғалімдерден тұратын түрлі
серіктестік байланыстармен неғұрлым бірлескен әдістер арқылы жұмыс жүргізе
алулары қажет.
Мұғалімдер басқалармен бірлесіп оқу ортасын әзірлеу, басқару,
жетекшілік ету және жоспарлауға кӛмектесу қабілетін дамытуы қажет.
Мұғалімдер ӛз тәжірибесінен сабақ алу мақсатында тәжірибелік іс-
әрекеттеріне рефлексия жүргізуі қажет. [1]
Міне, осы үдерістердің нәтижесінде мұғалімдер құндылықтарының жаңа
