Уалиханова баян сапарбековна

57 
6-кестенің жалғасы 
 
1 
2 
3 
4 
5 
3 
Доплер 
құбылысы 
мәлімет жоқ 
Доплер  құбылыс  туралы 
жалпы  түсінік  берілген, 
оны 
нақты 
қолдану 
туралы  мәліметтер  мен 
мысалдар берілмеген. 
Қолқа 
қақпақтарының 
ақаулары 
Жас баланың орталық және 
шеткі  қан  тамырларының 
күйі зерттеледі 
 
«Ана-плацент-ұрық» 
жүйесіндегі  қан  айналымы 
зерттеледі 
 
4 
Қысым  
мәлімет жоқ 
Медицинамен  байланыс 
жоқ  таза  физикалық  мә-
ліметтер  (гидростатика-
лық,  динамикалық,  пар-
циалдық  және  т.б.)  бар.  
Қан  қысымын  өлшеу 
жоқ 
 
Құлақтың  есту  қабілетін 
зертеу (тимпанометрия)  
5 
Турбулент 
ті ағыс  
мәлімет жоқ 
Құбылыстың  физикалық 
негізі  берілген,  тек  қан 
қысымын  Коротков  әдісі 
арқылы  өлшеуде    қолда-
нылатындығы  айтылған, 
мұнан  басқа  клиникалық 
нақты мәліметтер жоқ. 
Аскультатция  арқылы  өкпе 
пневмониясын  анықтайды 
 
ФКГ(фонокардиография) 
арқылы «өкпе-текті» жүрек 
ауруын диагностикалау  
ФКГ  арқылы  жүрек  күйін 
зерттеу 
6  
Биопотен-
циал 
Биопотенциал 
және 
оның 
түрлері,  ЭКГ 
туралы 
мәлімет бар 
Биопотенциалдың  пайда 
болуы  механизмі  толық 
қарастырылған, 
ЭКГ 
туралы    мәлімет  бар, 
бірақ  клиникалық  нақты 
мәліметтер жоқ. 
ЭКГ 
арқылы 
жүрек 
қақпағының 
дұрыс 
жабылмауы  зерттеледі 
ЭКГ 
арқылы 
жүрек 
перикардиті анықталынады 
 
ЭКГ  арқылы  гипортения 
анықталынады 
7 
Электр 
өрісі  
Электр 
өріс 
туралы 
мәлімет жоқ 
Электр  өрісінің  физика-
лық  сипаты  берілген, 
бірақ  оны  клинкалық 
жағдайда  қолдау  туралы 
мәлімет жоқ 
Электрофорез  арқыл  жас 
баланың 
гемоглобин 
шамасы өлшенеді. 
8 
Толық 
шағылу 
Мәлімет жоқ.   толық  шағылу  және  оны 
қолдану 
туралы 
мәліметтер  бар,  бірақ 
оны клинкалық жағдайда 
қолдау  туралы  нақты 
мәліметтер берілмеген 
Бронхскопия 
 
арқылы 
созылмалы 
пневмония 
анықталынады 
Фиброгастродуоденскопия 
арқылы  асқазан  гастритін 
анықтайды 
Эндоскопия 
арқылы 
асқазан жасарасын көру 
 

58 
6-кестенің жалғасы 
 
1 
2 
3 
4 
5 
9 
Радиоактив 
Тілік(РА)  
мәлімет жоқ. 
РА  туралы  мәліметтер 
бар, 
бірақ 
оны 
клиникалық 
жағдайда 
нақты  қолдану  туралы 
мәлімет аз 
Зауыттық 
жағдайда, 
хирургиялық  тігіс  жіптерін  
заласыздандырады 
Эмбирионға  әсер  еткен 
иондаушы  сәуле  әсерінен 
ұрықтың(плацент)  орталық 
нерв,  көру  және  гемопэза 
жүйесі зақымдалады 
 
Осы талданған мәліметтерді ескере отырып, «5В130100-Жалпы медицина» 
мамандығы бойынша медициналық факультет студенттерінің  стандартына сай 
диагностика  бойынша  белгілі  бір  білім  мен  біліктілікке  ие  болу  қажет 
екендігіне  көз  жеткіздік.Себебі,  заманауи  диагностикалау  үшін  емделушінің 
зерттеу  нәтижесін  алуға,  түрлі  медициналық  техника  (МТ)  көмегіне  сүйенеді. 
Оны меңгеру үшін физикалық білім мен кейбір ғылыми тәсілдерді игеруі қажет. 
Аппаратты  қолдана  отырып  алған  ақпаратты,  түрлі  категориядағы  адамдарға 
саналы түрде жеткізе білуі қажет. 
Осылайша,  болашақ  дәрігер,  жоғары  оқу  орнында  жүргенде,  кейбір 
медициналық  аппараттардың  жұмыс  принципі  мен  әрекетін  меңгеруі, 
медициналық аппарат (МТ) беретін ақпаратты түсінуге үйренуі, оны әр санатты 
адамдарға түсіндіре алу қабілетіне ие болады.  
Қ.А.Ясауи  атындағы  ХҚТУ-дің  медицина  факультеті  студенттеріне 
өтілетін  клиникалық  пәндерді  талдау  және  оқытылытан  курс  негізінде, 
мемлекет пен қоғамның талаптарын қанағаттандыру бойынша – қалыптасатын 
біліктілік  пен  физикалық  білімнің  жеткіліксіз  екені  анықталды,  оның 
маңыздысы  –  диагностикалық  құзіреттілік.  Кәсіби  бағытта  даярлауды  дамыту 
үшін  элективті  курс  негізінде  қосымша  оқытуды  ұйымдастыру  керек.  Курс 
мазмұнына  медициналық  аппараттар  жұмысын  түсіндіретін,  медицина 
факультетінің болашақ дәрігер-студентіне диагноз қою үшін қажетті қосымша 
физикалық  білімдерді  енгізу  қажет.  Бұл  –  бақылау,  жүйелеу  және  фактілерді 
талдау, гипотеза негізінде мәселені шешу.  
Қ.А.Ясауи  атындағы  ХҚТУ-дің  медицина  факультеті  студенттеріне 
өтілетін  клиникалық  пәндерді  талдау  және  оқытылытан  курс  негізінде, 
мемлекет пен қоғамның талаптарын қанағаттандыру бойынша – қалыптасатын 
біліктілік  пен  физикалық  білімнің  жеткіліксіз  екені  анықталды,  оның 
маңыздысы  –  диагностикалық  құзіреттілік.  Кәсіби  бағытта  даярлауды  дамыту 
үшін  элективті  курс  негізінде  қосымша  оқытуды  ұйымдастыру  керек.  Курс 
мазмұнына  медициналық  аппараттар  жұмысын  түсіндіретін,  медицина 
факультетінің болашақ дәрігер-студентіне диагноз қою үшін қажетті қосымша 
физикалық  білімдерді  енгізу  қажет.  Бұл  –  бақылау,  жүйелеу  және  фактілерді 
талдау, гипотеза негізінде мәселені шешу.  
Курс атауы –Медициналық мамандықтарға арналған физика. 

59 
Курс  бағдарламасының  жаңалығы–  оны  жүзеге  асырудағы  іс-әрекетті 
сипатта. Бағдарлама жобалау іс-әрекеті үшін әдіснама негізінде құрылған, оның 
толық  ашылуы  физикалық  ғылымда  байқалады.  Оқу  жобаларына  қатыса 
отырып, алатын жаңа кәсіби білім мен біліктілікті тұлғалық-маңызды етеді, әрі 
мамандыққа қызығушылықты арттырады.  
Пәннің  мақсаты:  студенттерде  диагностикалық  әрекеттер  мен  әдістерді, 
медициналық техникаларды қолданудың теориялық және практикалық жүйесін 
қалыптастыру арқылы болашақ дәрігер мамандығына қажетті кәсіби дайындық 
деңгейін жоғарылату.  
Кредит саны – 3. 
 
Пәннің  міндеті:  05В130100-«Жалпы  медицина»  мамандығына  сәйкес 
қолданылатын  физикалық  факторларды  диагностикалық  мақсатта  қолданудың 
физикалық және биологиялық негізімен таныстыру және олардың биологиялық 
денелерге  әсер  ету  механизмдерін  қарастыру,  осындай  факторлар 
қолданылатын 
заманауи 
медициналық 
техникалардың 
жұмыс 
істеу 
принциптерінің  физикалық  негізі  мен  құрлысын  оқып  үйрету.  Студенттер 
медициналық  құралдардың  схемасын  талдауды,  оларды  жұмысқа  дайындауды 
меңгереді, заманауи медициналық құралдардың даму бағытымен танысады.  
 
Кесте 7 - Дәріс,тәжірибелік сабақтардың тақырыптық үлгі жоспары 
 
№  №  Дәріс, практикалық/семинар сабақтарының 
тақырыптары мен мазмұны 
 
сағат саны 
Дәріс 
прак/сем 
СӨЖ 
1 
2 
3 
4 
5 
1. 
Ішкі  аурулар,  хирургиялық  және  балалар 
аурулары 
диагностауда 
қолданылататын 
физикалық факторлар (дыбыс, толқын, тұрақты 
және  айнылыма  ток,  кедергі,  потенциал, 
импеданс,  иондаушы  сәуле  және  т.б.)  туралы 
түсініктер,  олардың  физикалық  сипаттамалары 
және қолдану.  
Ұлпаның 
физикалық 
қасиеттері: 
поляризациялануы, 
электр 
өткізгіштігі, 
кедергісі  және  оның  жиілікке  тәуелділігі 
(дисперсиясы). 
Физикалық 
факторлардың 
биологиялық  денелерге  әсері  және  оны 
медициналық мақсатта қолдану 
 
 
2 
 
 
2 
 
 
1 
2 
Гемодинамиканың  физикалық  негізі.  Күре 
тамыр  және  көк  тамыр  арнасындағы  қан 
қозғалысының заңдылықтары.  
Қан  қысымын  өлшеу.Коротков  әдісі. 
Тәуліктік қан қысымының мониторингі. 
 
1 
 
 
1 
3 
Дыбыс 
және 
ультрадыбысты 
диагностикада  қолданудың  физикалық  негізі. 
Дыбыс  туралы  түсінік  және  оны  сипаттайтын 
физикалық шамалар.  
Аскультация мен перкуссия туралы түсінік